​

جرياناتي كه در ذهن انسانها با انگيزه‎ها و هويت‎هاي گوناگون صورت مي‎گيرند، به قدري زيادند كه مي‎توان گفت: با قطع نظر از اصول كلي آنها، قابل شمارش نيستند. در ميان اين جريانات، نوعي از عمل ذهني وجود دارد كه انديشه منطقي ناميده مي‎شود. بدان‎جهت كه همواره ميان موقعيت انسان و هدفي كه براي شناخت يا عمل انتخاب مي‎كند، كم و بيش فاصله‎اي وجود دارد و آن فاصله بايد سپري شود، لذا تحرك از موقعيت معين (مبدء) در مسيري كه آدمي را به هدف خواهد رسانيد، تحرك منطقي ناميده مي‎شود. انديشة منطقي كه عبارتست از عمل ذهن از يك مبدء براي رسيدن به هدف، در ميان ميليونها محسوس و محتويات دروني، مانند حركت از نقطه‎اي از جنگل به طرف نقطه‎اي ديگر از هدف‎گيري شده است، احتياج به حذف و انتخاب واحدها و روابط دارد. گاهي رسيدن به هدف با يك انديشة منطقي به ده‎ها يا صدها عمل و انعكاسات ذهني و بهره‎برداري از حافظه و غيرذلك احتياج دارد و بدان جهت كه در انديشة منطقي وصول به يك هدف معين اساسي‎ترين ركن جريان فكري است، لذا مي‎توان گفت: انديشة منطقي آشكارترين جريان عمل ذهني است كه كمترين غفلت و اختلال اراده در جريان مزبور ممكن است به شكست كامل انديشه بيانجامد. 

منبع:

تبيان

ترجمه و تفسير نهج‎البلاغه ج 7 آية الله محمدتقي جعفري