سروش ایزد

​احادیثی پیرامون ارزش خانه داری زنان …

1. هرگاه زنی برای مرتب کردن خانه چیزی را از جایی به جای دیگر ببرد خداوند به او نظر رحمت می‌کند..

(پیامبر اکرم صلےالله علیه وآله)
2. در هربار شیر مکیدن نوزاد خداوند ثواب آزاد کردن یک بنده را به زن می‌دهد.

(پیامبر اکرم صلےالله علیه وآله)
3. جهاد زن خوب شوهرداری کردن است.

(امام علی علیه السلام)
4. بهترین زنان زنی است که برای شوهرش خوشبو باشد.

(امام صادق علیه السلام)
5. چند گروه از زنان با حضرت زهرا در قیامت محشور می‌شوند. یکی از آنان زنانی هستند که بر بداخلاقی شوهر خود صبر می‌کنند.

(امام صادق علیه السلام )
6. هیچ چیز برای زن در شب اول قبر بهتر از رضایت شوهرش نیست.

(امام محمد باقر علیه السلام)
7. یک لیوان آب دست شوهر دادن بهتر از یک سال نماز شب خواندن و روزه گرفتن است.

(پیامبر اکرم صلےالله علیه وآله)
8. چون زنی به شوهر خود آب گوارایی دهد خداوند 60 گناه او را می‌بخشد.

(پیامر اکرم صلےالله علیه وآله)
9. هیچ زنی نیست که دیگ غذایش را بشوید مگر آنکه خدواند او را از گناهان وخطا ها می‌شوید. (فاطمه سلام الله علیها)
10. هیچ زنی نیست که هنگام نان پختن عرق کند مگر آنکه خداوند بین او و جهنم هفت خندق قرار دهد.

(فاطمه سلام الله علیها)
11. هیچ زنی نیست که لباس ببافد (بدوزد) مگر آنکه خداوند برای هر نخی صد حسنه می نویسد وصد گناه محو می‌کند.

(فاطمه سلام الله علیها)
12. هیچ زنی نیست موی فرزندان خود شانه بزند ولباس آنان را بشوید ، مگر آنکه خداوند برای هر مویی حسنه ای بنویسد و برای هر موی گناهی را پاک کند واو رادر چشم مردم زینت دهد.

(فاطمه سلام الله علیها)
13. بهتر وبرتر از همه اینها رضای خدا ورضای مرد از همسرش است .رضای همسر رضای خدا وغضب همسر غضب خدا می باشد.

(فاطمه سلام الله علیها)
14. هیچ زنی نیست که با اطاعت همسرش بمیرد مگر آنکه بهشت بر او واجب میشود.

(فاطمه سلام الله علیها)
15. هيچ زنى نيست که شوهرش را يکبار آب دهد (يک ليوان) مگر اينکه اين رفتار براى او از عبادت يک سال که روزهايش را روزه بگيرد و شبهایش به شب زنده دارى مشغول باشد بهتر است وخداوند در عوض هر بار که شوهرش را آب دهد ، شهرى در بهشت براى او بنا مى کند وشصت گناه از او می آمرزد.

(امام صادق علیه السلام)

منبع احادیث:کتاب وسائل الشیعه ج2 ص39

امام صادق(علیه السلام) روایت کردند که حضرت رسول اکرم فرمود:

 از کشتن زنبور عسل، مورچه قورباغه گنجشک هدهد و پرستو بپرهیزید.
✳️زنبور عسل را به این سبب که پاکیزه می‌خورد و پاکیزه پس می‌دهد حیوانی است که خدای ارجمند به او وحی کرد
✳️ مورچه به این دلیل که مردم در روزگار حضرت سلیمان‌ بن‌ داوود علیه السلام به قحطی گرفتار شدند، پس هنگامی که به سوی نماز باران خواهی می‌رفتند،

مورچه‌ای را دیدند که روی دو پای خود ایستاده دست‌هایش را به سوی آسمان بلند کرده و می‌گویی

 خدایا ما آفریده‌ای از آفریدگان تو هستیم و از فضل تو بی‌نیاز نیستیم، ما را از نزد خود روزی ده و ما را به گناهان کم‌خردان آدمی زادگان بازخواست منما.”

پس سلیمان به مردم گفت: به خانه‌هایتان برگردید که همانا خدا بر اثر دعای دیگران به شما آب داد.
✳️ قورباغه بدین رو بود که چون بر ابراهیم(علیه السلام) آتش برافروختند، همه جانداران زمین به خدای بزرگ و ارجمند شکایت کردند و از او خواهش کردند که بر آتش آب بریزند، 

خدا به هیچ یک از آنان اجازه نداد مگر قورباغه که دو سوم پیکر قورباغه در انجام این کار سوخت و تنها یک سوم از پیکرش سالم ماند.
✳️شانه به سر (هدهد) به این دلیل بود که او راهنمای سلیمان(علیه السلام) به کشور بلقیس بود.
✳️گنجشک به این دلیل که یک ماه راهنمای حضرت آدم(علیه السلام) از سرزمین سراندیب به سرزمین جده بود.
✳️و اما پرستو به این سبب که گردش او در آسمان به دلیل اندوه خوردن بر ستم‌هایی است که روا داشتند

 و عبادت او خواندن «سوره حمد» است و آیا نمی‌بینید که او می‌گوید: «ولاالضالین».
منبع: الخصال المحموده والمذمومه‌صفات پسندیده و نکوهیده جلد ۱ ص ۴۴۸-۴۵۱ نوشته شیخ صدوق (ره)

(1)
امام علی (علیه السلام):
السخاء یکسب المحبة ویزین الاخلاق؛
سخاوت، محبت آور و زینت اخلاق است.
(2)
امام صادق (علیه السلام):
السخاء من أخلاق الانبیاء، و هو عماد الایمان؛ و لا یکون مومن الا سخیاً، و لا یکون سخیاً الا ذو یقین وهمة عالیة؛ لان السخاء شعاع نور الیقین، ومن عرف ما قصد هان علیه ما بذل؛
سخاوت از اخلاق پیامبران و ستون ایمان است. هیچ مومنی نیست مگر آن که بخشنده است و تنها آن کس بخشنده است که از یقین و همت والا برخوردار باشد؛ زیرا که بخشندگی پرتو نور یقین است. هر کس هدف را بشناسد بخشش بر او آسان شود.
(3)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
السخی قریب من الله، قریب من الناس، قریب من الجنة؛
سخاوتمند به خدا، مردم و بهشت نزدیک است.
(4)
امام صادق (علیه السلام):
السخاء ما کان ابتداء، فأما ما کان من مسألة فحیاء و تذمم؛
سخاوت آن است که بی درخواست انجام گیرد، اما سخاوتی که در مقابل درخواست باشد ناشی از شرمندگی و برای افرار از سرزنش است.
(5)
امام رضا (علیه السلام):
السخی یأکل من طعام الناس لیأکلوا من طعامه، والبخیل لا یأکل من طعام الناس لئلا یأکلوا من طعامه؛
سخاوتمند از غذای مردم می خورد، تا مردم از غذای او بخورند اما بخیل از غذای مردم نمی خورد تا آنها نیز از غذای او نخورند.
(6)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
طعام السخی دواء وطعام الشحیح داء؛
غذای سخاوتمند، دارو است و غذای بخیل، درد.
(7)
امام صادق (علیه السلام):
- لما سئل عن حد السخاء -: تخرج من مالک الحق الذی أوجبه الله علیک، فتضعه فی موضعه؛
در پاسخ به سوال از مرز سخاوت فرمودند: حقوقی را که خداوند بر اموال تو واجب کرده است، خارج کنی و آن را در جای خودش قرار هی.
(8)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
السخی بما ملک وأراد به وجه الله، وأما السخی فی معصیة الله فحمال سخط الله وغضبه وهو أبخل الناس علی نفسه فکیف لغیره!؛
سخاوتمند کسی است که از اموال خود و برای رضای خدا سخاوت داشته باشد، اما کسی که در راه معصیت خدا دست و دل باز دارد، بارکش ناخوشنودی و خشم خداست. چنین کسی بخیل ترین مردمان نسبت به خود است چه رسد به دیگران.
(9)
امام حسن عسگری (علیه السلام).
ان للسخاء مقداراً فان زاد علیه فهو سرف؛
سخاوت اندازه ای دارد که اگر از آن فراتر رود اسراف است.
(10)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
ان الله یبغض البخیل فی حیاته، السخی عند وفاته؛
خداوند از کسی که در زندگی بخیل باشد و در هنگام مرگ سخی شود، نفرت دارد.

(1)
امام صادق (علیه السلام):
الحلم سراج الله… والحلم یدور علی خمسة أوجه: أن یکون عزیزاً فیذل أو یکون صادقاً فیتهم أو یدعو الی الحق فیستخف به أو أن یوذی بلا جرم أو أن یطالب بالحق و یخالفوه فیه، فان آتیت کلا منها حقه فقد آصبت…؛
بردباری چراغ خداست… پنج چیز است که بردباری می طلبد: شخص عزیز باشد و خوار شود، راستگو باشد و نسبت ناروا داده شود، به حق دعوت کند و سبکش بشمارند، بی گناه باشد و اذیت شود، حق طلبی کند و با او مخالفت کنند. اگر در هر پنج مورد، به حق رفتار کنی، بردبار هستی…
(2)
امام علی (علیه السلام):
الحلم غطاء ساتر والعقل حسام قاطع، فاستر خلل خلقک بحلمک و قاتل هواک بعقلک؛
برباری پرده ای پوشاننده و عقل شمشیری برنده است، پس عیبهای اخلاقی خود را با بردباری بپوشان و با عقلت به جنگ هوا و هوس برخیز.
(3)
امام علی (علیه السلام):
ان لم تکن حلیماً فتحلم فانه قل من تشبة بقوم الا أوشک أن یکون منهم؛
اگر بردبار نیستی خود را بردبار جلوه ده، زیرا کمتر کسی است که خود را شبیه گروهی کند و بزودی یکی از آنان نشود.
(4)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
کاد الحلیم أن یکون نبیاً؛
آدم بردبار به پیامبری نزدیک است.
(5)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
لیس بحلیم من لم یعاشر بالمعروف من لابد له من معاشرته حتی یجعل الله من ذلک مخرجاً؛
بردبار نیست آن که با کسی که چاره ای جز معاشرت با او ندارد به نیکی معاشرت نکند تا این که خداوند برای او راه نجاتی از معاشرت با وی فراهم آورد.
(6)
امام علی (علیه السلام):
الحلم یطفی نار الغضب والحدة توجج احراقه؛
بردباری آتش خشم را فرو می نشاند و تندی آن را شعله ورتر می کند.
(7)
امام علی (علیه السلام):
لیس الحلیم من عجز فهجم واذا قدر انتقم، انما الحلیم من اذا قدر عفا و کان الحلم غالباً علی کل أمره؛
کسی که چون ناتوان شود هجوم برد و چون قدرت یابد انتقام گیرد بردبار نیست، بلکه بردبار کسی که قدرت داشته باشد اما گذشت کند و بردباری بر تمامی امور او غالب باشد.
(8)
امام علی (علیه السلام):
من حلم عن عدوه ظفر به؛
هر کس در مقابل دشمن بردبار باشد بر او پیروز می شود.
(9)
امام علی (علیه السلام):
من غاظک بقبح السفه علیک، فغظه بحسن الحلم عنه؛
هر کس با زشتی سبکسری تو را خشمگین کرد تو با زیبایی بردباری او را به خشم آور.
(10)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
فأما الحلم فمنه رکوب الجمیل، و صحبة الابرار و رفع من الضعة و رفع من الخساسة و تشهی الخیر و تقرب صاحبه من معالی الدرجات والعفو والمهل والمعروف والصمت فهذاما یتشعب للعاقل بحلمه؛
حاصل بردباری: آراسته شدن به خوبیها، هم نشینی با نیکان، ارجمند شدن، عزیز گشتن، رغبت به نیکی، نزدیک شدن بردبار به درجات عالی، گذشت، آرامش و تأنی، احسان و خاموشی. اینها ثمره بردباری عاقل است.

(1)
امام علی (علیه السلام):
المروءة اسم جامع لسائر الفضائل والمحاسن؛
مردانگی، نامی است که همه بزرگواریها و خوبیها را در بر می گیرد.
(2)
امام علی (علیه السلام):
مر علی قوم یتحدثون - فیم أنتم؟ فقالوا: نتذاکر المروءة، فقال: أو ما کفاکم الله فی کتابه اذ یقول: (ان الله یأمر بالعدل والاحسان) فالعدل الانصاف والاحسان التفضل، فما بعد هذا؟!؛
امام علی (علیه السلام) بر گروهی عبور کردند که در حال گفتگو بودند. فرمودند در باره چه سخن می گویید؟ عرض کردند: درباره مردانگی گفتگو می کنیم. فرمودند: آیا خداوند در کتاب خود پاسخ شما را نداده است، آنجا که می فرماید: همانا خداوند به عدل و احسان فرمان می دهد؟ عدل، انصاف است و احسان، نیکی و بخشش. غیر از اینها چیز دیگری هم هست؟
(3)
امام علی (علیه السلام):
المروءة اجتناب الرجل ما یشینه واکتسابه ما یزینه؛
مردانگی، دوری کردن احسان است از آنچه مایه ننگ اوست و به دست آوردن آنچه که باعث آراستگی اوست.
(4)
امام علی (علیه السلام):
جماع المروءة أن لا تعمل فی السر ما تستحیی منه فی العلانیة؛
اساس مردانگی، این است که در پنهان، کاری را نکنی که در آشکار از انجام آن شرم داشته باشی.
(5)
امام علی (علیه السلام):
یستدل علی مروءة الرجل ببث المعروف وبذل الاحسان وترک الامتنان؛
نشانه مردانگی انسان، به همه نیکی کردن و احسان نمودن و منت نگذاشتن است.
(6)
امام علی (علیه السلام):
اصل المروءة الحیاء و ثمرتها العفة؛
ریشه مردانگی حیا و میوه اش پاکدامنی است.
(7)
امام علی (علیه السلام):
من تمام المروءة أن تنسی الحق لک وتذکر الحق علیک؛
از کمال مردانگی است که حقی را که بر گردن دیگران داری، فراموش کنی و حقی را که دیگران بر گردن تو دارند، به یاد داشته باشی.
(8)
امام علی (علیه السلام):
بالصدق والوفاء تکمل المروءة لاهلها؛
با صداقت و وفاداری، مردانگی به کمال می رسد.
(9)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
المروءة اصلاح المال؛
مردانگی، اصلاح ثروت است.
(10)
امام علی (علیه السلام):
أقیلوا ذوی المروءآت عثراتهم، فیما یعتر منهم عاثر الا وید الله بیده یرفعه؛
از لغزش جوانمردان در گذرید، زیرا که هیچ یک از آنان نلغزد، مگر این که دست خداوند دستش را بگیرد و او را بلند کند.

(1)
رسول اکرم (علیه السلام):
ان رجلا أتی سیدنا رسول الله (صلی الله علیه و اله) فقال: یا رسول الله علمنی خلقاً یجمع لی خیر الدنیا والاخرة فقال (صلی الله علیه و اله) لاتکذب؛
مردی به رسول خدا (صلی الله علیه و اله) عرض کرد: به من اخلاقی بیاموزید که خیر دنیا و آخرت در آن جمع باشد، حضرت فرمودند: دروغ نگو.
(2)
امام علی (علیه السلام):
لیس الکذب من خلائق الاسلام؛
دروغگویی از اخلاق اسلام نیست.
(3)
امام علی (علیه السلام):
(علامة) الایمان أن توثر الصدق حیث یضرک علی الکذب حیث ینفعک؛
(نشانه)ایمان، این است که راستگویی را هر چند به زیان تو باشد بر دروغگویی، گر چه به سود تو باشد، ترجیح دهی.
(4)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
أنا رعیم ببیت فی ربض الجنة، وبیت فی وسط الجنة، وبیت فی أعلی الجنته لمن ترک المراء وان کان محقاً، ولمن ترک الکذب وان کان هازلا، ولمن حسن خلقه؛
من بر کسی که مجادله را رها کند، هر چند حق با او باشد و کسی که دروغ نگوید، هر چند به شوخی باشد و کسی که اخلاقش را نیکو گرداند، خانه ای در حومه بهشت و خانه ای در مرکز بهشت و خانه ای در بالای بهشت ضمانت می کنم.
(5)
امام سجاد (علیه السلام):
اتقوا الکذب الصغیر منه والکبیر، فی کل جد وهزل فان الرجل اذا کذب فی الصغیر اجترأ علی الکبیر؛
از دروغ کوچک و بزرگش، جدی و شوخیش بپرهیزید، زیرا انسان هر گاه در چیز کوچک دروغ بگوید، به گفتن دروغ بزرگ نیز جرئت پیدا می کند.
(6)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
الکذب ینقص الرزق؛
دروغ، روزی را کم می کند.
(7)
امام علی (علیه السلام):
یکتسب الکاذب بکذبه ثلاثاً: سخط الله علیه واستهانة الناس به ومقت الملائکة له؛
دروغگو با دروغگویی خود سه چیز بدست می آورد: خشم خدا را نسبت به خود، نگاه تحقیرآمیز مردم را نسبت به خود و دشمنی فرشتگان را نسبت به خود.
(8)
امام صادق (علیه السلام):
ان مما أعان الله (به) علی الکذابین النسیان؛
از جمله کمکهای خداوند بر ضد دروغگویان فراموشی است.
(9)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
عبد الله بن عامر: دعتنی أمی یوماً و رسول الله (صلی الله علیه و اله) قاعد فی بیتنا، فقالت: ها تعال اعطک، فقال لها رسول الله (صلی الله علیه و اله) ما أردت أن تعطیه؟ قالت: أرادت أن اعطیه تمراً، فقال لها رسول الله صلی الله علیه و اله أما انک لولم تعطه شیئاً کتبت علیک کذبة؛
عبدالله بن عامر: روزی رسول خدا (صلی الله علیه و اله) در خانه ما نشسته بودند. مادرم مرا صدا زد و گفت: بیا به تو (چیزی) بدهم. رسول خدا (صلی الله علیه و اله) به او فرمودند: می خواهی چه به او بدهی؟ عرض کرد: می خواهم خرمایی به او بدهم. رسول خدا (صلی الله علیه و اله) به مادرم فرمودند: بدان که اگر چیزی به او ندهی، دروغ برایت نوشته می شود.
(10)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
ان الله عزوجل أحب الکذب فی الصلاح وأبغض الصدق فی الفساد؛
خداوند عزوجل، دروغی را که باعث صلح و آشتی شود دوست دارد و از راستی که باعث فتنه شود بیزار است.

(1)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
اقربکم غداً منی فی الموقف اصدقکم للحدیث واداکم للامانة واوفاکم بالعهد واحسنکم خلقاً واقربکم من الناس؛
نزدیک ترین شما به من در قیامت، راستگوترین، امانتدارترین، وفادارترین به عهد، خوش اخلاق ترین و نزدیک ترین شما به مردم است.
(2)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
من کان یومن بالله والیوم الاخر فلیف اذا وعد؛
هر کس به خدا و روز قیامت ایمان دارد، هر گاه وعده می دهد باید وفا کند.
(3)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
من عامل الناس فلم یظلمهم وحدثهم فلم یکذبهم ووعدهم فلم یخلفهم فهو ممن کملت مروته وظهرت عدالته ووجبت اخوته وحرمت غیبته؛
هر کس در معاشرت با مردم به آنان ظلم نکند، دروغ نگوید، خلف وعده ننماید، جوانمردیش کامل، عدالتش آشکار، برادری با او واجب و غیبتش حرام است.
(4)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
ثلاث لیس لاحد من الناس فیهن رخصة: بر الوالدین مسلماً کان اؤ کافراً والوفاء بالعهد لمسلم او کافراً واداء الامانة الی مسلم کان اؤ کافراً؛
سه چیز است که ترک آن برای هیچ کس جایز نیست: نیکی به پدر و مادر مسلمان باشند یا کافر، وفای به عهد با مسلمان یا کافر و ادای امانت به مسلمان یا کافر.
(5)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
ثلاث من کن فیه فهی راجعة علی صاحبها: البغی والمکر والنکث؛
سه خصلت است که در هر کس باشد (آثارش) به خود او بر می گردد: ظلم کردن، فریب دادن، تخلف از وعده.
(6)
امام علی (علیه السلام):
لیس من فرائض الله شی ء الناس اشد علیه اجتماعا مع تفرق اهوائهم و تشتت آرائهم من تعظیم الوفاء بالعهود؛
هیچ یک از فرائض الهی مانند وفای به عهد نیست که مردم به همه خواسته های گوناگون و دیدگاه های مختلف، بیشتر بر آن اتفاق نظر داشته باشند.
(7)
امام علی (علیه السلام):
وایاک… ان تعدهم فتتبع موعدک بخلفک… فان الخلف یوجب المقت عند الله والناس؛
بپرهیز از خلف وعده که آن موجب نفرت خدا و مردم از تو می شود.
(8)
امام علی (علیه السلام):
لاتعدن عدة لاتثق من نفسک بانجازها؛
وعده ای نده که از وفای به آن اطمینان نداری.
(9)
امام علی (علیه السلام):
لا تعتمد علی مودة من لا یوفی بعهده؛
به دوستی که به عهد خود وفا نمی کند اعتماد نکن.
(10)
امام سجاد (علیه السلام):
قلت لعلی بن الحسین (علیه السلام): اخبرنی بجمیع شرایع الدین قال علیه السلام: قول الحق والحکم بالعدل والوفاء بالعهد؛
به امام سجاد (علیه السلام) عرض کردم: مرا از تمام دستورهای دین آگاه کنید امام (علیه السلام) فرمودند: حقگویی، قضاوت عادلانه و وفای به عهد.

(1)
امام صادق (علیه السلام):
لو کان عند الله عبادة تعبد بها عباده المخلصون أفضل من الشکر علی کل حال لاطلق لفظه فیهم من جمیع الخلق بها فلما لم یکن أفضل منها خصها من بین العبادات وخص أربابها، فقال تعالی (وقلیل من عبادی الشکور)؛
اگر نزد خداوند عبادتی بهتر از شکر گزاری در همه حال بود که بندگان مخلص با آن عبادتش کنند، هر آینه آن کلمه را درباره خلقش به کار می برد، اما چون عبادتی بهتر از آن نبود از میان عبادات آن را خاص قرار داد و صاحبان آن را ویژه گردانید و فرمود: واندکی از بندگان من سپاس گزارند.
(2)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
الطاعم الشاکر له من الاجر کأجر الصائم المحتسب، والمعافی الشاکر له من الاجر کأجر المبتلی الصابر، والمعطی الشاکر له من الاجر کأجر المحروم القانع؛
سیر سپاسگذار اجرش همانند روزه داری است اگر برای خدا روزه می گیرد، تندرست سپاسگزار همانند آن اجری را دارد که بیمار شکیبا و بخشنده سپاسگزار همان اجر را دارد که تنگدست قانع.
(3)
امام حسین (علیه السلام):
شکرک لنعمة سالفة یقتضی نعمة آنفة؛
شکر تو بر نعمت گذشته، زمینه ساز نعمت آینده است.
(4)
امام علی (علیه السلام):
أکثر أن تنظر الی من فضلت علیه، فان ذلک من أبوابک الشکر؛
به کسی که به او برتری داده شده ای بسیار بنگر، زیرا این کار یکی از انگیزه های شکر گزاری است.
(5)
امام صادق (علیه السلام):
ما من عبد أنعم الله علیه فعرف أنها من عند الله الا غفر الله له قبل أن یحمده؛
هیچ بنده ای نیست که خداوند به او نعمتی دهد و او آن را از جانب خدا بداند مگر آن که، پیش از سپاسگویی او، خداوند بیامرزدش.
(6)
امام صادق (علیه السلام):
أدنی الشکر رویة النعمة من الله من غیر علة یتعلق القلب بها دون الله عزوجل والرضا بما اعطی والا تعصیه بنعمته و تخالفه بشی ء من أمره ونهیه بسبب نعمته؛
کم ترین سپاسگزاری، این است که انسان نعمت را (مستقیماً) از خدا بداند و جز او علتی برای او نداند و نیز به آنچه خداوند عطایش کرده، خرسند باشد و با نعمت او مرتکب گناه وی نشود و نعمت خدا را وسیله مخالفت با امر و نهی او قرار ندهد.
(7)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
ان الله لیرضی عن العبد أن یأکل الاکلة فیحمده علیها أو یشرب الشربة فیحمده علیها؛
خداوند از بنده ای که پس از خوردن لقمه ای غذا و یا آشامیدن جرعه ای او را سپاس می گوید، خشنود می گردد.
(8)
امام صادق (علیه السلام):
أوحی الله تعالی الی موسی (علیه السلام) یا موسی اشکرنی حق شکری فقال: یا رب و کیف أشکرک حق شکرک، ولیس من شکر أشکرک به الا وأنت انعمت به علی؟! فقال: یا موسی الان شکرتنی حین علمت أن ذلک منی؛
خدای تعالی به موسی (علیه السلام) وحی فرمود که: ای موسی مرا چنان که باید شکر کن. موسی عرض کرد: پروردگارا چگونه تو را چنان که باید شکر گویم حال آن که هر شکری که تو را می گویم خود نعمتی است که تو به من ارزانی داشته ای؟ فرمود: ای موسی حال که دانستی توفیق آن شکر را هم من به تو داده ام، شکر مرا ادا کرده ای.
(9)
اما رضا (علیه السلام):
اعلموا أنکم لا تشکرون الله تعالی بشی ء بعد ایمان بالله وبعد الاعتراف بحقوق أولیاء الله من آل محمد رسول الله (صلی الله علیه و اله) أحب الیه من معاونتکم لاخوانکم المومنین علی دنیاهم؛
بدانید که بعد از ایمان به خدا و بعد از اعتراف به حقوق اولیاء الله از آل محمد پیامبر خدا (صلی الله علیه و اله) هیچ شکری نزد خدا خوشایندتر از این نیست که برادران مومن خود را در امور دنیایشان ی اری رسانید.
(10)
امام جواد (علیه السلام):
نعمة لاتشکر کسیئة لاتغفر؛
نعمتی که سپاسگزاری نشود مانند گناهی است که آمرزیده نشود.

(1)
امام علی (علیه السلام):
التوکل علی الله نجاة من کل سوء وحرز من کل عدو؛
توکل بر خداوند، مایه نجات از هر بدی و محفوظ بودن از هر دشمنی است.
(2)
امام علی (علیه السلام):
من توکل علی الله ذلت له الصعاب وتسهلت علیه الاسباب؛
هر کس به خدا توکل کند، دشواری ها برای او آسان می شود و اسباب برایش فراهم می گردد.
(3)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
من توکل علی الله کفاه مؤنته ورزقه من حیث لا یحتسب؛
هر کس به خدا توکل کند، خداوند هزینه او را کفایت می کند و از جایی که گمان نمی برد به او روزی می دهد.
(4)
امام صادق (علیه السلام):
ان الغنی والعز یجولان فاذا ظفرا بموضع التوکل أو طنا؛
بی نیازی و عزت به هر طرف می گردند و چون به جایگاه توکل دست یافتند در آنجا قرار می گیرند.
(5)
امام باقر (علیه السلام):
من توکل علی الله لایغلب ومن اعتصم بالله لایهزم؛
هر کس به خدا توکل کند، مغلوب نشود و هر کس به خدا توسل جوید، شکست نخورد.
(6)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
التوکل بعد الکیس مؤعظة؛
توکل کردن (به خدا) بعد از به کار بردن عقل، خود موعظه است.
(7)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
الطیرة شرک ومامنا الا ولکن الله یذهبه بالتوکل؛
فال بد زدن شرک است و هیچ کس از ما نیست مگر این که به نحوی دستخوش فال بد زدن می شود، اما خداوند با توکل به او آن را از بین می برد.
(8)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
رأی رسول الله (صلی الله علیه و اله) قوماً لا یزرعون قال: ما أنتم؟ قالوا: نحن المتوکلون، قال: لا، بل أنتم المتکلون؛
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله) گروهی را که کشت و کار نمی کردند، دیدند و فرمودند: شما چه کاره اید؟ عرض کردند ما توکل کننده گانیم. فرمودند: نه، شما سربارید.
(9)
امام کاظم (علیه السلام):
لما سئل عن قوله تعالی: (ومن یتوکل علی الله فهو حسبه) -: التوکل علی الله درجات، منها أن تتوکل علی الله فی امورک کلها فما فعل بک کنت عنه راضیاً تعلم أنه لایألوک خیراً وفضلا وتعلم أن الحکم فی ذلک له فتوکل علی الله بتفویض ذلک الیه وثق به فیها وفی غیرها؛
در پاسخ به سوال از آیه و هر کس به خدا توکل کند او برای وی بس است توکل کردن بر خدا درجاتی دارد: یکی از آنها این است که در تمام کارهایت به خدا توکل کنی و هر چه با تو کرد از او خشنود باشی و بدانی که او نسبت به تو از هیچ خیر و تفضلی کوتاهی نمی کند و بدانی که در این باره حکم، حکم اوست، پس با واگذاری کارهایت به خدا بر او توکل کن و در آن کارها و دیگر کارها به او اعتماد داشته باش.
(10)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
یقول الله عزوجل ما من مخلوق یعتصم دونی الا قطعت أسباب السماوات وأسباب الارض من دونه فان سألنی لم اعطه وان دعانی لم اجبه؛
خداوند عزوجل می فرماید: هیچ مخلوقی نیست که به غیر من پناه ببرد، مگر اینکه دستش را از اسباب و ریسمانهای آسمانها و زمین کوتاه کنم، پس اگر از من بخواهد عطایش نکنم و اگر مرا بخواند جوابش ندهم.

(1)
امام علی (علیه السلام):
ان الجهاد باب من أبواب الجنة فتحه الله لخاصة أولیائه و هو لباس التقوی و درع الله الحصینة و جنته الوثیقة؛
براستی که جهاد یکی از درهای بهشت است که خداوند آن را برای اولیای خاص خود گشوده است. جهاد جامعه تقوا و زره استوار خداوند و سپر محکم است.
(2)
امام علی (علیه السلام):
ان الله فرض الجهاد وعظمه وجعله نصره وناصره. والله ما صلحت دنیا ولادین الا به؛
در حقیقت خداوند جهاد را واجب گردانید و آن را بزرگداشت و مایه پیروزی و یاور قرارش داد. به خدا سوگند که کار دنیا و دین جز با جهاد درست نمی شود.
(3)
امام علی (علیه السلام):
ان الله کتب القتل علی قوم والموت علی آخرین وکل آتیه منیته کما کتب الله له فطوبی للمجاهدین فی سبیله والمقتولین فی طاعته؛
براستی که خداوند برای گروهی کشته شدن را مقرر فرمود و برای دیگران مردن را. هر گروهی با همان سرنوشتی که خداوند مقرر کرده است می رسد. پس، خوشا به سعادت مجاهدان در راه خدا و کشته شدگان در راه اطاعت او.
(4)
امام علی (علیه السلام):
جاهدوا فی سبیل الله بأیدیکم فان لم تقدروا فجاهدوا بألسنتکم فان لم تقدروا فجاهدوا بقلوبکم؛
در راه خدا با دستهای خود جهاد کنید، اگر نتوانستید با زبانهای خود و اگر باز هم نتوانستید با قلب خود جهاد کنید.
(5)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
حرس لیلة فی سبیل الله عزوجل أفضل من ألف لیلة یقام لیلها و یصام نهارها؛
یک شب نگهبانی در راه خدا برتر است از هزار شبانه روز که شبهایش به عبادت و روزهایش به روزه داری سپری شود.
(6)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
أفضل الجهاد من أصبح لایهم بظلم أحد؛
برترین جهاد آن است که انسان روز خود را آغاز کند در حالی که در اندیشه ستم کردن به احدی نباشد.
(7)
امام علی (علیه السلام):
جهاد المرأة حسن التبعل؛
جهاد زن خوب شوهرداری کردن است.
(8)
امام علی (علیه السلام):
جاهد شهوتک وغالب غضبک وخالف سوء عادتک، تزک نفسک، ویکمل عقلک و تستکمل ثواب ربک؛
با هوا و هوس خود جهاد کن، برخشمت مسلط شو و باعادتهای بد خود مخالفت کن تا نفست پاکیزه شود، عقلت به کمال برسد و از پاداش پروردگارت بهره کامل ببری.
(9)
امام علی (علیه السلام):
علیکم بالجد والاجتهاد و التأهب والاستعداد والتزود فی منزل الزاد ولاتغرنکم الحیاة الدنیا کما غزت من کان قبلکم من الامم الماضیة والقرون الخالیة؛
بر شما باد تلاش و سختکوشی و مهیا شدن و آماده گشتن و توشه برداشتن از سرای توشه (دنیا). مبادا زندگی دنیا شما را بفریبد چنان که ملتهای گذشته و اقوام پیشین را فریفت.
(10)
امام باقر (علیه السلام):
لما قال له رجل ضعیف العمل قلیل الصلاة قلیل الصوم ولکن أرجو أن لا آکل الا حلالا و لا أنکح الا حلالا: وأی جهاد أفضل من عفة بطن وفرج؟!؛
در پاسخ کسی که عرض کرد: من در عمل ناتوانم و نماز و روزه کم به جای می آورم اما سعی می کنم جز حلال نخورم و جز با حلال نزدیکی نکنم فرمودند: چه جهادی برتر از پاک نگهداشتن داشتن شکم و شرمگاه؟!.

(1)
امام علی (علیه السلام):
و ما أعمال البر کلها والجهاد فی سبیل الله عند الامر بالمعروف والنهی عن المنکر الا کنفثة فی بحر لجی؛
همه کارهای خوب و جهاد در راه خدا در برابر امر به معروف و نهی از منکر چون قطره ای است در دریای عمیق.
(2)
امام علی (علیه السلام):
ان الامر بالمعروف والنهی عن المنکر لا یقربان من أجل و لا ینقصان من رزق، لکن یضاعفان الثواب ویعظمان الاجر وأفضل منهما کلمة عدل عند امام جائر؛
امر به معروف و نهی از منکر نه اجلی را نزدیک می کنند و نه روزی را کم می نمایند، بلکه ثواب را دو چندان و پاداش را بزرگ می سازند و برتر از امر به معروف و نهی از منکر سخن عادلانه است نزد حاکمی ستمگر.
(3)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
اذا لم یأمروا بمعروف ولم ینهوا عن منکر ولم یتبعوا الاخیار من أهل بیتی، سلط الله علیهم شرارهم، فیدعوا عند ذلک خیارهم فلا تستجاب لهم؛
هر گاه (مردم) امر به معروف و نهی از منکر نکنند، و از نیکان خاندان من پیروی ننمایند، خداوند بدانشان را بر آنان مسلط گرداند و نیکانشان دعا کنند اما دعایشان مستجاب نشود.
(4)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
لا یأمر بالمعروف و لا ینهی عن المنکر الا من کان فیه ثلاث خصال: رفیق بما یأمر به رفیق فیما ینهی عنه، عدل فیما یأمر به عدل فیما ینهی عنه، عالم بما یأمر به عالم بما ینهی عنه؛
امر به معروف و نهی از منکر نکند مگر کسی که سه خصلت در او باشد: در امر و نهی خود مداراکند، در امر و نهی خود میانه روی نماید و به آنچه امر و نهی می کند، دانا باشد.
(5)
امام علی (علیه السلام):
من أمر بالمعروف شد ظهر المؤمن ومن نهی عن المنکر أرغم أنف المنافق وأمن کیده؛
هر کس امر به معروف کند به مومن نیرو می بخشد و هر کس نهی از منکر نماید بینی منافق را به خاک مالیده و از مکر او در امان می ماند.
(6)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
لا یزال الناس بخیر ما أمروا بالمعروف و نهوا عن المنکر و تعاونوا علی البر والتقوای فاذا لم یفعلوا ذلک نزعت منهم البر کات، وسلط بعضهم علی بعض، ولم یکن لهم ناصر فی الارض و لا فی السماء؛
تا زمانی که مردم امر به معروف و نهی از منکر نمایند و در کارهای نیک و تقوا به یاری یکدیگر بشتابند در خیر و سعادت خواهند بود، اما اگر چنین نکنند، برکت ها از آنان گرفته شود و گروهی بر گروه دیگر سلطه پیدا کنند و نه در زمین یاوری دارند و نه در آسمان.
(7)
امام باقر (علیه السلام):
أوحی الله تعالی الی شعیب النبی انی معذب من قومک مائة ألف: أربعین ألفاً من شرارهم وستین ألفاً من خیارهم فقال: یارب هولاء الاشرار فما بال الاخیار؟! فاوحی الله عزوجل الیه: داهنوا أهل المعاصی فلم یغضبوا لغضبی؛
خدای تعالی به شعیب پیامبر وحی فرمود که: من صد هزار نفر از قوم تو را عذاب خواهم کرد: چهل هزار نفر بدکار را، و شصت هزار نفر از نیکانشان را. شعیب عرض کرد: پروردگارا! بدکاران سزاوارند اما نیکان چرا؟ خدای عزوجل به او وحی فرمود که: آنان با گنهکاران راه آمدند و به خاطر خشم من به خشم نیامدند.
(8)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
من رأی منکم منکراً فلیغیره بیده، فان لم یستطع فبلسانه، فان لم یستطع فبقلبه وذلک أضعف الایمان؛
هر کس از شما منکری ببیند باید با دست و اگر نتوانست با زبانش و اگر نتوانست با قلبش آن را تغییر دهد، که پائین ترین درجه ایمان همین (تغییر قلبی) است.
(9)
امام باقر (علیه السلام):
ان الامر بالمعروف والنهی عن المنکر سبیل الانبیاء، ومنهاج الصلحاء، فریضة عظیمة بها تقام الفرائض، و تأمن المذاهب، و تحل المکاسب، وترد المظالم، و تعمر الارض، وینصف من الاعداء، ویستقیم الامر؛
امر به معروف و نهی از منکر راه و روش پیامبران و شیوه صالحان است و فریضه بزرگی است که دیگر فرایض به واسطه آن بر پا می شود، راه ها امن می گردد و درآمدها حلال می شود و حقوق پایمال شده به صاحبانش بر می گردد، زمین آباد می شود و (بدون ظلم) حق از دشمنان گرفته می شود و کارها سامان می پذیرد.
(10)رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
من أمر بالمعروف ونهی عن المنکر فهو خلیفة الله فی الارض وخلیفة رسوله؛
هر کس امر به معروف و نهی از منکر نماید، جانشین خدا در زمین و جانشین رسول اوست.

(1)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
ان للجنة باباً یدعی الریان لایدخل منه الا الصائمون؛
بهشت را دری است که ریان نامیده می شود از آن در، جز روزه داران وارد نشوند.
(2)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
صوموا تصحوا؛
روزه بگیرید تا تندرست باشید.
(3)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
من اشبع صائماً سقاه الله من حوضی شربة لایظمأ بعدها؛
هر کس روزه داری را سیر نماید، خداوند از حوض (کوثر) من شربتی نصیب او خواهد کرد که پس از آن هرگز تشنه نشود.
(4)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
اللهم لک صمنا وعلی رزقک افطرنا فتقبله منا ذهب الظماء وابتلت العروق وبقی الاجر؛
بار خدایا برای تو روزه گرفتیم و با روزی تو افطار می کنیم پس آن را از ما بپذیر، تشنگی رفت و رگها شاداب شد و پاداش ماند.
(5)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
من منعه الصوم من طعام یشتهیه کان حقاً علی الله ان یطعمه من طعام الجنة و یسقیه من شرابها؛
هر کس روزه، او را از خوردن غذایی که اشتهای او را دارد، باز دارد، بر خداست که او را از غذای بهشت سیرش کند و از نوشیدنی بهشت به او بنوشاند.
(6)
امام علی (علیه السلام):
لیس الصوم الامساک عن المأکل والمشرب، الصوم الامساک عن کل مایکرهه الله سبحانه؛
روزه امساک از خوردن و آشامیدن نیست بلکه روزه، خودداری از تمامی چیزهایی است که خداوند سبحان آنها را بد می داند.
(7)
امام علی (علیه السلام):
نوم الصائم عبادة وصمته تسبیح ودعاؤه مستجاب وعمله مضاعف. ان للصائم عند افطار عند افطاره دعوة لاترد؛
خواب روزه دار عبادت، سکوت او تسبیح، دعایش پذیرفته و عملش دو چندان است. دعای روزه دار به هنگام افطار از درگاه خدا رد نمی شود.
(8)
امام صادق (علیه السلام):
اما العلة فی الصیام لیستوی به الغنی والفقیر وذلک لان الغنی لم یکن لیجد مس الجوع فیرحم الفقیر لان الغنی کلما اراد شیئاً قدر علیه…؛
علت روزه گرفتن آن است که به سبب آن ثروتمند و فقیر برابر شوند زیرا ثروتمند گرسنگی را احساس نکرده تا به فقیر رحم کند چرا که ثروتمند هر گاه چیزی بخواهد می تواند فراهم کند…
(9)
امام صادق (علیه السلام):
الصوم جنة من آفات الدنیا وحجاب من عذاب الاخرة؛
روزه سپری است از آفت های دنیا و پرده ای است از عذاب آخرت.
(10)
امام صادق (علیه السلام):
الصوم فوه لایتکلم الا بالخیر؛
روزه داری (در حکم) دهانی است که جز به خیر سخن نگوید.

(1)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
ان البیت اذا کثر فیه تلاوة القرآن کثر خیره واتسع اهله واضاء لاهل السماء کما تضی ء نجوم السماء لاهل الدنیا؛
خانه ای که در آن قرآن فراوان خوانده شود، خیر آن بسیار گردد و به اهل آن وسعت داده شود و برای آسمانیان بدرخشد چنان که ستارگان آسمان برای زمینیان می درخشند.
(2)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
الا من تعلم القرآن وعمله وعمل بما فیه فأنا له سائق الی الجنة ودلیل الی الجنة؛
بدانید هر کس قرآن را بیاموزد و به دیگران آموزش دهد و به آنچه در قرآن است عمل کند، من جلودار و راهنمای او به سوی بهشت هستم.
(3)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
یا بنی لاتغفل عن قراءة القرآن فان القرآن یحیی القلب وینهی عن الفحشاء والمنکر والبغی؛
فرزندم از خواندن قرآن غافل مباش، زیرا که قرآن دل را زنده می کند و از فحشاء و زشتی و ستم باز می دارد.
(4)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
ان اردتم عیش السعداء وموت الشهداء والنجاة یوم الحسرة والظل یوم الحرور والهدی یوم الضلالة فادرسوا القرآن فانه کلام الرحمان و حرز من الشیطان و رجحان فی المیزان؛
اگر زندگی سعادتمندان، مرگ شهیدان، نجات روز حسرت (قیامت)، سایه روز سوزان و هدایت در روز گمراهی را می خواهید، قرآن را یاد بگیرید که آن سخن خدای مهربان است و سپری است در مقابل شیطان و سنگینی در ترازوی اعمال.
(5)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
اصدق القول وابلغ الموعظة واحسن القصص کتاب الله؛
راست ترین سخن، رساترین پند و زیباترین حکایت، کتاب خدا (قرآن) است.
(6)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
من قرأ القرآن ابتغاء وجه الله وتفقها فی الدین کان له من الثواب مثل جمیع ما اعطی الملائکة والانبیاء والمرسلون.
هر کس برای کسب رضایت خدا و آگاهی در دین قرآن بیاموزد، ثوابی مانند همه آنچه که به فرشتگان و پیامبران و رسولان داده شده، برای اوست.
(7)
امام علی (علیه السلام):
علیکم بکتاب الله… من عمل به سبق؛
بر شما باد رجوع به کتاب خدا (قرآن)… کسی که به آن عمل کند از همه پیشی می گیرد.
(8)
امام علی (علیه السلام):
الا ان فیه مایأتی والحدیث عن الماضی ودواء دائکم ونظم ما بینکم؛
آگاه باشید که دانش آینده، اخبار گذشته و درمان دردهایتان و نظم میان شما در قرآن است.
(9)
امام علی (علیه السلام):
ان القرآن ظاهره انیق وباطنه عمیق لاتفنی عجائبه و لا تنقضی غرائبه ولاتکشف الظلمات الا به؛
براستی که قرآن ظارهش زیباست و باطنش عمیق، عجایبش پایان ندارد، اسرار نهفته آن پایان نمی پذیرد و تاریکی های جهل جز بوسیله آن رفع نخواهد شد.
(10)
امام صادق (علیه السلام):
من لم یعرف الحق من القرآن لم یتنکب الفتن؛
هر کس حقیقت را از طریق قرآن نشناسد، از فتنه ها برکنار نمی ماند.

(1)
امام علی (علیه السلام):
ما یسرنی لومت طفلا و ادخلت الجنة ولم أکبر فأعرف ربی عزوجل؛
دوست ندارم که در کودکی از دنیا می رفتم و وارد بهشت می شدم و بزرگ نمی شدم تا پروردگارم، عزوجل، را بشناسم.
(2)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
أفضل الاعمال العلم بالله ان العلم ینفعک معه قلیل العمل و کثیره و ان الجهل لاینفعک معه قلیل العمل و لا کثیره؛
بهترین اعمال، خداشناسی است، زیرا با وجود علم و معرفت، علم، کم یا زیاد تو را سود می بخشد اما با وجود نادانی (نسبت به خدا) عمل، نه اندکش تو را سود می بخشد و نه بسیارش.
(3)
امام علی (علیه السلام):
ولو ضربت فی مذاهب فکرک لتبلغ غایاته ما دلتک الدلالة الا علی أن فاطر النملة هو فاطر النخلة لدقیق تفصیل کل شی ء و غامض اختلاف کل حی و ما الجلیل و اللطیف و الثقیل و الخفیف و القوی و الضعیف فی خلقه الا سواء؛
اگر راههای اندیشه ات را در نوردی تا به پایانه های آن رسی، هیچ دلیلی تو را جز به این رهنمون نشود که آفریننده مورچه همان آفریننده درخت خرما است و این به سبب دقت و ظرافتی است که جداسازی هر چیزی از چیز دیگر و پیچیدگی و تنوعی است که در هر موجود زنده ای به کار رفته است موجودات بزرگ و کوچک، سنگین و سبک و نیرومند و ناتوان، همگی در آفرینش برای خداوند یکسانند.
(4)
امام رضا (علیه السلام):
انما قلت اللطیف، للخلق اللطیف و لعلمه بالشی ء اللطیف ألاتری الی أثر صنعه فی النبات اللطیف و غیر اللطیف و فی الخلق اللطیف من أجسام الحیوان من الجرجس والبعوض و ما هو أصغر منهما مما لایکاد تستبینه العیون بل لایکاد یستبان لصغره الذکر من الانثی والمولود من القدیم فلما رأینا صغر ذلک فی لطفه… علمنا أن خالق هذا الخلق لطیف؛
گفتم لطیف است، چون هم موجودات لطیف آفریده و هم به چیزهای ظریف و ریز آگاهی دارد. آیا نشانه آفرینش او را در گیاهان ظریف و غیر ظریف و در پیکرهای ظریف و ریز جاندارانی چون کک و پشه و کوچکتر از اینها را نمی بینی که تقریباً به چشم دیده نمی شوند و از بس ریزند و نر و ماده آنها و نوزاد و کهن زادشان از یکدیگر تشخیص داده نمی شوند. پس چون ریزی و ظرافت این چیزها را دیدیم… پی بردیم که آفریننده این موجودات نیز لطیف است.
(5)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
ان الله خلق یوم خلق السماوات و الارض مائة رحمة کل رحمة طباق ما بین السماء والارض فجعل منها فی الارض رحمة فبها تعطف الوالدة علی ولدها و الوحش و الطیر بعضها علی بعض و أخر تسعاً و تسعین فاذا کان یوم القیامة أکملها بهذه الرحمة؛
خداوند روزی که آسمان و زمین را آفرید، صد رحمت بیافرید که هر یک از آنها میان زمین و آسمان را پر می کند و یکی را در زمین قرار داد تا به وسیله آن مادر به فرزند محبت می کند و حیونات وحشی و پرندگان به یکدیگر مأنوسند و نودونه رحمت را نگه داشته و همین که روز قیامت شود این یک رحمت را نیز بر آنها می افزاید.
(6)
امام صادق (علیه السلام):
و قد سأله ابن أبی العوجاء: ولم احتجب عنهم و أرسل الیهم الرسل؟ ویلک و کیف احتجب عنک من أراک قدرته فی نفسک؟ نشأک ولم تکن و کبرک بعد صغرک و قواک بعد صعفک… وما زال یعد علی قدرته التی هی فی نفسی التی لا ادفعها حتی ظننت أنه سیظهر فیما بینی و بینه؛
در پاسخ ابن ابی العوجاء که پرسید: چرا خداوند خود را از مردم در پرده داشت و آن گاه پیامبران را سویشان فرستاد؟ فرمود: وای بر تو کسی که قدرتش را در وجود تو نشان داده چگونه خود را از تو پوشیده داشته است؟ تو را که نبودی پدید آورد، کوچک بودی بزرگت کرد، ناتوان بودی توانایت گردانید… حضرت پیوسته مظاهر قدرت خدا را که در وجود من است و نمی توانم منکرشان شوم برایم برشمرد تا جایی که خیال کردم خداوند بزودی میان من و او ظاهر خواهد شد.
(7)
امام علی (علیه السلام):
و لا یعزب عنه عدد قطر الماء و لا نجوم السماء و لا سوا فی الریح فی الهواء و لا دبیب النمل علی الصفا و لا مقیل الذر فی اللیلة الظلماء یعلم مساقط الأوراق و خفی طرف الأحداق؛
شما قطره های آبها و ستارگان آسمان و ذرات گردوغبار پراکنده در هوا و حرکت مورچه برسنگ و خوابگاه مورچگان در شب تاریک بر او پوشیده نیست و محل ریزش برگها و بر هم خوردن پلکها را می داند.
(8)
امام علی (علیه السلام):
… عالم السر من ضمائر المضمرین و نجوی المتخافتین و خواطر رجم الظنون و عقد عزیمات الیقین…؛
خدا داناست به هر رازی که مردم به دل داشته اند، و به نجوای آهسته رازگویان و به هر گمان که در خاطری نهفته است و به هر تصمیمی که از روی یقین گرفته شود.
(9)
امام علی (علیه السلام):
أعلم الناس بالله أکثرهم له مسألة؛
خداشناس ترین مردم پر درخواست ترین آنها از خداست.
(10)
امام علی (علیه السلام):
ینبغی لمن عرف الله سبحانه أن لا یخلو قلبه من رجائه و خوفه؛
کسی که خدای سبحان را می شناسد، شایسته است دلش از بیم و امید به او خالی نباشد.

(1)
امام علی (علیه السلام):
الذکر یونس اللب وینیر القلب و یستنزل الرحمة:
یاد خدا عقل را آرامش می دهد، دل را روشن می کند و رحمت او را فرود می آورد.
(2)
امام علی (علیه السلام):
اذکروا الله ذکراً خالصاً تحیوا به أفضل الحیاة و تسلکوا به طرق النجاة؛
خدا را خالصانه یاد کنید تا بهترین زندگی را داشته باشید و با آن راه نجات و رستگاری را بپیمایید.
(3)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
من أطاع الله عزوجل فقد ذکر الله وان قلت صلاته و صیامه و تلاوته للقرآن؛
هر کس خدای عزوجل را اطاعت کند خدا را یاد کرده است، هر چند نماز خواندن و روزه گرفتن و قرآن خواندنش اندک باشد.
(4)
امام صادق (علیه السلام):
فی قوله تعالی: (لذکر الله أکبر) -: ذکر الله عند ما أحل و حرم؛
درباره آیه یاد خدا بزرگتر است -: به یاد خدا بودن در هنگام روبه رو شدن با حلال و حرام.
(5)
امام باقر (علیه السلام):
کأن المومنین هم الفقهاء أهل فکرة و عبرة، لم یصمهم عن ذکر الله ما سمعوا بآذانهم ولم یعمهم عن ذکر الله ما رأو امن الزینة؛
گویا مومنان همان فقیهان (فرزانگان دین فهم) و اهل اندیشیدن و پندگرفتن هستند. شنیده های دنیوی، گوش آنها را از (شنیدن) یاد خدا کر نمی کند و زرق و برق دنیا چشم آنان را از یاد خدا کور نمی گرداند.
(6)
امام صادق (علیه السلام):
قال: أوحی الله عزوجل الی موسی (علیه السلام) یا موسی، لاتنسنی علی کل حال و لا تفرح بکثرة المال، فان نسیانی یقسی القلوب، ومع کثرة المال کثرة الذنوب؛
خدای عزوجل به موسی وحی کرد: ای موسی در هیچ حالی مرا فراموش نکن و به ثروت زیاد شاد نشو، زیرا از یاد بردن من دلها را سخت می کند و همراه ثروت زیاد، گناهان زیاد است.
(7)
امام سجاد (علیه السلام):
ان قسوة البطنة و فترة المیلة و سکر الشبع و عزة الملک مما یثبط و یبطی ء عن العمل و ینسی الذکر؛
پرخوری و سستی اراده و مستی سیری و غفلت حاصل از قدرت، از عوامل بازدارنده و کنترل کننده در عمل است و ذکر (خدا) را از یاد می برد.
(8)
امام سجاد (علیه السلام):
یا من ذکره شرف للذاکرین و یا من شکره فوز للشاکرین و یا من طاعته للمطیعین، صل علی محمد و آله واشغل قلوبنا بذکرک عن کل ذکر؛
ای آن که یادش مایه شرافت و بزرگی یاد کنندگان است و ای آن که سپاسگزاریش موجب دست یافتن سپاسگزاران (بر نعمتها) است و ای آن که فرمانبرداریش سبب نجات فرمانبرداران است، بر محمد و آل او درود فرست و با یاد خود دلهای ما را از هر یاد دیگری بازدار.
(9)
امام باقر (علیه السلام):
ذکر اللسان الحمد والثناء و ذکر النفس الجهد والعناء و ذکر الروح الخوف والرجاء و ذکر القلب الصدق و الصفاء و ذکر العقل التعظیم والحیاء و ذکر المعرفة التسلیم والرضا و ذکر السر الرویة واللقاء؛
ذکر زبان حمد و ثناء، ذکر نفس سختکوشی و تحمل رنج، ذکر روح بیم و امید، ذکر دل صدق و صفا، ذکر عقل تعظیم و شرم، ذکر معرفت تسلیم و رضا و ذکر باطن مشاهده و لقا است.
(10)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
یقول الله عزوجل اذ کان الغالب علی العبد الاشتغال بی، جعلت بغیته ولذته فی ذکری فاذا جعلت بغیته ولذته فی ذکری عشقنی و عشقته فاذا عشقنی و عشقته رفعت الحجاب فیما بینی و بینه و صیرت ذلک تغالبا علیه لایسهو اذا سها الناس اولئک کلامهم کلام الانبیاء اولئک الابطال حقا؛
خدای عزوجل می فرماید: هر گاه یاد من بر بنده ام غالب شود، خواهش و خوشی او را در یاد خود قرار دهم و چون خواهش و خوشی او را در یاد خود قرار دهم عاشق من شود و من نیز عاشق او گردم و چون عاشق یکدیگر شدیم حجاب میان خود و او را بر دارم و عشق خود را بر جان او چیره گردانم، چندان که مانند مردم دچار سهو و غفلت نمی شود، سخن اینان سخن پیامبران است، اینان براستی قهرمانند.

(1)
امام علی (علیه السلام):
اعلموا أنه لیس لهذا الجلد الرقیق صبر علی النار، فارحموا نفوسکم فانکم قد جربتموها فی مصائب الدنیا. أفرأیتم جزع أحدکم من الشوکة تصیبه والعثرة تدمیه والرمضاء تحرقه؟! فکیف اذا کان بین طابقین من نار ضجیع حجر، وقرین شیطان؟
بدانید که این پوست نازک تحمل آتش را ندارد، پس به خودتان رحم کنید، شما در مصیبت های دنیا آزمایش کرده اید که وقتی خاری به بدن یکی از شما می رود و یا به زمین می خورد و خونی می شود و یا شنهای داغ پایش را می سوزاند چگونه بیتابی می کند؟! پس، چگونه خواهد بود اگر میان دو لایه از آتش قرار گیرد و هم بسترش سنگ و همدمش شیطان باشد؟!.
(2)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
لو أن دلواً صب من غسلین فی مطلع الشمس لغلت منه جماجم من فی مغربها؛
اگر یک سطل از چرک و خون دوزخیان در شرق عالم ریخته شود بر اثر آن جمجمه کسانی که غرب عالمند به جوش می آید.
(3)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
أدنی اهل النار عذاباً ینتعل بنعلین من نار یغلی دماغه من حرارة نعلیه؛
کم عذاب ترین اهل جهنم دو کفش از آتش به پا دارد که از حرارت آنها مغرش به جوش می آید.
(4)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
أکثر ما یدخل الناس النار الاجفان: الفم والفرج؛
دو چیز میان تهی بیش از همه مردم را به جهنم می برد: دهان و شرمگاه.
(5)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
أول من یدخل النار أمیر متسلط لم یعدل، وذو ثروة من المال لم یعط المال حقه وفقیر فخور؛
اولین کسی که به جهنم می رود فرمانروای قدرتمندی است که به عدالت رفتار نمی کند و ثروتمندی که حقوق مالی خود را نمی پردازد و نیازمند متکبر.
(6)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
ان لجهنم باباً لایدخلها الا من شفا غیظه بمعصیة الله تعالی؛
جهنم را دری است که جز کسی که با معصیت خدای تعالی خشم خود را فرو نشاند، از آن وارد نمی شود.
(7)
حدیث قدسی:
فیما اوحی الی عیسی (علیه السلام) هی (یعنی النار) دار الجبارین والعثاة الظالمین کل فظ غلیظ و کل مختال فخور؛
به عیسی (علیه السلام) وحی شد که جهنم سرای جباران و سرکشان ظالم است و جایگاه هر تندخوی خشن و هر متکبر مغروری.
(8)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
والذی بعثنی بالحق بشیراً لایعذب الله بالنار موحداً أبداً؛
سوگند به آن کس که مرا نوید دهنده بر انگیخت، خداوند هرگز یکتا پرست را در آتش عذاب ندهد.
(9)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
فی قوله تعالی (یا حسرتنا علی ما فرطنا) الحسرة أن یری أهل النار منازلهم من الجنة فی الجنته فتلک الحسرة؛
درباره آیه دریغا که کوتاهی کردیم فرمود: دریغ از این روست که جهنمیان جایگاه بهشتی خود را در بهشت می بینند. این موجب حسرت می شود.
(10)
امام صادق (علیه السلام):
انما خلد أهل النار فی النار لأن نیاتهم کانت فی الدنیا أن لو خلدوا فیها أن تعصوا الله أبداً و انما خلد أهل الجنة فی الجنة لأن نیاتهم کانت فی الدنیا أن لوبقوا فیها أن یطیعوا الله أبداً فبا النیات خلد هولاء و هولاء ثم تلاقو له تعالی: (قل کل یعمل علی شاکلته) قال: علی نیته؛
جهنمیان از این رو در آتش جاویدانند که در دنیا نیتشان این بود که چنانچه تا ابد زنده بمانند تا ابد خدا را نافرمانی کنند و بهشتیان نیز از این رو در بهشت جاویدانند که در دنیا بر این نیت بودن که اگر برای همیشه ماندگار باشند برای همیشه خدا را فرمان برند. پس، جاودانگی هر دو گروه به سبب نیتهایشان است. آن گاه حضرت این آیه را تلاوت کردند: بگو هر کس طبق نیت خود عمل می کند

(1)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
الجنة بناؤها لبنة من فضة ولبنة من ذهب وملاطها المسک الاذفر وحصباؤها اللؤلؤ والیاقوت وتربتها الزعفران…؛
ساختمان بهشت خشتی از نقره و خشتی از طلاست، گل آن مشک بسیار خوشبو و سنگریزه آن لؤلؤ و یاقوت و خاک آن زعفران است…
(2)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
فی الجنة ما لا عین رأت و لا اذن سمعت و لا خطر علی قلب بشر؛
در بهشت چیزهایی هستند که نه چشمی دیده و نه گوشی شنیده و نه به خاطر کسی گذشته.
(3)
امام صادق (علیه السلام):
ان ادنی اهل الجنة منزلا لو نزل به الثقلان الجن والانس لوسعهم طعاماً وشراباً و لاینقص مما عنده شی ء؛
کمترین فرد بهشت چنان است که اگر جن و انس میهمان او شوند همه را با خوردنی و آشامیدنی پذیرایی کند و از آنچه دارد چیزی کم نشود.
(4)
امام علی (علیه السلام):
لذاتها لاتمل و مجتمعها لا یتفرق وسکانها قد جاوروا الرحمن وقام بین ایدیهم الغلمان بصحاف من الذهب فیها الفاکهة والریحان؛
لذتها و خوشی های بهشت دل را نمی زند، انجمن آن را هم نمی پاشد، ساکنانش در پناه خدای رحمانند و در برابر آنان غلامانی با طبق های زرین پر از میوه و گل های خوشبو ایستاده اند.
(5)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
من اشتاق الی الجنة سارع فی الخیرات؛
هر کس مشتاق بهشت است برای انجام خوبی ها سبقت می گیرد.
(6)
امام علی (علیه السلام):
انه لیس لانفسکم ثمن الا الجنة فلا تبیعوها الا بها؛
برای جان های شما بهایی جز بهشت نیست، پس آنها را جز به بهشت مفروشید.
(7)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
اضمنوالی ستاً من انفسکم اضمن لکم الجنة الدقوا اذا حدثتم وأوفوا اذا وعدتم وادوا اذا ائتمنتم واحفظوا فروجکم وغضوا ابصارکم و کفوا ایدیکم؛
شش چیز را برای من ضمانت کنید تا من بهشت را برای شما ضمانت کنم، راستی در گفتار، وفای به عهد، برگرداندن امانت، پاکدامنی، چشم بستن از گناه و نگه داشتن دست (از غیر حلال).
(8)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
والذی نفس محمد بیده لاتدخلوا الجنة حتی تؤمنوا و لا تؤمنوا حتی تحابوا افلا انبئکم بشی ء اذا فعلتموه تحاببتم؟ افشوا السلام بینکم؛
به خدایی که جان محمد در دست (قدرت) اوست به بهشت نمی روید تا مومن شوید و مومن نمی شوید تا یکدیگر را دوست بدارید، آیا می خواهید شما را به چیزی خبر دهم تا با انجام آن، یکدیگر را دوست بدارید؟ سلام کردن بین یکدیگر را رواج دهید.
(9)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
ان فی الجنة داراً یقال لها دار الفرح لایدخلها الا من فرح یتامی المومنین؛
در بهشت خانه ای است که آن را شاد سرا گویند و جز آنان که یتیمان مومنان را شاد کرده اند وارد آن نمی شوند.
(10)
امام علی (علیه السلام):
لا یفوز بالجنة الا من حسنت سریرته و خلصت نیته؛
به پاداش بهشت نمی رسد مگر آن کس که باطنش نیکو و نیتش خالص باشد.

(1)
امام علی (علیه السلام):
التوبة تستنزل الرحمة؛
توبه، رحمت الهی را نازل می کند.
(2)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
یا علی من أنعم الله علیه فشکر واذا ابتلی فصبرو اذا أساء استغفر دخل الجنة من أی باب شاء؛
ای علی هر کس شکر گزار نعمت خدا باشد و چون گرفتار شد صبر نماید و اگر مرتکب گناهی شد توبه کند، از هر دری که بخواهد وارد بهشت می شود.
(3)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
لله أفرح بتوبة عبده من العقیم الوالد ومن الضال الواجد ومن الظمآن الوارد؛
هر آینه شادی خداوند از توبه بنده خود بیشتر است تا شادی نازایی که بچه می آورد و گم کرده ای که گمشده خود را می یابد و تشنه ای که به آب می رسد.
(4)
امام علی (علیه السلام):
ثمرة التوبة استدراک فوارط النفس؛
جبران خطاها میوه توبه است.
(5)
امام علی (علیه السلام):
عاص یقر بذنبه خیر من مطیع یفتخر بعمله؛
گنهکاری که به گناه خود اعتراف کند، بهتر است از اطاعت کننده ای که به کار خویش ببالد.
(6)
امام کاظم (علیه السلام):
لیس منا من لم یحاسب نفسه فی کل یوم فان عمل حسناً استزاد الله وان عمل سیئاً استغفر اللهه منه وتاب الیه؛
از ما نیست کسی که هر روز اعمال خود را محاسبه نکند تا اگر نیکی کرده از خدا بخواهد که بیشتر نیکی کند و اگر بدی کرده از خدا طلب آمرزش نموده و توبه کند.
(7)
امام علی (علیه السلام):
التوبة ندم بالقلب واستغفار باللسان وترک بالجوارح واضمار أن لایعود؛
توبه پشیمانی با دل است و آمرزش خواهی با زبان و ترک گناه در عمل و مصمم شدن بر تکرار نکردن آن.
(8)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
اذا عملت سیئة فأحدث عندها توبة السر بالسر والعلانیة بالعلانیة؛
هر گاه کار بدی از تو سر زد، از آن توبه کن، برای گناه پنهانی، توبه پنهانی و برای گناه آشکار، توبه آشکار.
(9)
امام صادق (علیه السلام):
أوحی الله عزوجل الی داود (علیه السلام): یا داود ان عبدی المومن اذا أذنب ذنباً ثم رجع وتاب من ذلک الذنب واستحیی منی عند ذکره غفرت له وأنسیته الحفظة و أبدلته الحسنة ولاابالی وأنا أرحم الراحمین؛
خدای عزوجل به داود پیامبر (علیه السلام) وحی کرد: ای داود هر گاه بنده مومن من گناهی کند و سپس از آن بر گردد و توبه نماید و به هنگام یاد کردن از آن گناه از من شرم کند، او را بیامرزم و آن گناه را از یاد فرشتگان نگهبان اعمال ببرم و آن را به نیکی بدل کنم. و از این کار مرا باکی نیست که من مهربان ترین مهربانانم.
(10)
امام علی (علیه السلام):
الناس یوشکون أن ینقطع بهم العمل و یسد علیهم باب التوبة، فلا ینفع نفساً ایمانها لم تکن آمنت من قبل أو کسبت فی ایمانها خیراً؛
مردم هر لحظه در معرض آن اند که فرصت عملشان به پایان رسد و در توبه بر آنان بسته شود و در نتیجه ایمان کسی که پیش از مرگ ایمان نیاورده و کار خیری انجام نداده سودی ندارد.

(1)
امام علی (علیه السلام):
أکل السفر جل قوة للقلب الضعیف وهو یطیب المعدة ویذکی الفؤاد ویشجع الجبان ویحسن الولد؛
خوردن به قلب ضعیف را قوی، معده را پاک، ترسو را شجاع و فرزند را زیبا می کند.
(2)
امام صادق (علیه السلام):
لو یعلم الناس ما فی التفاح، ماداووا مرضاهم الا به، ألا وانه أسرع شی ء منغعة للفؤاد خاصة وانه نضوحة؛
اگر مردم می دانستند چه خواصی در سیب وجود دارد، بیماران خود را تنها با آن درمان می کردند. سیب از هر چیزی سریع تر به قلب فایده می بخشد به ویژه آن که خوشبو کننده می باشد.
(3)
امام علی (علیه السلام):
العسل شفاء من کل داء و لا داء فیه یقل البلغم ویجلو القلب؛
عسل شفای هر بیماری ای است و هیچ بیماری در آن نیست، بلغم را کم و قلب را جلا می دهد.
(4)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
یا علی علیک بالعدس فانه مبارک مقدس وهو یرق القلب ویکثر الدمعة وانه بارک علیه سبعون نبیاً؛
ای علی تو را سفارش می کنم به خوردن عدس، زیرا مبارک و پاک کننده است، قلب را رقیق و اشک را زیاد می کند و هفتاد پیامبر پیوسته از آن استفاده می کردند.
(5)
امام صادق (علیه السلام):
نعم الطعام الزیت یطیب النکهة ویذهب بالبلغم ویصفی اللون و یشد العصب ویذهب بالوصب ویطفی ء الغضب؛
زیتون غذای خوبی است، دهان را خوشبو می کند، بلغم را از بین می برد، چهره را باز، اعصاب را محکم می کند و مرض را می برد و خشم را خاموش می کند.
(6)
امام رضا (علیه السلام):
التین یذهب بالبخر ویشد العظم وینبت الشعر ویذهب بالداء یحتاج معه الی دواء؛
انجیر بوی بد دهان را بر طرف، استخوآنها را محکم، رویش مو را زیاد، بیماری را برطرف می کند و با وجود آن احتیاجی به دارو نیست.
(7)
امام صادق (علیه السلام):
(سمعت أبا عبدالله (علیه السلام) یقول فی الغبیرا:) ان لحمه ینبت اللحم وعظمه ینبت العظم وجلده ینبت الجلد ومع ذلک فانه یسخن الکلیتین ویدبغ المعدة المعدة وهو أمان من البواسیر والتقطیر ویقوی الساقین ویقمع عرق الجذام؛
از امام صادق (علیه السلام): درباره سنجد شنیدم که می فرمودند: گوشت سنجد برای گوشت، هسته آن برای استخوان و پوست آن برای پوست مفید است و در عین حال کلیه ها را گرم، معده را ضدعفونی کرده و بازدارنده از بواسیر و تسلسل بول است. ساق پا را تقویت و جذام را از بدن ریشه کن می کند.
(8)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
کلوا الثوم وتداووا به فان فیه شفاء من سبعین داء؛
بخورید سیر را و مداوا کنید با او، که هفتاد بیماری را شفا می دهد.
(9)
امام علی (علیه السلام):
کلوا التمر فانه فیه شفاء من الادواء؛
خرما بخورید که شفای دردهاست.
(10)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
علیکم بالزبیب فانه یکشف المرة ویذهب بالبلغم ویشد العصب ویذهب بالاعیاء ویحسن الخلق ویطیب النفس ویذهب بالغم؛
شما را سفارش می کنم به خوردن مویز، زیرا صفرا را برطرف می کند، بلغم را از بین می برد، اعصاب را قوی، خستگی را دور، اخلاق را خوب می کند، به روح آرامش می بخشد و غم را می برد.

(1)
امام رضا (علیه السلام):
ان الله تبارک و تعالی لی یبح أکلا ولاشرباً الا لما فیه المنفعة والصلاح ولم یحرم الا ما فیه الضرر والتلف والفساد، فکل نافع مقوللجسم فیه قوة للبدن فهو حلال؛
خداوند تبارک و تعالی هیچ خوردنی و نوشیدنی را حلال نکرده است مگر آن که در آن منفعت و صلاحی بوده و هیچ خوردنی و نوشیدنی را حرام ننموده مگر آن که در آن زیان و مرگ و فسادی بوده است پس هر چیز سودمندی مقوی برای جسم، که باعث تقویت بدن است حلال شده است.
(2)
امام علی (علیه السلام):
فی وصیته لابنه الحسن (علیه السلام) یا بنی ألا اعلمک أربع خصال تستغنی بها عن الطب؟ فقال: بلی یا امیر المومنین، قال: لاتجلس علی الطعام الا وأنت جائع و لا تقم عن الطعام الا وأنت تشتهیه، وجود المضغ، واذا نمت فاعرض نفسک علی الخلاء فاذا استعملت هذا استغنیت عن الطب؛
در سفارشی به فرزند خود امام مجتبی (علیه السلام) فرمودند: فرزندم! آیا چهار نکته به تو نیاموزم که با رعایت آنها از طبیب بی نیاز شوی؟ عرض کرد: چرا، ای امیرالمومنان. حضرت فرمودند: تا گرسنه نشدی غذا نخور و تا اشتها داری از غذا دست بکش و غذا را خوب بجو و قبل از خوابیدن قضای حاجت کن. اگر این نکات را رعایت کنی. از مراجعه به طبیب بی نیاز می شوی.
(3)
امام حسین (علیه السلام):
فبادروا بصحة الاجسام فی مدة الاعمار؛
در مدت عمر، در حفظ سلامت تن بکوشید.
(4)
امام صادق (علیه السلام):
لا یستغنی أهل کل بلد عن ثلاثة یفزع الیهم فی أمر دنیاهم وآخرتهم، فان عدموا ذلک کانوا همجاً: فقیه عالم ورع وأمیر خیر مطاع وطبیب بصیر ثقة؛
مردم هر شهری به سه چیز نیازمندند که در امور دنیا و آخرت خود به آنها رجوع کنند و چنانچه آن سه را نداشته باشند گرفتار جهل و نابسامانی می شوند: دین شناس دانای پرهیزکار، حاکم نیکوکاری که مردم از او اطاعت کنند و پزشک بصیر مورد اعتماد.
(5)
امام رضا (علیه السلام):
لیس من دواء الا وهو یهیج داء؛
دارویی نیست مگر این که بیماری دیگری را تحریک می کند.
(6)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
تجنب الدواء ما احتمل بدنک الداء فاذا یحتمل الداء فالدواء؛
تا هنگامی که بدنت درد را تحمل می کند از مصرف دارو بپرهیز، چنانچه درد را تحمل نکردی آنگاه از دارو استفاده کن.
(7)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
ما خلق الله تعالی داء الا و خلق دواء الاالسام؛
خداوند هیچ دردی را بی درمان نیافریده مگر سام (مرگ) که هیچ درمانی ندارد.
(8)
امام رضا (علیه السلام):
اثنان علیلان أبداً: صحیح محتم وعلیل مخلط؛
دو گروه همیشه مریضند، سالمی که پرهیز می کند و مریضی که پرهیز نمی کند.
(9)
امام رضا (علیه السلام):
من أراد أن لایوذیه معدته فلا یشرب بین طعامه ماء؛
هر کس می خواهد معده اش آزارش ندهد، در بین غذا آب نخورد.
(10)
امام صادق (علیه السلام):
لا تدخل الحمام الا وفی جوفک شی ء یطفی به عنک وهج المعدة وهو أقوی للبدن ولاتدخله وأنت ممتلی ء من الطعام؛
داخل حمام نشو مگر در حالی که در شکمت چیزی (غذایی) که شدت حرارت معده را خاموش کند وجود داشته باشد، که برای بدن موجب تقویت است و در حالی که شکمت از غذا پر است نیز وارد حمام مشو.

(1)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
ان الله تعالی جمیل یحب الجمال، سخی یحب اسخاء، نظیف یحب النظافة؛
خداوند زیباست و زیبایی را دوست دارد، بخشنده است و بخشش را دوست دارد، پاکیزه است و پاکیزگی را دوست دارد.
(2)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
تنظفوا بکل ما استطعتم فان الله تعالی بنی الاسلام علی النظافة ولن یدخل الجنة الا کل نظیف؛
خودتان را با هر وسیله ای که می توانید پاکیزه کنید، زیرا که خدای متعال اسلام را برپایه پاکیزگی بنا کرده است و هرگز به بهشت نرود مگر کسی که پاکیزه باشد.
(3)
امام علی (علیه السلام):
نعم البیت الحمام تذکر فیه النار ویذهب بالدرن؛
چه نیکو جایگاهی است حمام، یادآور دوزخ است و چرک را از میان می برد.
(4)
امام علی (علیه السلام):
تنطفوا بالماء من النتن الریح الذی یتأذی به؛
خودتان را با آب، از بوی بد، که دیگران را آزار می دهد بشویید.
(5)
امام صادق (علیه السلام):
ان لکل ثمرة سماً فاذا اتیتم بها فمسوها بالماء أو اغمسوها فی الماء؛
هر میوه ای سمی دارد، هر گاه میوه به دستتان رسید آن را با آب بشویید و یا در آب فرو برید.
(6)
امام علی (علیه السلام):
النظیف من الثیاب یذهب الهم والحزن وهو طهور للصلاة؛
لباس پاکیزه غم و اندوه را می برد و موجب پاکیزگی نماز است.
(7)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
لا یطولن أحدکم شاربه و لا شعر ابطیه و لا عانته فان الشیطان یتخذها مخبئاً یستتر بها؛
بلند نکند کسی از شما موهای سبیل و موهای زیر بغل و موی زیر شکم خود را، زیرا شیطان این مراکز را پناهگاه خود قرار داده زیر موها پنهان می شود.
(8)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
تقلیم الاظفار یمنع الداء الاعظم ویزید الرزق؛
گرفتن ناخنها درد بزرگ را مانع می شود و روزی را زیاد می کند.
(9)
امام علی (علیه السلام):
نظفوا بیوتکم من حوک العنکبوت، فان ترکه فی البیت یورث الفقر؛
خانه های خود را از تار عنکبوت تمیز کنید، زیرا باقی گذاشتن آن در خانه، فقر می آورد.
(10)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
لا تبیتوا القمامة فی بیوتکم وأخرجوها نهاراً، فانها مقعد الشیطان؛
زباله را شب در خانه های خود نگه ندارید و آن را در روز به بیرون از خانه منتقل کنید، زیرا زباله نشیمنگاه شیطان است.

(1)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
الناس معادن والعرق دساس وأدب السوء کعرق السوء؛
مردم همانند معدن ها مختلف اند و اصل و نسب در انسان موثر است و تربیت بد همانند اصل و نسب بد است.
(2)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
أکرموا أولادکم و أحسنوا آدابهم یغفر لکم؛
فرزندان خود را گرامی بدارید و خوب تربیتشان کنید تا گناهان شما آمرزیده شود.
(3)
امام سجاد (علیه السلام):
اللهم… أعنی علی تربیتهم و تأدیبهم وبرهم؛
خدایا مرا بر تربیت، ادب آموزی و نیکی کردن به فرندانم ی اری فرما.
(4)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
أدبوا أولادکم علی ثلاث خصال: حب نبیکم وحب أهل بیته وقراءة القرآن؛
فرزندان خود را به کسب سه خصلت تربیت کنید: دوستی پیامبرتان و دوستی خاندانش و قرائت قرآن.
(5)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
الولد سید سبع سنین و عبد سبع سنین ووزیر سبع سنین؛
فرزند هفت سال سرور، هفت سال فرمانبردار و هفت سال وزیر است.
(6)امام سجاد (علیه السلام):
وأما حق الولد فتعلم أنه منک ومضاف الیک فی عاجل الدنیا بخیره و شره وأنک مسؤول عما ولیته من حسن الادب والدلالة علی ربه والمعونة له علی طاعته…؛
حق فرزند این است که بدانی او از تو است در دنیا با هر خیر و شری که دارد به تو منسوب است و تو مسئول تربیت نیکو و راهنمایی اش به سوی خدا و یاریش در اطاعت از پروردگارش هستی…
(7)
امام علی (علیه السلام):
من سأل فی صغره أجاب فی کبره؛
هر کس در خردسالی سئوال کند، در بزرگسالی پاسخ می گوید.
(8)
امام صادق (علیه السلام):
انا نامر صبیاننا بالصلاة والصیام ما أطاقوا اذا کانوا أبناء سبع سنین؛
ما هنگامی که کودکانمان هفت ساله می شوند به اندازه ای که طاقت دارند آنان را به انجام نماز و روزه فرمان می دهیم.
(9)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
عرامة الصبی فی صغیر زیادة فی عقله فی کبره؛
بازی گوشی کودک در خردسالی اش مایه فزونی عقل در بزرگسالی اوست.
(10)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
یا علی: رحم الله والدین حملا ولدهما علی برهما؛
ای علی: خداوند رحمت کند پدر و مادری را که فرزند خویش را بر نیکی کردن به خودشان یاری کنند.

(1)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
خیر بیت فی المسلمین بیت فیه یتیم یحسن الیه وشر بیت فی المسلمین بیت فیه یتیم یساء الیه أنا و کافل الیتیم فی الجنته هکذا؛
بهترین خانه های مسلمانان خانه ای است که در آن یتیمی باشد و به او نیکی کنند و بدترین خانه های مسلمانان خانه ای است که در آن یتیمی باشد و با او بدی کنند، من و سرپرست یتیم در بهشت مانند دوانگشت همراهیم.
(2)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
یا علی اذا بکی الیتیم اهتز العرش، فیقول الله عزوجل لجبرئیل: وسع فی النار لمن أبکاه فانی ابکیه، ووسع فی الجنة لمن أضحکه فانی اضحکه؛
ای علی هر گاه یتیم بگرید، عرش به لرزه می افتد، سپس خداند عزوجل به جبرئیل می فرماید: آتش دوزخ را برای کسی که او را گریاند، گسترش بده که من او را خواهم گریاند. و برای کسی که او را خنداند در بهشت جایی بازکن که من او را خندان سازم.
(3)
امام علی (علیه السلام):
ما من مومن و لا مومنة یضع یده علی راس یتیم ترحماً له الا کتب الله له بکل شعرة مرت یده علیها حسنة؛
هیچ مرد و زن مومنی نیست که دست محبت بر سر یتیمی بگذارد، مگر این که خداوند به اندازه هر تار مویی که بر آن دست کشیده است ثوابی برایش بنویسد.
(4)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
کن للیتیم کالاب الرحیم، واعلم أنک تزرع کذلک تحصد؛
برای یتیم چون پدر و مادر باش، و بدان که هر چه کشت کنی همان می دروی.
(5)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
من عال یتیاً حتی یستغنی عنه أوحب الله عزوجل له بذلک الجنته کما أوجب الله لاکل مال الیتیم النار؛
هر کس یتیمی را سرپرستی کند تا آن که بی نیاز گردد، خداوند به سبب این کار بهشت را بر او واجب می سازد، همچنان که آتش دوزخ را بر خورنده مال یتیم واجب ساخته است.
(6)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
أتحب أن یلین قلبک وتدرک حاجتک؟ ارحم الیتیم وامسح راسه واطعمه من طعامک یلن قلبک وتدرک حاجتک؛
آیا دوست داری نرم دل شوی و به خواسته ات برسی؟ به یتیم مهربانی کن و دست محبت بر سر او بکش و از غذایت به او بخوران، تا دلت نرم شود و به خواسته ات برسی.
(7)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
ثلاثه فی ظل العرض یوم القیامة یوم لاظل الا ظله… وامرأة مات زوجها و ترک علیها أیتاماً صغاراً وقالت: لا أتزوج علی أیتامی حتی یموتوا أویغنیهم الله…؛
سه کس در روز قیامت هنگامی که سایه ای جز سایه عرش نیست در آن جای دارند… و زنی که شوهرش بمیرد و اطفال صغیری باقی گذارد و او گوید من با وجود یتیمان خود شوهر نمی کنم تا بمیرند یا خداوند آنها را بی نیاز کند.
(8)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
من أحسن الی یتیم أو یتیمة کنت أنا و هو فی الجنة کهاتین؛
هر کس به پسر و یا دختر یتیمی نیکی کند، من و او در بهشت مانند این دو انگشت همسایه یکدیگریم.
(9)
امام باقر (علیه السلام):
أربع من کن فیه بنی الله له بیتاً فی الجنة: من آوی الیتیم ورحم الضعیف وأشفق علی والدیه وأنفق علیهما ورفق بمملوکه؛
چهار چیز است که اگر در کسی باشد خداوند خانه ای در بهشت برای او بنا می کند: کسی که یتیمی را پناه بدهد، به ناتوان رحم کند، نسبت به پدر و مادرش دلسوز و مهربان باشد، برای آنها خرج کند و با مملوک خود مدارا نماید.
(10)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
لما اسری بی الی السماء رأیت قوماً تقذف فی أجوافهم النار و تخرج من أدبارهم، فقلت: من هولاء یا جبرئیل؟ فقال: هؤلاء الذین یأکلون أموال الیتامی ظلماً؛
شبی که به آسمان برده شدم گروهی را دیدم که در شکم های آنها آتش افکنده می شود و از مخرجشان خارج می گردد. گفتم: ای جبرئیل، اینها کیستند؟ گفت: اینها کسانی هستند که اموال یتیمان را به ناحق می خورند.

(1)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
من کان یومن بالله والیوم الاخر فلیکرم ضیفه؛
هر کس به خدا و روز قیامت ایمان دارد، باید میهمانش را گرامی دارد.
(2)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
الضیف ینزل برزقه ویرتحل بذنوب أهل البیت؛
میهمان، روزی خود را می آورد و گناهان اهل خانه را می برد.
(3)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
کل بیت لایدخل فیه الضیف لا تدخله الملائکة؛
هر خانه ای که میهمان بر آن وارد نشود، فرشتگان واردش نمی شوند.
(4)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
لا یتکلفن أحد لضیفه مالا یقدر؛
هیچ کس نباید بیش از توانش خود را برای میهمان به زحمت اندازد.
(5)
امام رضا (علیه السلام):
دعا رجل أمیر المومنین (علیه السلام) فقال له: قد أجبتک علی أن تضمن لی ثلاث خصال. قال: و ما هی یا أمیرالمومنین؟ قال: لاتدخل علی شیئاً فی البیت، و لا تجحف بالعیال. قال: ذاک لک یا أمیر المومنین، فأجابه علی بن أبی طالب (علیه السلام)؛
مردی امیرالمومنین (علیه السلام) را به میهمانی دعوت کرد. حضرت فرمودند: می پذیرم به شرط این که سه قول به من بدهی. عرض کرد: چه قولی ای امیرالمومنین؟ فرمودند: از بیرون چیزی برای من تهیه نکنی، حاضری خانه ات را از من دریغ ننمایی و به زن و فرزندانت اجحاف نکنی، عرض کرد: قبول می کنم ای امیرالمومنین. پس علی بن ابی طالب علیه السلام دعوت او را پذیرفتند.
(6)
امام صادق (علیه السلام):
ابن أبی یعفور: رأیت عند أبی عبدالله (علیه السلام) ضیفاً، فقام یوماً فی بعض الحوائج، فنهاه عن ذلک، وقام بنفسه الی تلک الحاجة، وقال: نهی رسول الله (صلی الله علیه و اله) عن أن یستخدم الضیف؛
ابن ابی یعفور: در خانه امام صادق (علیه السلام) میهمانی دیدم. روزی او برای انجام کاری برخاست. حضرت به او اجازه ندادند و شخصاً آن کار را انجام دادند و فرمودند: رسول خدا (صلی الله علیه و اله) از به کار گرفتن میهمان، نهی فرموده است.
(7)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
کفی بالمرء اثماً أن یستقل ما یقرب الی اخوانه وکفی بالقوم اثماً أن یستقلوا ما یقرب به الیهم أخوهم؛
انسان را همین گناه بس، که آنچه را که تقدیم برادران میهمان خود می کند کم شمارد و میهمان را همین گناه بس، که آنچه را که میزبانشان برای آنها فراهم می کند کم شمارند.
(8)
امام باقر (علیه السلام):
اذا دخل أحدکم علی أخیه فی رحله فلیقعد حیث یأمر صاحب الرحل فان صاحب الرحل أعرف بعورة بیته من الداخل علیه؛
هر گاه یکی از شما به خانه برادرش وارد شد، هر جا صاحب خانه گفت همان جا بنشینید، زیرا صاحب خانه به وضع اتاق خود از میهمان آشناتر است.
(9)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
الضیف یلطف لیلتین، فاذا کانت لیلة الثالثة فهو من أهل البیت یاکل ما أدرک؛
میهمان تا دو شب پذیرایی می شود، از شب سوم جزو اهل خانه به شمار می آید و هر چه رسید بخورد.
(10)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
لا تأکل طعام الفاسقین؛
غذای مردم فاسق را نخور.

(1)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
خیرکم خیرکم لاهله وأنا خیرکم لاهلی ما أکرم النساء الا کریم أهانهن الا لئیم؛
بهترین شما کسی است که برای خانواده اش بهتر باشد، و من از همه شما برای خانواده ام بهترم، زنان را گرامی نمی دارد، مگر انسان بزرگوار و به آنان اهانت نمی کند مگر شخص پست و بی مقدار.
(2)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
الرجل راع علی أهل بیته وهو مسؤول عنهم والمرأة راعیة علی بیت بعلها وولده وهی مسؤولة عنهم…؛
مرد، سرپرست خانواده است و درباره آنان از او سئوال می شود و زن، سرپرست خانه شوهر و فرندان اوست و درباره آنان از وی سئوال می شود.
(3)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
خیر الرجال من أمتی الذین لا یتطاولون علی أهلیهم ویحنون علیهم ولا یظلمونهم؛
بهترین مردان امت من کسانی هستند که نسبت به خانواده خود خشن نباشند و اهانت نکنند و دلسوزشان باشند و به آنان ظلم نکنند.
(4)
امام صادق (علیه السلام):
من حسن بره بأهل بیته مد له فی عمره؛
هر کس به شایستگی در حق خانواده اش نیکی کند، عمرش طولانی می شود.
(5)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
من أدخل علی أهل بیته سروراً خلق الله من ذلک السرور خلقاً یستغفر له الی یوم القیامة؛
هر کس خانواده اش را شاد کند، خداوند از آن شادی موجودی می آفریند که تا روز قیامت برای او آمرزش بخواهد.
(6)
امام صادق (علیه السلام):
لایزال المومن یورث أهل بیته العلم و الادب الصالح حتی یدخلهم الجنة جمیعاً؛
مومن همواره خانواده خود را از دانش و تربیت شایسته بهره مند می سازد تا همه آنان را وارد بهشت کند.
(7)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
اذا أراد الله بأهل بیت خیراً فقههم فی الدین ووقر صغیرهم کبیرهم ورزقهم الرفق فی معیشتهم والقصد فی نفقاتهم و بصرهم عیوبهم فیتوبوا منها؛
هر گاه خداوند برای خانواده ای خیر بخواهد آنان را در دین دانا می کند، کوچک ترها بزرگ ترهایشان را احترام می نمایند، مدارا در زندگی و میانه روی در خرج روزیشان می نماید و به عیوبشان آگاهشان می سازد تا آنها را برطرف کنند.
(8)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
یا علی: خدمة العیال کفارة للکبائر وتطفی غضب الرب، ومهور الحور العین و تزید فی الحسنات والدرجات؛
یا علی: خدمت به خانواده، کفاره گناهان کبیره و خاموش کننده خشم خداوند و مهریه حورالعین و زیاد کننده حسنان و درجات است.
(9)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
المومن یأکل بشهوة أهله، المنافق یأکل أهله بشهوته؛
مومن به میل و رغبت خانواده اش غذا می خورد ولی منافق میل و رغبت خود را به خانواده اش تحمیل می کند.
(10)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
تلا رسول الله (صلی الله علیه و اله) (قوا أنفسکم وأهلیکم ناراً) فقالوا: یا رسول الله کیف نقی أهلنا ناراً؟ قال: تامرونهم بما یحب الله و تنهونهم عما یکره الله؛
رسول خدا (صلی الله علیه و اله) این آیه را تلاوت فرمودند: خود و خانواده تان را از آتش دوزخ حفظ کنید، گفتند: ای رسول خدا! چگونه خانواده مان را از آتش دوزخ حفظ کنیم؟ فرمودند: به آنچه خدا دوست دارد امرشان کنید و از آنچه خدا نمی پسندد، نهیشان نمائید.

(1)
امام باقر (علیه السلام):
اللهم ارزقنی ولداً واجعله تقیاً زکیاً لیس فی خلقه زیادة و لا نقصان واجعل عاقبته الی خیر؛
خداوندا به من فرزندی عطا کن و او را پرهیزگار و پاک قرار ده که در آفرینشش کم و زیادی نباشد و سرانجامش را نیکوگردان.
(2)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
ادبوا أولادکم فی بطون امهاتهم قیل: و کیف ذلک یا رسول الله؟ فقال باطعامهم الحلال؛
فرزندانتان را در رحم مادرانتان تربیت کنید. سئوال شد: که چگونه است، ای رسول خدا؟ فرمودند: با خوراندن غذای حلال (به مادرش).
(3)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
من بکی صب یله فأرضاه حتی یسکنه أعطاه الله عزوجل من الجنة حتی یرضی؛
هر کس کودک گریان خود را راضی کند تا آرام شود، خداوند از بهشت آن قدر به او می دهد تا راضی شود.
(4)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
من قبل ولده کتب الله عزوجل له حسنة ومن فرحه فرحه الله یوم القیامة؛
هر کس فرزند خود را ببوسد، خداوند ثواب برای او می نویسد و هر کس او را شاد کند، خداوند او را در روز قیامت شاد خواهد کرد.
(5)امام صادق (علیه السلام):
البنات حسنات والبنون نعم فالحسنات تثاب علیهن والعنعمة تسأل عنها؛
دختران خوبی ها و پسران نعمت اند، به خوبی ها ثواب می دهند و از نعمت ها سئوال می شود.
(6)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
کان النبی (صلی الله علیه و اله) اذا أصبح مسح علی رؤوس ولده وولد ولده؛
پیامبر (صلی الله علیه و اله) هر روز صبح بر سر فرزندان و نوادگانشان دست (نوازش) می کشیدند.
(7)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
ان الولد الصالح ریحانة من ریاحین الجنة؛
فرزند شایسته و خوب گلی از گلهای بهشت است.
(8)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
لا تضربه واهجره و لا تطل؛
کودک را نزن، بلکه با او قهر کن ولی نه به مدت طولانی.
(9)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
حق الولد علی والده… أن یستفره امه؛
حق فرزند بر پدر این است که مادر او را گرامی بدارد.
(10)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
أحبوا الصبیان وارحموهم واذا وعدتموهم شیئاً ففوا لهم فانهم لا یدرون الا أنکم ترزقونهم؛
کودکان را دوست بدارید و به آنان مهربانی کنید و هرگاه به آنها وعده دادید وفا کنید زیرا آنها شما را روزی دهنده خود می دانند.

(1)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
من یضمن لی بر الوالدین وصلة الرحم أضمن له کثرة المال و زیادة العمر والمحبة فی العشیرة؛
هر کس نیکی به پدر و مادر و صله رحم را برایم ضمانت کند، من نیز زیادی مال، طول عمر و محبت او را در دل خویشاوندان، ضمانت می نمایم.
(2)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
نظر الولد الی والدیه حباً لهما عبادة؛
نگاه محبت آمیز به پدر و مادرش عبادت است.
(3)
امام صادق (علیه السلام):
عن أبی ولاد الحناط قال: سألت أبا عبدالله (علیه السلام) عن قول الله: و بالوالدین احساناً فقال: الاحسان أن تحسن صحبتهماتکلفهما أن یسالاک شیئاً هما یحتاجان الیه؛
ابی ولاد می گوید: معنای آیه وبالوالدین احسانا را از امام صادق علیه السلام پرسیدم، فرمودند: احسان به پدر و مادر این است که رفتارت را با آنها نیکوکنی و مجبورشان نکنی تا چیزی که نیاز دارند از تو بخواهند (یعنی قبل از درخواست آنان نیازشان را بر طرف کنی).
(4)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
یا علی رضی الله کله فی رضی الوالدین وسخط الله تعالی فی سخطهما؛
یا علی همه خشنودی خداوند در خوشنودی پدر و مادر و ناخشنودی خداوند متعال در ناخشنودی آنان است.
(5)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
سید الابرار یوم القیامة رجل بر والدیه بعد موتهما؛
سرور نیکوکاران در روز قیامت آن کسی است که نسبت به پدر و مادر خود بعد از وفاتشان نیز نیکوکار باشد.
(6)
امام رضا (علیه السلام):
بر الوالدین واجب وان کانا مشرکین و لا طاعة لهما فی معصیة الخالق؛
نیکی به پدر و مادر واجب است اگر چه مشرک باشد، ولی در معصیت خدا نباید اطاعتشان کرد.
(7)
امام علی (علیه السلام):
من أحزن والدیه فقد عقهما؛
کسی که پدر و مادر خو را ناراحت کند عاق والدین شده است.
(8)
امام موسی کاظم (علیه السلام):
کن باراً واقتصر علی الجنة وان کنت عاقاً فاقتصر علی النار؛
اگر بهشت می خواهی با پدر و مادر خوشرفتار باش و اگر تحمل آتش دوزخ را داری عاق آنها باش.
(9)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
دعاء الوالد لولده کدعاء النبی لامته؛
دعای پدر برای فرزندش همانند دعای پیامبر برای امتش است.
(10)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
دعا الوالدة یفضی الی الحجاب؛
دعای مادر از موانع نپذیرفتن دعا می گذرد.

(1)
امام علی (علیه السلام):
تغرب عن الاوطان فی طلب العلا وسافر ففی الاسفار خمس فوائد تفرج هم واکتساب معیشة و علم و آداب و صحبة ماجد؛
برای کسب مجد و عظمت از وطن دور شو و سفر کن که در مسافرت پنج فایده است: برطرف شدن اندوه، بدست آوردن روزی و دانش و آداب زندگی، و هم نشینی با بزرگواران.
(2)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
سافروا تصحوا وترزقوا؛
مسافرت کنید، تا سالم بمانید و روزی کسب کنید.
(3)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
من السنة اذا خرج القوم فی سفر أن یخرجوا نفقتهم، فان ذلک أطیب لانفسهم وأحسن لاخلاقهم؛
از سنت این است که وقتی گروهی به مسافرت می روند خرج سفرشان را خود بردارند که این کار موجب آرامش خاطر و خوش اخلاقی آنان می شود.
(4)
امام صادق (علیه السلام):
افتتح سفرک بالصدقة واخرج اذا بدالک فانک تشتری سلامة سفرک؛
مسافرت خود را با صدقه آغاز کن و هر گاه خواستی بیرون برو، زیرا (با صدقه دادن) سلامت سفرت را می خری.
(5)
امام صادق (علیه السلام):
کان أبو عبدالله (علیه السلام) اذا أراد سفراً، قال: اللهم خل سبیلنا وأحسن تسییرنا وأعظم عافیتنا؛
امام صادق (علیه السلام) وقتی تصمیم به سفر می گرفت عرض می کرد: خدایا راه را بر ما بگشای و سفرمان را به بهترین وجه قرار ده و به ما سلامت و عافیت کامل عطا کن.
(6)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
(فی مروة السفر) وأما التی فی السفر فبذل الزاد و حسن الخلق والمزاح فی غیر المعاصی؛
(درباره مردانگی در سفر فرمودند): مردانگی در سفر عبارت است از بخشیدن از زاد و توشه خود به همراهان و خوش اخلاقی و شوخی کردن به شرط آن که معصیت خدا نباشد.
(7)
امام علی (علیه السلام):
لا یخرج الرجل فی سفر یخاف فیه علی دینه وصلاته؛
انسان نباید به سفری رود که می ترسد در آن به دین و نمازش لطمه ای وارد آید.
(8)
امام صادق (علیه السلام):
- لما سأله شهاب بن عبد ربه عن التوسع علی الاخوان فی السفر -: لا تفعل یا شهاب، ان بسطت وبسطوا أجحفت بهم، وان هم أمسکوا أذللتهم، فاصحب نظراءک، اصحب نظراءک؛
در پاسخ به سوال شهاب بن عبدربه از بخشش زیاد به برادران هنگام مسافرت فرمودند: ای شهاب، این کار را مکن؛ زیرا اگر تو گشاده دستی کنی و آنها نیز (از روی ناچاری) گشاده دستی کنند، آنان را به زحمت انداخته و اگر از گشاده دستی خودداری کنند، آنان را خوار و خجلت زده کرده ای پس با افراد هم سطح خودت مسافرت کن.
(9)
امام علی (علیه السلام):
أما مروءة السفر، فبذل الزاد وقلة الخلاف علی من صحبک و کثرة ذکر الله عزوجل فی کل مصعد مهبط و نزول وقیام وقعود؛
اما مردانگی در سفر عبارت است از بخشش از زاد توشه خود به همراهان، کمی مخالفت و ناسازگاری با همسفران و زیاد به یاد خدا بودن در هر فراز و نشیب و نشست و برخاست.
(10)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
اذا خرج أحد کم الی سفر ثم قدم علی أهله فلیهدهم ولیطرفهم ولوحجارة؛
هر گاه یکی از شمابه سفر رفت، در بازگشت حتی اگر شده یک قطعه سنگ برای خانواده اش هدیه و تحفه بیاورد.

(1)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
أتدرون ما الغیبة؟ قالوا: الله و رسوله أعلم، قال: ذکرک أخاک بما یکره قیل: أرأیت ان کان فی أخی ما أقول؟ قال: ان کان فیه ما تقول فقد اغتبته وان لم یکن فیه ما تقول فقد بهته؛
آیا می دانید غیبت چیست؟ عرض کردند: خدا و پیامبر او بهتر می داند فرمودند: این که از برادرت چیزی بگویی که دوست ندارد. عرض شد: اگر آنچه می گویم در برادرم بود چه؟ فرمودند: اگر آنچه می گویی در او باشد، غیبتش کرده ای و اگر آنچه می گویی در او نباشد، به او ت همت زنده ای.
(2)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
من اغتاب مسلماً أو مسلمة لم یقبل الله صلاته ولاصیامه أربعین یوماً ولیلة الا أن یغفر له صاحبه؛
هر کس از مرد یا زن مسلمانی غیبت کند، خداوند تا چهل شبانه روز نماز و روزه او را نپذیرد مگر این که غیبت شونده او را ببخشد.
(3)
امام صادق (علیه السلام):
الغیبة أن تقول فی أخیک ما ستره الله علیه وأما الامر الظاهر فیه مثل الحدة والعجلة فلا؛
غیبت آن است که درباره برادرت چیزی بگویی که خداوند آن را پوشیده نگه داشته است، اما (گفتن) خصلتهای آشکاری چون تندخویی و شتابزدگی غیبت نیست.
(4)
امام صادق (علیه السلام):
اذا جاهر الفاسق بفسقه فلا حرمة له و لا غیبة؛
هر گاه شخص فاسق و گنهکار آشکارا گناه کند، نه حرمتی دارد و نه غیبتی.
(5)
امام علی (علیه السلام):
السامع للغیبة کالمغتاب؛
شنونده غیبت، مانند غیبت کننده است.
(6)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
کفارة الاغتیاب أن تستغفر لمن اغتبته؛
کفاره غیبت این است که برای شخصی که از او غیبت کرده ای آمرزش بطلبی.
(7)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
اذا وقع فی الرجل و أنت فی ملا، فکن للرجل ناصراً وللقوم زاجراً وقم عنهم؛
اگر در میان جمعی بودی و از کسی غیبت شد، او را یاری کن و آن جمع را از غیبت کردن بازدار و از میانشان برخیز و برو.
(8)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
الغیبة اسرع فی دین الرجل المسلم من الاکلة فی جوفه؛
غیبت کردن در (نابودی) دین مسلمان موثرتر از خوره در درون اوست.
(9)
امام باقر (علیه السلام):
من اغتیب عنده أخوه المومن فنصره وأعانه نصره الله فی الدنیا والاخرة و من اغتیب عنده أخوه المومن فلم ینصر (و لم یعنه) ولم یدفع عنه وهو یقدر علی نصرته وعونه الاخفضه الله فی الدنیا و الاخرة؛
کسی که در حضور او از برادر مومنش غیبت شود و او به یاریش برخیزد، خداوند در دنیا و آخرت او را یاری دهد و کسی که در حضور او از برادر مومنش غیبت شود و او - با آن که می تواند یاریش کند - به یاری او برنخیزد و از وی دفاع نکند، خداوند او را در دنیا و آخرت پست گرداند.
(10)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
یوتی بأحد یوم القیامة یوقف بین یدی الله ویدفع الیه کتابه فلایری حسناته فیقول: الهی، لیس هذا کتابی فانی لاأری فیها طاعتی؟! فیقال له: ان ربک لایضل ولاینسی ذهب عملک باغتیاب الناس ثم یوتی بآخر ویدفع الیه کتابه فیری فیه طاعات کثیرة فیقول: الهی ما هذا کتابی فانی ما عملت هذه الطاعات فیقال: لان فلانا اغتابک فدفعت حسناته الیک؛
روز قیامت فردی را می آوردند و در پیشگاه خداوند نگه می دارند و کارنامه اش را به او می دهند، اما حسنات خود را در آن نمی بیند، عرض می کند: الهی! این کارنامه من نیست! زیرا من در آن طاعات خود را نمی بینم به او گفته می شود: پروردگار تو نه خطا می کند و نه فراموش. عمل تو به سبب غیبت کردن از مردم بر باد رفت. سپس مرد دیگری را می آورند و کارنامه اش را به او می دهند. در آن طاعت بسیاری را مشاهده می کند. عرض می کند: الهی! این کارنامه من نیست! زیرا من این طاعات را به جا نیاورده ام! گفته می شود: فلانی از تو غیبت کرد و من حسنات او را به تو دادم.

(1)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
کل معروف صدقة و ما وقی به المرء عرضه کتب له به صدقة؛
هر کار نیکی صدقه است و هر چیزی که به وسیله آن آبروی کسی حفظ شود برای او صدقه نوشته می شود.
(2)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
الصدقة تدفع البلاء وهی أنجح دواء وتدفع القضاء وقد ابرم ابراماً ولایذهب بالادواء الا الدعاء والصدقة؛
صدقه بلا را دفع می کند و موثرترین داروست، صدقه قضای حتمی را دفع می کند و درد بیماریها را چیزی جز دعا و صدقه از بین نبرد.
(3)
امام باقر (علیه السلام):
ان الصدقة لتدفع سبعین بلیة من بلایا الدنیا مع میتة السوء، ان صاحبها لایموت میتة السوء أبداً؛
صدقه، هفتاد نوع از بلایای دنیوی و بد مردن را دفع می کند. صدقه دهنده هرگز دچار بد مردن نمی شود.
(4)
امام صادق (علیه السلام):
ان صدقة اللیل تطفی ء غضب الرب وتمحو الذنب العظیم و تهون الحساب وصدقة النهار تثمر المال وتزید فی العمر؛
صدقه در شب، خشم پروردگار را فرو می نشاند و گناه بزرگ را پاک می کند و حساب (قیامت) را آسان می گرداند و صدقه در روز ثروت می آورد و عمر را زیاد می کند.
(5)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
خیر الصدقة ما أبقت غنی؛
بهترین صدقه آن است که بی نیازی آورد.
(6)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
من مشی بصدقه الی محتاج کان له کأجر صاحبها من غیر أن ینقض من أجره شی ء؛
هر کس صدقه ای را به نیازمندی برساند، اجر آن صدقه را دارد و از اجر صدقه دهنده نیز چیزی کم نمی شود.
(7)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
لا صدقة وذورحم محتاج؛
تا زمانی که خویشاوند نیازمند است، به کسی دیگر نباید ص دقه داد.
(8)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
لیس المسکین بالطواف ولابالذی تردة التمرة والتمرتان واللقمة واللقمتان ولکن المسکین المتعفف الذی لایسأل الناس شیئاً و لا یفطن له فیصدق علیه؛
مسکین نه آن گدای دوره گرد است و نه آن کسی که یکی دو دانه خرما و یکی دو لقمه نان می گیرد و می رود، بلکه مسکین آن ناداری است که مناعت و عزت نفس دارد، به طوری که دست سئوال سوی مردم دراز نمی کند و کسی به تهیدستی او پی نمی برد تا به وی صدقه دهد.
(9)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
أفضل الصدقه أن تصدق و أنت صحیح شحیح تأمل العیش و تخشی الفقر و لا تمهل حتی اذا بلغت الحلقوم قلت لفلان کذا و لفلان کذا ألا وقد کان لفلان؛
بهترین صدقه آن است که وقتی سالم هستی و به زندگی امیدداری و از دچار شدن به فقر می ترسی، صدقه بدهی و نگذاری وقتی که جانت به لب رسید (و در بستر مرگ افتادی) بگویی: این مقدار مال فلان باشد و آن مقدار مال بهمان، چون در آن هنگام مال فلان و بهمان خواهد شد.
(10)
امام صادق (علیه السلام):
کان أبو عبدالله (علیه السلام) اذا أعتم وذهب من اللیل شطره أخذ جراباً فیه خبز ولحم والدراهم فحمله علی عنقه ثم ذهب به الی أهل الحاجة من أهل المدینة فقسمه فیهم ولایعرفونه فلما مضی أبو عبدالله علیه السلام فقدوا ذلک فعلموا أنه کان أبا عبدالله (علیه السلام)؛
هوا که تاریک می شود و پاسی از شب می گذشت امام صادق (علیه السلام) انبانی پر از نان و گوشت، و درهم بر می داشتند و آن را بر دوش خود می نهادند و برای نیازمندان مدینه می بردند و در میانشان تقسیم می کردند و آنها او را نمی شناختند. وقتی حضرت (علیه السلام) در گذشتند، دیگر از آن کمک ها خبری نشد. در نتیجه فهمیدند که آن مرد امام صادق (علیه السلام) بوده است.

(1)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
من أحب أن یمد له فی عمره وأن یزاد فی رزقه فلیبر والدیه ولیصل رحمة؛
هر کس دوست دارد که عمرش طولانی و روزیش زیاد شود به پدر و مادر خود نیکی کند و صله رحم نماید.
(2)
امام صادق (علیه السلام):
من حسن بره فی أهل بیته زید فی رزقه؛
هر کس به شایستگی در حق خانواده اش نیکی کند، روزیش زیاد می شود.
(3)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
اربع تزید الرزق: حسن الخلق وحسن الجوار و کف الاذی وقلة الضجر؛
چهار چیز روزی را زیاد می کند: خوش اخلاقی، خوشرفتاری با همسایه، اذیت نکردن و کم بی تابی کردن.
(4)
امام صادق (علیه السلام):
من حسنت نیته زید فی رزقه؛
نیت خوب داشتن روزی را زیاد می کند.
(5)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
استنزلوا الرزق بالصدقة والبکور مبارک یزید فی جمیع النعم خصوصاً فی الرزق… وطیب الکلام یزید فی الرزق؛
با صدقه دادن روزی را فرود آورید، سحر خیزی برکت آور است و همه نعمت ها، مخصوصاً روزی را زیاد می کند و خوش زبانی (هم) روزی را زیاد می کند.
(6)
امام علی (علیه السلام):
مواساة الاخ فی الله عزوجل یزید فی الرزق والبکور فی طلب الرزق یزید فی الرزق والاستغفار یزید فی الرزق واستعمال الامانة یزید فی الرزق وقول الحق یزید فی الرزق؛
همدردی و یاری نمودن برادر (دینی) روزی را زیاد می کند، سحر خیزی در طلب روزی، استغفار، امانت داری، و حق گویی روزی را زیاد می کند.
(7)
امام صادق (علیه السلام):
البر یزید فی الرزق؛
نیکوکاری روزی را زیاد می کند.
(8)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
لما قیل له: احب أن یوسع علی فی الرزق؟ -: دم علی الطهارة یوسع علیک فی الرزق؛
به رسول خدا (صلی الله علیه و اله) عرض شد: دوست دارم روزیم زیاد شود، فرمودند پیوسته با وضو باش.
(9)
امام علی (علیه السلام):
العسر یفسد الاخلاق، التسهل یدر الارزاق؛
سختگیری، اخلاق را تباه می کند، آسان گیری روزی ها را سرازیر می کند.
(10)
امام علی (علیه السلام):
ترک الحرص یزید فی الرزق وشکر المنعم یزید فی الرزق واحتناب الیمین الکاذبة یزید فی الرزق؛
حرص نورزیدن روزی را زیاد می کند، شکر نعمت و دوری نمودن از قسم دروغ روزی را زیاد می کند.

(1)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
ان أولی الناس بالله و برسوله من بدا بالسلام؛
نزدیکترین مردم به خدا و رسول او کسی است که آغازگر سلام باشد.
(2)
امام علی (علیه السلام):
السلام سبعون حسنة تسعة وستون للمبتدی وواحدة للراد؛
سلام هفتاد ثواب دارد که شصت و نه تای آن برای سلام کننده است و یکی برای جواب دهنده.
(3)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
یسلم الصغیر علی الکبیر، ویسلم الواحد علی الاثنین، ویسلم القلیل علی الکثیر، ویسلم الراکب علی الماشی، ویسلم المار علی القائم، ویسلم القائم علی القاعد؛
کوچک به بزرگ سلام کند و یک نفر به دو نفر و عده کمتر به عده بیشتر و سواره به پیاده و رهگذر به ایستاده و ایستاده به نشسته.
(4)
امام صادق (علیه السلام):
اسلام قبل الکلام؛
نخست سلام، سپس کلام.
(5)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
البادی بالسلام بری ء من الکبر؛
سلام کننده، از تکبر به دور است.
(6)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
خمس لا ادعهن حتی الممات… والتسلیم علی الصبیان لتکون سنة من بعدی؛
پنچ چیز است که تا زنده ام رهایش نمی کنم… و سلام کردن به کودکان تا بعد از من سنت شود.
(7)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
أفش السلام یکثر خیر بیتک؛
سلام را رواج ده تا خیر و برکت خانه ات زیاد شود.
(8)
امام باقر (علیه السلام):
ان الله یحب اطعام الطعام وافشاء السلام؛
خداوند غذا دادن و به همه سلام کردن را دوست دارد.
(9)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
ان من موجبات المغفرة بذل السلام وحسن الکلام؛
یکی از موجبات مغفرت، سلام کردن و سخن نیکو گفتن است.
(10)
امام باقر (علیه السلام):
فی قول الله عزوجل: (فاذا دخلتم بیوتاً فسلموا علی أنفسکم) هو تسلیم الرجل علی اهل البیت حین یدخل، ثم یردون علیه، فهو سلامکم علی أنفسکم؛
درباره آیه هر گاه وارد خانه هایی شدید به خودتان سلام کنید فرمود: منظور سلام کردن مرد به اهل خانه است در هنگام وارد شدن به آن و جواب دادن اهل خانه به او. پس، این سلام شماست به خود شما.

(1)امام علی (علیه السلام):
الشرف بالهمم العالیة لا بالرمم البالیة؛
شرافت به همت های بلند است نه به استخوان های پوسیده.

(2)امام علی (علیه السلام):
الفعل الجمیل ینبی عن علو الهمة؛
کردار زیبا از بلندی همت خبر می دهد.

(3)امام علی (علیه السلام):
الطاعة همة الاکیاس، المعصیة همة الارجاس؛
فرمانبری از خداوند همت زیرکانه است. نافرمانی از خدا همت پلیدانه است.

(4)امام علی (علیه السلام):
أشرف الهمم رعایة الذمام؛
شریف ترین همت ها نگهداری حق و حرمت ها و رعایت عهد و پیمان هاست.

(5)امام علی (علیه السلام):
الکف عما فی أیدی الناس عفة و کبر همة؛
طمع نداشتن به آنچه در نزد مردم است، (نشان) عزت نفس و بلند همتی است.

(6)امام علی (علیه السلام):
من شرف الهمة لزوم القناعة؛
پایبندی به قناعت، از والایی همت است.

(7)امام علی (علیه السلام):
اقصر همتک علی ما یلزمک و لا تخض فیما لا یعنیک؛
همت خود را صرف چیزهایی کن که به آن نیاز داری و آنچه را به کار تو نمی آید پی گیری مکن.

(8)امام علی (علیه السلام):
نعوذ بالله من المطامع الدنیة والهمم الغیر المرضیة؛
به خدا پناه می برم از مطامع پست و همت ها و خواسته های ناپسند.

(9)امام علی (علیه السلام):
ان سمت همتک لاصلاح الناس فابدأ بنفسک، فان تعاطیک صلاح غیرک و أنت فاسد أکبر العیب؛
اگر همت والای اصلاح مردم را در سرداری، از خودت آغاز کن، زیرا پرداختن تو به اصلاح دیگران، در حالی که خود فاسد باشی بزرگترین عیب است.

(10)امام علی (علیه السلام):
ما أبعد الخیر ممن همته بطنه وفرجه؛
چه دور است خیر و خوبی از کسی که هم و غمش شکم و شرمگاه اوست.

(1)امام علی (علیه السلام):
الناس کالشجر شرابه واحد وثمره مختلف؛
مردم همانند درختانند که آبشان یکی است و میوه هایشان گوناگون.

(2)امام علی (علیه السلام):

الناس الی أشکالهم أمیل؛
مردم به همانند خود، بیشتر تمایل دارند.(3)

امام صادق (علیه السلام):
النوم راحة للجسد والنطق راحة للروح و السکوت راحة للعقل؛
خواب، آرام بخش جسم است، سخن گفتن آسایش روح است و سکوت، سبب راحتی عقل است.
(4)
امام علی (علیه السلام):
ان للقلوب شهوة و کراهة واقبالا وادبار فاتوها من اقبالها وشهوتا، فان القلب اذا اکره عمی؛
دلها را حالت خواستن و ناخواستن و روی آوردن و پشت کردن است. از راه خواسته ها و تمایلات سراغ قلبها بروید، چرا که اگر دل را به کار مجبور نکنید کور می شود.
(5)
امام علی (علیه السلام):
من لم یحسن ظنه استوحش من کل أحد؛
آن کس که گمان خود را نیکو نسازد (و بدبین باشد) از هر کسی وحشت می کند.
(6)
امام علی (علیه السلام):
الناس أعداء ماجهلوا؛
مردم، با آنچه نمی دانند دشمن اند.
(7)
امام علی (علیه السلام):
خوافی الاخلاق تکشفها المعاشرة؛
خصلت ها و اخلاق پنهان را، معاشرت آشکار می سازد.
(8)
امام صادق (علیه السلام):
رجلا یسأل ابا عبد الله (علیه السلام) فقال: الرجل یقول أودک، فکیف أعلم أنه یودنی؟ فقال: امتحن قلبک، فان کنت توده فانه یودک؛
شخصی از امام صادق (علیه السلام) پرسید: گاهی به من گفته می شود: دوستت دارم. از کجا بدانم که (راست می گوید و) دوستم دارد؟ حضرت فرمودند: قلب خودت را بیازمای، پس اگر تو او را دوست داری، بدان که او نیز تو را دوست دارد.
(9)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
بموت النفس تکون حیاة القلب و بحیاة القلب البلوغ الی الاستقامة؛
زیر پا گذاشتن هوا و هوس، دل را زنده می کند و زنده دلی، سبب استقامت است.
(10)
امام صادق (علیه السلام):
من ساء خلقه عذب نفسه؛
هر کس بد اخلاق باشد، خودش را شکنجه و آزار می دهد.

(1)
امام باقر (علیه السلام):
ان الله عزوجل یحب المداعب فی الجماعة بلا رفث؛
خداوند عزوجل دوست دارد کسی را که در میان جمع شوخی کند به شرط آن که ناسزا نگوید.
(2)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
انی أمزح و لا أقول الا حقا؛
من شوخی می کنم، اما جز حق نمی گویم.
(3)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
المومن دعب لعب والمنافق قطب غضب؛
مومن شوخ و شنگ است و منافق اخمو و عصبانی.
(4)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
أتت امرأة عجوز الی النبی (صلی الله علیه و اله) فقال لاتدخل الجنة عجوز، فبکت، فقال: انک لست یومئذ بعجوز، قال الله تعالی: (انا أنشأناهن انشاء فجعلناهن أبکاراً)؛
پیر زنی نزد پیامبر (صلی الله علیه و اله) آمد. حضرت به او فرمودند: پیر به بهشت نمی رود. پیرزن گریست. حضرت فرمودند: تو در آن روز پیر نخواهی بود. خدای متعال می فرماید: ما آنان را آفرینش نوینی بخشیدیم و همه را دوشیزه قرار دادیم.
(5)
امام کاظم (علیه السلام):
ان رسول الله (صلی الله علیه و اله) کان یأتیه الاعرابی فیهدی له الهدیة، ثم یقول مکانه: أعطینا ثمن هدیتنا فیضحک رسول الله (صلی الله علیه و اله) و کان اذا اغتم یقول: ما فعل الاعرابی؟! لیته أتانا؛
بادیه نشینی بود که نزد رسول خدا (صلی الله علیه و اله) می آمد و برای آن حضرت هدیه می آورد و همان جا می گفت: پول هدیه ما را بده و رسول خدا (صلی الله علیه و اله) می خندیدند. آن حضرت هر گاه اندوهگین می شدند، می فرمودند، آن بادیه نشین چه شد؟ کاش نزد ما می آمد.
(6)
امام علی (علیه السلام):
کثر المزاح تذهب البهاء وتوجب الشحناء؛
شوخی زیاد، ارج و احترام را می برد و موجب دشمنی می شود.
(7)
امام علی (علیه السلام):
من کثر مزاحه استجهل؛
هر کس زیاد شوخی کند، نادان شمرده می شود.
(8)
امام علی (علیه السلام):
رب هزل عاد جداً؛
چه بسا شوخی ای که جدی می شود.
(9)
رسول اکرم (صلی الله علیه و اله):
لا یبلغ العبد صریح الایمان حتی یدع المزاح والکذب ویدع المراء وان کان محقاً؛
بنده به ایمان ناب نرسد، مگر آن که شوخی و دروغ را ترک گوید و مجادله (بگومگو) را رها کند، هر چند حق با او باشد.
(10)
امام صادق (علیه السلام):
اذا أحببت رجلا فلا تمازحه ولاتماره؛
هر گاه کسی را دوست داشتی، با او نه شوخی کن نه مجادله.