خربزه ميوه اي شيرين، لذيذ و گواراست كه انواع گوناگوني دارد و بهترين آن خربزه خراسان است.رسول گرامي اسلام (ص) در بيان خواص خربزه فرموده اند: خربزه از زينت هاي زمين است، آب آن از رحمت الهي، و شيريني آن از بهشت است. از امام علي عليه السلام نقل شده است خوردن خربزه، مثانه را پاك و سنگ مثانه را آب مي كند و ادرار را افزايش مي دهد. خربزه سرشار از ويتامين هايA ،D وC و سلولز است. قسمت هايي از اين ميوه كه در تغذيه و پزشكي استفاده مي شود، عبارت اند از: گوشت، تخم و پوست ميوه.
خربزه داراي ويتامين A است، از اين رو درترميم و تجديد سلول هاي بدن نقش دارد. خربزه به دليل داشتن ويتامين a براي تقويت بينايي، خون سازي و تقويت سيستم ايمني بدن بسيار مفيد است
خربزه با داشتن خاصيت ادرارآور بودن در بيماري هاي سنگ كليه و مثانه مفيد است؛ دراين بيماري ها بايد نمك و فلفل كمتر خورده شود. در واقع، خربزه به دليل دارا بودن پتاسيم بسيار مدر بوده لذا باعث دفع مواد زايد و سموم موجود در خون شده و به فعاليت و شستشوي مثانه و كليه ها كمك كرده و از احتباس ادرار و سنگ مجاري ادرار ممانعت مي كند.
اگر گوشت خربزه را له كنيد و به صورت مرهم روي سوختگي هاي سطحي پوست بدن بگذاريد، آن را معالجه خواهد كرد. دليل اين امر آنست كه گوشت خربزه يك ماده ضد تورم به شمار مي رود.
تخم خربزه براي سرفه حاد، درد سينه و حلق و تب هاي شديد مفيد است. مغز تخم خربزه ي بو داده طبيعت گرم دارد و داراي خاصيت ادرار آور، نرم كننده و افزايش دهنده ميل جنسي است. تخم خربزه طبيعت گرم داشته و داراي چربي، پروتئين، آهن و ويتامينE است و مانند تخم كدو ادرارآور، پاك كننده كليه، مثانه و كبد، مسكن سوزش مجاري ادرار، ملين و افزايش دهنده ميل جنسي است. همچنين خوردن 8 گرم دم كرده ي پوست خشك شده ي خربزه ، سنگ مثانه را دفع مي كند.
خربزه باعث افزايش شير در زنان شيرده مي شود. خربزه براي اشخاص مبتلا به سل ريوي و كم خوني مفيد است. خربزه، رنگ چهره را روشن مي كند و بيماري استسقاء ( احساس تشنگي دائمي ) را درمان مي نمايد.
خربزه چون داراي قند است بسيار چاق كننده بوده و تاثير مفيدي در مبتلايان به سل و يا كم خوني ايجاد مي كند. خربزه به واسطه آب زياد، مواد قندي را فورا جذب خون كرده به همين سبب باعث بالا رفتن قند خون و رفع خستگي و گرمازدگي مي گردد. در ميان مواد قندي و معدني خربزه آنزيم هايي وجود دارد كه سرعت هضم غذا را زياد كرده بدين لحاظ در كودكان موجب افزايش اشتها و فعاليت و رشد سلول هاي بدن و در سالمندان به فعاليت سلول هاي دستگاه گوارش و در نهايت رفع سستي و بي حالي منجر مي شود.
خربزه به دليل مواد فيبري و به خاطر وجود طعم و اسانس هايي كه دارد يك محرك قوي شيميايي براي دستگاه گوارش است لذا بسيار ملين بوده و مصرف آن براي مبتلايان به نقرس، رماتيسم، بواسير و خصوصا براي كساني كه از يبوست رنج مي برند، بسيار توصيه مي شود. همچنين اين ميوه تاثير خاصي در تخليه ميكروب و عفونت هاي موجود در روده ها دارد.

احتياط لازم در مصرف خربزه:
• مصرف زياد خربزه باعث نفخ مي شود، در نتيجه در ناحيه معده و روده ايجاد درد مي نمايد.
• بايد خربزه را بعد از غذا مصرف نمود، زيرا در غير اين صورت توليد اسهال و ورم روده مي كند.
• خوردن خربزه كال در كساني كه معده ضعيف دارند، توليد اسهال مي كند. همچنين خلط را مي افزايد و براي سينه درد و سرماخوردگي مضر است.
• قند موجود در خربزه از نوع گلوكز و لولوز بوده فورا جذب خون شده و به همين سبب باعث بالا رفتن سريع قند خون مي شود. لذا مبتلايان به ديابت و افراد داراي اضافه وزن نبايد آن را مصرف نمايند.
• اين ميوه براي سينه درد و سرماخوردگي بسيار مضر است و باعث تب هاي صفراوي مي شود. زياد خوردن آن هم توليد گرمي مي كند.
• خوردن خربزه به همراه عسل خطرناك و مضر است. افراط در خوردن خربزه توليد ورم روده مي كند.
بهترين زمان مصرف خربزه در ميان دو وعده غذايي مي باشد و علامت خربزه خوب آن است كه سنگين و نسبتا سفت باشد و قسمت انتهاي آن را چون كمي فشار دهيد مختصري فرو رود.