نخست:اعمــالى است که در هــر شب و روز اين مــاه به جــاآورده مى شــود
1. بعد از هر فريضه قرائت دعاي اللهم ارزقني حج بيتک الحرام في عامي… مستحب است.
سيد بن طاوس از حضرت امام جعفر صادق و امام موسى کاظم ـ عليهماالسلام ـ روايت کرده که فرمودند: پس از هر نماز در ماه رمضان دعاي ذيل را بخوانيد:
اَللّـهُمَّ ارْزُقْني حَجَّ بَيْتِکَ الْحَرامِ فِي عامي هذا وَفي کُلِّ عامٍ ما اَبْقَيْتَني في يُسْرٍ مِنْکَ وَعافِيَةٍ، وَسَعَةِ رِزْقٍ، وَلا تُخْلِني مِنْ تِلْکَ الْمواقِفِ الْکَريمَةِ، وَالْمَشاهِدِ الشَّريفَةِ، وَزِيارَةِ قَبْرِ نَبِيِّکَ صَلَواتُکَ عَلَيْهِ وَآلِهِ، وَفي جَميعِ حَوائِجِ الدُّنْيا وَالاَْخِرَةِ فَکُنْ لي، اَللّـهُمَّ اِنّي اَساَلُکَ فيـما تَقْضي وَتُقَدِّرُ مِنَ الاََمْرِ الَْمحْتُومِ في لَيْلَةِ الْقَدْرِ، مِنَ الْقَضاءِ الَّذي لا يُرَدُّ وَلا يُبَدَّلُ، اَنْ تَکْتُبَني مِنْ حُجّاجِ بَيْتِکَ الْحَرامِ، الْمَبْرُورِ حَجُّهُمْ، الْمَشْکُورِ سَعْيُهُمْ، الْمَغْفُورِ ذُنُوبُهُمْ، الْمُکَفَّرِ عَنْهُمْ سَيِّئاتُهُمْ، واجْعَلْ فيـما تَقْضي وَتُقَدِّرُ، اَنْ تُطيلَ عُمْري، وَتُوَسِّعَ عَلَيَّ رِزْقي، وَتُؤدِّي عَنّي اَمانَتي وَدَيْني آمينَ رَبَّ الْعالَمين
خدايا! در اين سال و هر سال، تا زمانى که عمرم باقى است و در آسايش و گشايش روزى به سر مى برم، زيارت خانه ات ـ بيت الحرام ـ را نصيبم گردان. و مرا از درک موقف هاى گرامى و ديدن مکان هاى شريف و زيارت قبر پيغمبرت ـ که درودت بر او و آلش باد ـ محروم مکن.
و در برآوردن جميع احتياجات دنيا و آخرتم يارىام کن. اى خدا! از تو درخواست مى کنم هر آنچه از قضا و قَدَرت را که در شب قدر حتمى قرار دادى و ديگر برگشت و تغييرى نمى پذيرد، مرا از حجاج بيت الحرامت قرار دهى. حاجيانى که حجشان پسنديده، سعيشان پذيرفته، گناهانشان آمرزيده و اعمال بدشان بخشيده شده است. و عمر طولانى در راه بندگى ات و روزىام را فراوان قرار ده و امانت ها و قرضم را ادا فرما.
2. بعد از هر فريضه، مستحب است خواندن دعاي ياعليُ ياعظيمُ ياغفورُ يارحيمُ انت الرَّبُّ العظيم.
يا عَلِيُّ يا عَظيمُ، يا غَفُورُ يا رَحيمُ، اَنْتَ الرَّبُّ الْعَظيمُ الَّذي لَيْسَ کَمِثْلِهِ شَيءٌ وَهُوَ السَّميعُ الْبَصيرُ، وَهذا شَهْرٌ عَظَّمْتَهُ وَکَرَّمْتَهْ، وَشَرَّفْتَهُ وَفَضَّلْتَهُ عَلَى الشُّهُورِ، وَهُوَ الشَّهْرُ الَّذي فَرَضْتَ صِيامَهُ عَلَيَّ، وَهُوَ شَهْرُ رَمَضانَ، الَّذي اَنْزَلْتَ فيهِ الْقُرْآنَ، هُدىً لِلنّاسِ وَبَيِّناتٍ مِنَ الْهُدى وَالْفُرْقانَ، وَجَعَلْتَ فيهِ لَيْلَةَ الْقَدْرِ، وَجَعَلْتَها خَيْراً مِنْ اَلْفِ شَهْرٍ، فَيا ذَا الْمَنِّ وَلا يُمَنُّ عَلَيْکَ، مُنَّ عَلَيَّ بِفَکاکِ رَقَبَتي مِنَ النّارِ فيمَنْ تَمُنَّ عَلَيْهِ، وَاَدْخِلْنِي الْجَنَّةَ بِرَحْمَتِکَ يا اَرْحَمَ الرّاحِمينَ
اى خداى بلند مقام, اى بزرگوار, اى آمرزنده,اى مهربان! تويى خداى بزرگ که هيچ مانندى ندارد و به گفتار و کردار خلق شنوا و بينا است. و اين ماهى که مقامش را بلند گردانيدى و بر ديگر ماه ها کرامت و شرافت بخشيدى, و روزه اش را بر من واجب گردانيدى, ماه رمضان است.
ماهى که در آن قرآن را براى راهنمايى مردم و نشان دادن راه هدايت و جدا نمودن حق از باطل فرو فرستادى و شب قدر را در اين ماه مقرر داشتى و نيز آن شب را بر هزار ماه برترى دادى; پس اى خداى صاحب منت که هيچ کس بر تو منت ندارد, در ميان آن همه بندگانت که منت گزارده اى بر من منت گزار و از آتش دوزخ نجات بخش و به بهشت هميشگى داخل گردان! به حق رحمت بى پايانت اى مهربان ترين مهربانان
3.بنا بر فرمايش حضرت ختمي مرتبت، هرکس دعاي اللهم ادخل علي اهل القبور… را بعد از هر نماز واجب بخواند حقتعالي گناهان او را ميآمرزد.
اَللّـهُمَّ اَدْخِلْ عَلى اَهْلِ الْقُبُورِ السُّرُورَ اَللّـهُمَّ اَغْنِ کُلَّ فَقيرٍ، اَللّـهُمَّ اَشْبِعْ کُلَّ جائِعٍ، اَللّـهُمَّ اکْسُ کُلَّ عُرْيانٍ، اَللّـهُمَّ اقْضِ دَيْنَ کُلِّ مَدينٍ، اَللّـهُمَّ فَرِّجْ عَنْ کُلِّ مَکْرُوبٍ، اَللّـهُمَّ رُدَّ کُلَّ غَريبٍ، اَللّـهُمَّ فُکَّ کُلَّ اَسيرٍ، اَللّـهُمَّ اَصْلِحْ کُلَّ فاسِدٍ مِنْ اُمُورِ الْمُسْلِمينَ، اَللّـهُمَّ اشْفِ کُلَّ مَريضٍ، اللّهُمَّ سُدَّ فَقْرَنا بِغِناکَ، اَللّـهُمَّ غَيِّر سُوءَ حالِنا بِحُسْنِ حالِکَ، اَللّـهُمَّ اقْضِ عَنَّا الدَّيْنَ وَاَغْنِنا مِنَ الْفَقْرِ، اِنَّکَ عَلى کُلِّ شَيءٍ قَديرٌ
اى خدا تو بر اهل قبرها نشاط و شادمانى عطا کن؛ فقيران را بى نياز گردان؛ خدايا گرسنگان را سير گردان؛ برهنگان را لباس بپوشان؛ خدا بدهى برهکاران را ادا فرما؛ سوگواران را دل شاد ساز؛ خدايا هر غريبى را به وطن باز رسان؛ هر اسيرى را آزادى بخش؛ خدايا فسادگران در کار مسلمانان را اصلاح فرما؛ بيماران را شفا عنايت کن؛ اى خدا به غناى خود جلو فقر ما را ببند؛ بدى هاى ما را به خوبى صفات خودت تغيير ده؛ خدايا ديَن ما را ادا فرما و نادارى ما را به دارايى و بى نيازى بدل گردان که تو بر هر چيز توانايى
4. بهترين اعمال شبها و روزهاي ماه مبارک رمضان قرائت قرآن است.
5. در ماه مبارک رمضان هر سه روز يک ختم قرآن سنّت ميباشد.
6.در اين ماه دعا، صلوات، استغفار و لاالهالاالله بسيار بايد گفت. 
(مفاتيح الجنان/ 356 الي 358)
دوم: کـارهـايى که در شب هـاى ماه رمضـان بايـد به جـاآورد
1.افطار مستحب است بعد از نماز, صورت گيرد; مگر آن که ضعف بر او غلبه کرده باشد يا جمعى منتظر باشند
2.با چيز پاکيزه و حلال و به دور از شبهات افطار نمايد. و بهتر آن است که با خــرمــاى حــلال افطار کند تا ثواب نمازش چهارصد برابر گردد. اگر با خرما، آب، رطب، شير، حلوا، نبات و با آب گرم، و يا هر کدام از اين ها افطار کند، نيز خوب است.
3.هنگام افطار دعاهاى وارده در اين باره را بخواند؛از جمله آن که بگويد:
اللهم لک صمت و على رزقک افطرت و عليک توکلت
خدايا براى تو روزه گرفتم و با روزى تو افطار مى کنم و بر تو توکل دارم. تا خدا ثواب هر کسى را که در اين روز روزه داشته است، به او عطا کند، و اگر دعاى اللهم رب النور العظيم را که سيد و کفعمى روايت کرده اند بخواند، فضيلت بسيار يابد.
و روايت شده که حضرت امير المومنين على (عليه السلام) هر گاه مى خواست افطار کند مى گفت:
بسم الله; اللهم لک صمنا و على رزقک افطرنا, فتقبل منا انک السميع العليم.
به نام خدا. خدايا براى تو روزه گرفتيم و به روزى تو افطار کرديم؛ پس از ما قبول کن، زيرا که تو شنواى دانايى.
4.هنگام لقمه اول بگويد:
بسم الله الرحمن الرحيم; يا واسع المغفرة اغفر لى
به نام خداوند بخشاينده مهربان؛ اى که آمرزش باو گسترده است, بيامرز مرا. تا خدا او را بيامرزد
و در روايت آمده است که در آخر هر روز از روزهاى ماه رمضان، خدا هزار هزار کس را از آتش جهنم آزاد مى کند؛ پس از حق تعالى بخواه که تو را يکى از آن ها قرار دهد. 
5.در وقت افطار ســوره قــدر بخواند.
6.در وقت افطــار صدقـه بدهد و سپس روزه داران را افطار دهد؛ اگر چه به چند دانه خرما يا شربتى آب باشد. 
و از حضرت رسول (صلي الله عليه و آله) روايت شده کسى که روزه دارى را افطار دهد, مثل اجر آن روزه دار براى وى خواهد بود; بدون آن که چيزى از آن کم شود. و نيز از آنِ او خواهد بود ثواب کار نيکويى که به جا آورد آن افطار کرده که فرمود: مومنى که لقمه اى را در ماه رمضان به مومنى بدهد، حق تعالى براى او اجر کسى را مى نويسد که سى بندهء مومن آزاد کرده باشد و نيز از آن او است نزد حق تعالى يک دعاى پذيرفته شده. 
7. در هر شب خواندن هزار مرتبه انا انزلناه آمده است.
8.اگر ممکن باشد در هر شب صد مرتبه حم دخان را بخواند.
9.در هر شب از ماه رمضان دعاى افتتاح بخواند.
10. در روايت آمده که هر کس در هر شب از ماه رمضان سوره انا فتحنا را در نماز مستحبى بخواند آن سال حفاظت مى گردد. و از اعمالى که مستحب است در شب هاى ماه رمضان به جا آورده شود، خواندن هزار رکعت نماز در سرتاسر اين ماه است.و اين مطلب را عالمان بزرگ و فقيهان وارسته در کتاب هاى خود اشاره کرده و نوشته اند.
(مفاتيح الجنان /360 الي 361)
ســوم: کارهاى مربوط به سحرهاى ماه مبارک رمضان است و آن چند کار است
1.سحرى خوردن, و سحرى را ترک نکند, اگر چه با يک دانه خرماى يا يک ليوان آب باشد. و بهترين سحرها سويق يعنى قاووت و خرما است. و در خبر آمده که حق تعالى و ملائکه صلوات مى فرستند بر کسانى که در سحرها استغفار مى کنند، و سحرى مى خورند.
2.سوره انا انزلناه در وقت سحرها بخواند، که هر کس اين سوره را در وقت افطار کردن و سحر بخواند گويى ثواب کسى را دارد که در راه خدا در خون خود بغلتد. 
3.بخواند دعاى شريفى را که از حضرت امام رضا(عليه السلام) نقل شده که فرموده اند: اين دعايى است که حضرت امام محمد باقر(عليه السلام) در سحرهاى ماه رمضان دعــاى سحــر مى خواندند.
4.قرائت دعاي «اللهم اني اسئلک من بهائک بِاَبْهاهُ و کل بهائک بَهِيٌّ… » در سحرهاي ماه مبارک رمضان
5.خواندن دعاي پر فيض ابوحمزه ثماني در سحرهاي ماه مبارک رمضان
(مفاتيح الجنان / 373 الي 376)