وظایف شیعیان نسبت به عاشورا


وظايف شيعيان

امت اسلامي نسبت به عاشورا مديون است و اداي دين، مسؤوليت‌هايي را ايجاب مي‌كند. گذشتگان از شيعيان و علويان در عصر و زمان خود مسؤوليت‌هايي داشتند كه آن را انجام دادند و اينك زمان و فرصتي ديگر و مسؤوليتي ديگر براي حاضران است كه براي گراميداشت عاشورا و ياد شهيدان و بيان هدف و معرفي آرمان شهيدان از جان بكوشند. مسؤوليت و تكليف شيعيان در قبال عاشوراي حسيني به قرار زير است: 

۱. شكرگزاري بر نعمت ولايت و تربيت بر طريق مكتب اهل بيت عليهم السلام و بر توفيق شركت و درك مجالس اهل بيت عليهم السلام و درخواست دوام آن.

 ۲. قدرشناسي و دعا به والدين و مربياني كه آنان را با مجالس حسيني مأنوس كردند و يادكرد كساني كه مجالس حسيني را به پاداشتند. 

۳. قدر مسلم پيروان راستين امام حسين عليه السلام - اگر متعهد باشند - خود را موظف به شناخت كامل از فلسفه قيام حضرت مي‌دانند و در رساندن پيام‌هاي عاشورا ساعي و كوشا هستند و در اين راستا براي خنثي كردن دسيسه عاشوراستيزان از هيچ گونه اقدام مالي و جاني دريغ نمي ورزند و تا مرز ايثار پيش مي‌روند. 

۴. هم و حزن قلبي كه اولين مرتبه عزاداري است. به اين معنا كه عزاداران امام حسين عليه السلام مصيبت اهل بيتش را به مراتب بزرگ تر از مصائب خود و خانواده اش به حساب آورند. 

۵. عزاداري و ابراز حزن و اندوه در ايام حزن آل محمّد كه مرتبه دوم عزاداري است. ريان بن شبيب گويد: در نخستين روز ماه محرم به محضر امام هشتم رسيدم به من فرمود: «يَابْنَ شَبيب، إِنْ سَرَّكَ أَنْ تَكُونَ مَعَنا فِي الدَّرَجاتِ الْعَلي مِنَ الْجَنّاتِ فَاحْزُنْ لِحُزْنَنا وَ افْرَحْ لِفَرَحِنا وَ عَلَيْكَ بِولايَتِنا فَلَوْ أَنَّ رَجُلاً تَولّي حَجَراً لَحَشَرَهُ اللَّهُ مَعَهُ يَوْمَ الْقِيامَةِ. [۱] پسر شبيب، اگر دوست داري با ما در درجات عالي بهشت باشي، در حزن و اندوه ما اندوهگين و در شادي ما شادمان باش و محبت و دوستي ما پيشه كن كه اگر انسان در اين جهان سنگي را دوست داشته باشد، خداي متعال او را در روز قيامت با همان محشور مي‌كند». 

۶. سياه پوشيدن و سياه پوش كردن در و ديوار منازل، حسينيه ها، تكيه‌ها و مجالس عزاداري كه نشانه حزن و اندوه و كاشف از جوش عشق و علاقه شيعيان به مقام ولايت است. 

۷. تشكيل مجالس عزا و شركت در محافل سوگواري به منظور رونق بخشيدن به مجلس و آشنايي به وظايف و احكام شرعي و شناخت راه و روش سرور آزادگان. 

۸. ديگران را نيز به برگزاري مجالس هفتگي، ماهانه تشويق كند زيرا افراد هر چند متدين نباشند، در جلسات خانوادگي شركت مي‌كنند. در حديث است كه امام صادق عليه السلام با لحني تشويق گونه خطاب به فضيل بن يسار مي‌فرمايد: آيا مجلس تشكيل مي‌دهيد و با هم درباره ما سخن مي‌گوييد؟ فضيل مي‌گويد: آري. حضرت مي‌فرمايد: من مجالسي را كه در آن از ما ياد شود دوست دارم پس ياد ما را زنده بداريد. [۲]. 

۹. بهره برداري بهينه از مجالس با رعايت حريم و حقوق ديگران با خودداري از آزار و در تنگنا قرار دادن ديگران. در قرآن مي‌خوانيم: «يَأَيُّهَا الَّذِينَ ءَامَنُواْ إِذَا قِيلَ لَكُمْ تَفَسَّحُواْ فِي الْمَجَلِسِ فَافْسَحُوا… ». [۳]. 

۱۰. حزن و گريه به هنگام
ذكر مصيبت كه جزو برترين اعمال در عزاداري و دژ محافظي در برابر سختي‌هاي روز قيامت است.

 ۱۱. با كمال ادب و فروتني در مجالس حاضر شدن و خداي بزرگ را ناظر بر خود دانستن. 

۱۲. شركت در مجالسي كه خطباي صالح و مصلحت انديش و محقق دارد تا از وقتي كه در اختيار مي‌گذارد بهترين استفاده را ببرد. 

۱۳. توجه اساسي به عمق مجلس و پرهيز از رغبت به مجالس و مداحي‌هاي پرهياهو و بي محتوا يا كم محتوا.

 ۱۴. سلام كردن بر سلاله نور و حماسه ساز اعصار و قرون مولي الكونين، حضرت ابا عبداللَّه الحسين عليه السلام در هر روز كه از بزرگ ترين توفيق‌ها و ارزشمندترين نعمت‌ها است. 

۱۵. اعلام تنفر و دوري از دشمنان و پليداني كه زمينه قتل ائمّه عليهم السلام را آماده كردند و كشندگان و ظلم كنندگان به اهل بيت عصمت و طهارت كه آثار مثبت بسياري دارد. 

۱۶. تسليت گويي به امام عصرعليه السلام و به يكديگر در ايام عزاداري خصوصاً عزاي سيدالشهداءعليه السلام طبق نقلي از امام باقرعليه السلام اين گونه بگويد: «خداوند، پاداش ما را در مصيبت ما نسبت به حسين عليه السلام افزون بدارد و ما و شما را از خونخواهان او قرار دهد، در ركاب ولي خود، مهدي آل محمّد». [۴].

 ۱۷. پرهيز از هر رفتاري كه خارج از ضوابط اسلامي باشد. 

۱۸. بهره برداري بهينه از اين گونه مجالس در راستاي افزايش سطح آگاهي ديني و در ميان گذاردن مسائل شرعي، سؤالات اعتمادي، اخلاقي و… با سخنرانان مجلس.

 ۱۹. شناخت و مبارزه فرهنگي با آفات عزاداري با توجه به رهنمودهاي مراجع تقليد. 

۲۰. اقامه امر به معروف و نهي از منكر. اگر حاضران در مجلس شاهد منكري در عزاداري بودند (مانند
غناخواني مداح، به كار بردن آلات لهو و لعب) نبايستي از وظيفه امر به معروف و نهي از منكر غفلت كنند و اجازه دهند در چنين مجالس مقدسي كار منكر انجام شود. تا همچون كساني كه پيشتر به خاطر كوتاهي در انجام اين مسؤوليت مورد نفرين قرار گرفتند، مورد نفرين واقع نشوند «لُعِنَ الَّذِينَ كَفَرُواْ مِن م بَنِي إِسْرَ ءِيلَ عَلَي لِسَانِ دَاوُودَ وَعِيسَي ابْنِ مَرْيَمَ ذَ لِكَ بِمَا عَصَواْ وَّكَانُواْ يَعْتَدُونَ، كَانُواْ لَا يَتَنَاهَوْنَ عَن مُّنكَرٍ فَعَلُوهُ لَبِئْسَ مَا كَانُواْ يَفْعَلُونَ». [۵].

 ۲۱. احترام به خادمان و ذاكران و روحانيون و كليه كساني كه منتسب به هيئت حسيني هستند و حسين عليه السلام را دوست دارند زيرا محب حسين عليه السلام محبوب خداي بزرگ است. 

۲۲. ياري رساندن به گرداننده و يا گردانندگان اصلي آن و بانوان براي پذيرايي از بانوان داوطلب همكاري شوند.

 ۲۳. قدرداني و تشكر از برپا دارندگان و دست اندركاران مجلس. 

۲۴. در صورتي كه هيئت در منزل برگزار مي‌شود پس از صرف غذا زودتر پراكنده شويد و مشكل براي بانيان فراهم نياوريد.

 ۲۵. دست كشيدن از كار در عاشورا براي برپا داشتن آيين عزاداري، زيرا امام رضاعليه السلام فرمود: آن كس كه روز عاشورا كارهاي خويش را تعطيل كند، خدا حوائج دنيا و آخرتش را برآورد. [۶]. 

۲۶. قدرداني محترمانه از ذاكران و روحانيون، دانشمندان و پاسداران فرهنگ عاشورا.

 ۲۷. مواظبت بيشتر درباره امور شرعي پس از خروج از مجالس حسيني. 

۲۸. شركت فعال در ساختن حسينيه‌ها و تكيه‌هاي مذهبي كه گامي است در جهت گسترش آيين عزاداري.

پی نوشتها:

[1] امالي صدوق، مجلس ۲۷؛ بحارالانوار، ج ۴۴، ص ۲۸۵؛ عيون اخبار الرضاعليه السلام، ج ۱، ص ۳۰۰ - ۲۹۹. 

[2] وسائل الشيعة، ج ۱۴، ص ۵۰۱. 

[۳] سوره مجادله، آيه ۱۱. 

[4] وسائل الشيعة، ج ۱۴، ص ۵۰۹. 

[۵] سوره مائده، آيات ۷۹ - ۷۸. 

[۶] امالي صدوق، مجلس ۲۷، ح ۴.

منبع:بایدها و نبایدهای عزاداری - ناصر باقربیدهندی - صفحه۱۶.

برخورداری از اخلاق رفیع اسلامی اهل منبر

برخورداري از كردار نيك و اخلاق رفيع اسلامي
مبلّغ اسلامي بايد خود را به ادب نفس بيارايد و در امر تزكيه و تهذيب نفس كوشيده و مراحل مختلف صعود به قله تقوا و خويشتنداري را طي كرده باشد تا از كارايي لازم برخوردار بوده و بتواند در زمينه فراخواني مردم به راه خدا و برخورد با انسان‌هايي كه از روحيه‌هاي متفاوتي برخوردارند، موفقيت و پيروزي به دست آورد. مبلّغان بزرگ، به وسيله اخلاق بلند پسنديده و اندرون تهي از رزايل و مالامال از فضائل اخلاقي، توانستند به موفقيت‌هاي بزرگ نايل شوند. مهم ترين اخلاق و صفاتي كه يك مبلغ بايد به آنها آراسته باشد عبارتند از: خوش خويي، مهرباني، فروتني، نرمخويي، بردباري، شهامت حق گويي، عفت، عزت نفس و صداقت، روشني و وسعت انديشه، قدرت استدلال، رعايت نظم مطالب، گيرايي بيان.

منبع:بایدها و نبایدهای عزاداری - ناصر باقربیدهندی- صفحه۲۶

تطابق کردار و رفتار اهل منبر


تطابق كردار و گفتار

حاملان پرچم رسالت آسماني بايد خود پايبند گفته‌ها و الگويي از موعظه خويش باشند. اين حقيقي است كه مردم همواره از واعظان انتظار دارند، خود پايبند گفته هايشان باشند و آنچه را مي‌گويند، به كار بندند و از آنچه باز مي‌دارند، باز ايستند [1]. در اين صورت است كه مي‌توانند به ژرفاي وجود مخاطبان راه يابند. دل و زبان چو يكي شد سخن بلند شود به هيچ جا نرسد طائري كه يك بال استاگر گوينده اي بد عمل كند و يا خلاف آنچه به آن دعوت كرده رفتار نمايد، سخت ترين آسيب‌ها به دين و دينداري وارد مي‌شود! و اضافه بر اين اگر ناطقي اخلاق و ملكات خويش را اصلاح نكرد و از فضايل اخلاقي برخوردار نبود سخنانش در ديگران اثر قابل توجهي نگذاشته و مجالس او ارزش خود را از دست خواهد داد و بجاي هدايت، ضلالت آور خواهد شد. اگر قرار باشد كه شخصي چيزي بگويد و خود بدان عمل نكند، علاوه بر تمام آثار سوء اين كار، گناه بزرگي مرتكب شده و لااقل اثر آن اين است كه نوعي بدبيني نسبت به اسلام و تبليغ كنندگان آن در ميان مردم به وجود مي‌آورد و مشمول اين عتاب الهي خواهد بود كه: «أَتَأْمُرُونَ النَّاسَ بِالْبِرِّ وَ تَنسَوْنَ أَنفُسَكُمْ» [2] آيا مردم را به نيكي امر مي‌كنيد و خويشتن را فراموش مي‌كنيد؟

پی نوشتها:

[1] من نصب نفسه للناس اماما فليبدا بتعليم نفسه قبل تعليم غيره، و ليكن تأديبه بسيرته قبل تاديبه بلسانه، و معلم نفسه و مودبها احق بالاجلال من معلم الناس و مودبهم. نهج البلاغه، حكمت، ج ۷۳. سعدي گويد: راستي كردند و فرمودند مردان خداي اي فقيه اول نصيحت گوي نفس خويش را. 

[2] سوره بقره، آيه ۴۴.

منبع:بایدها و نبایدهای عزاداری - ناصر باقر بیدهندی - صفحه۲۶

ارتباط منبر و حسین(ع)

ارتباط منبر و حسين (ع)

از وسائلي كه نهضت امام حسين (ع) را گسترش داده و اساس اين قيام را تاكنون درافكار جايگزين نموده منبر است، از اين رو مسلمانان پس از شهادت آن حضرت منبر را وسيله نشر آثار اين پيكار مقدّس قرار دادند. براي تبليغ، منبر وسيله خوبي است ولي ما براي اين وسيله مفيد دو شرط را لازم مي‌دانيم: اول اينكه زياد و در همه جا ادامه پيدا كند، چون تمام شهرها و نقاط اسلامي شيفته گوينده و تشنه مسائل ديني هستند تا با شنيدن امتيازات و خصوصيات اسلام آئين واقعي را درك كنند. و اين تبليغ وقت معيني ندارد بلكه هميشگي و همراه با مسير زندگي است. همانطور كه بدن هر روز به غذا احتياج دارد افكار نيز نيازمند غذاي دائمي است. نبايد از نظر دور داشت كه منبرهائي كه اكنون موجود است يك دهم نيازمندي ما را تأمين نمي كند و اينجاست كه بر توده مسلمين واجب است براي آراستين خطبا و گويندگان همكاري كنند و با گسترش مجالس در سراسر شهرها اين حق مهم حياتي را ادا كنند. در مرحله دوم بايد منبرها ژرف و عميق باشد چون حسين (ع) قيام مقدّس خويش را به خاطر اسلام و اعلاي كلمه حق آغاز كرد و روشن است كه اين نهضت تكميل نمي شود مگر اينكه گوينده بتواند ارتباط اين قيام را با عقيده و تفسير، تاريخ، احكام و اخلاق و شيوه اسلام در شئون مختلف زندگي مثل سياست، اقتصاد، تمدن، مذهب، معاشرت، خانواده و مسائل آنها كه هريك دليلي قاطع و عقلي براي امتياز اسلام بر ساير اديان و مكتبها، برنامه‌ها و قوانين و نيز عظمت مسلمين است به سايرين برساند. در منبر اگر اين دو جنبه رعايت گردد حق بزرگي ادا شده است، آن دسته از اهل منبر كه با دقت و اخلاص اين جنبه‌ها را منظور داشتند بزرگ و عالي مقام شدند، ما اميدواريم ديگران نيز از آنها پيروي كنند.

منبع:حسین (ع) پرچمدار آزادی - محمد حسینی شیرازی

حسین(ع) و اندیشه ها

حسين (ع) و انديشه ها

امام حسين (ع) با يك قيام مظلومانه مهياي فداكاري براي احياي دين و فضيلت گرديد و ياران او عالما و عامدا با او جان به كف گرفته و جنگيدند. مرحوم سيد شرف الدين عاملي، زندگاني امام مجتبي (ع).

آنچه تاريخ جانبازي حسين (ع) به ما مي‌آموزد اين است كه: براي ياري هر حقي و نابودي هر باطلي قيام كنيم. علامه اميني، الغدير ج۳ ص ۲۶۴.

 اگر مورخين حقيقت اين روز را مي‌دانستند و درك مي‌كردند كه: (عاشورا چه روزي است) اين عزاداري را مجنونانه نمي پنداشتند! موريس دو كبري، حسين پيشواي انسانها ص۴۸.

 براي امام حسين (ع) ممكن بود كه زندگي خود را با تسليم شدن به اراده يزيد نجات بخشد ليكن مسئوليت پيشوا و نهضت بخش اسلام اجازه نمي داد. واشنگتن ايرونيك، مورخ آمريكائي. 

من براي مردم هند چيز تازه اي نياوردم فقط: نتيجه اي كه از مطالعات و تحقيقاتم در باره تاريخ زندگي قهرمانان كربلا بدست آورده‌ام ارمغان ملّت هند مي‌كنم. اگر بخواهيم هند را نجات دهيم، واجب است همان راهي را بپيمائيم كه حسين بن علي (ع) پيمود! گاندي مصلح بزرگ هند، حماسه خورشيد ص۲۳.

 و گاهي از تظاهرات دامنه دار مردم در روزهائي امثال عاشورا سوء استفاده هائي عظيم نيز مي‌شود! و اينجاست كه عاشورا دردناكتر مي‌گردد و بايد عاشورائي براي عاشورا گرفت! ژرف بين بزرگ، محمد رضا حكيمي، سرود جهشها ص۵۱. 

فرق علي (ع) با معاويه اين است كه: اصحاب معاويه فريفته جاه و زر و زور و مقام و منصب بودند، ولي ياران علي (ع) فريفته اخلاق و فضيلت و كرامت او شدند و نمونه آن در اصحاب فرزندانشان هم پديدار بود. وقتي يزيد ملعون مأمورانش را به قتل و خون ريزي حسين (ع) تحريك مي‌كرد مي‌گفتند: كم تهب لنا، چه مبلغ مي‌دهي تا او را بكشيم؟! اما انصار حسين (ع) مي‌گفتند: نموت معك، با تو هستيم، جنگ مي‌كنيم و كشته مي‌شويم (اگر هفتاد بار كشته شويم باز آرزو مي‌كنيم در ركابت شمشير زنيم)! زندگاني اميرالمؤمنين (ع)، ص۶. 

در تاريخ كسي كه براي ترويج دين در آتيه عالما عامدا جان داده باشد جز حسين (ع) نيست. ماربين فيلسوف آلماني، سياست الحسينيه ص۵۱.

منبع:حسین (ع) پرچمدار آزادی - سید محمد حسینی شیرازی