القاب حضرت فاطمه
یکشنبه 95/12/22
طبق روایت امام صادق(ع) ریحانه نبی(ص) فاطمه(س) در بارگاه خداوند دارای نه نام مقدس است؛فاطمه،صدیقه،مبارکه،طاهره،زکیه،رضیه،مرضیه،محدثه و زهرا.(1) سایر القاب و کنیه های حضرت فاطمه زهرا(س): ۱ـ سیّدة : بانو ۲ ـ انسیّةحوراء : انسان بهشتی ۳ ـ نوریّة : موجودی از حقیقت نوری ۴ ـ حانیّة : دلسوز فرزندان ۵ ـ عُذراء : دوشیزه ۶ ـ کریمة : بزرگوار ۷ ـ رحیمة : با محبت ومهربان ۸ ـ شهیدة : شهید شده ۹ ـ عفیفة : پاکدامن ۱۰ ـ قانعة : کم توقع ۱۱ ـ رشیدة : کامل ۱۲ ـ شریفة : شرافتمند ۱۳ ـ حبیبة : دوست وبا محبت ۱۴ ـ محرّمة : گرامی و مورد احترام ۱۵ ـ صابرة : پایدار ۱۶ ـ سلیمة : سالم، اهل سازش، بی عیب ونقص ۱۷ ـ مکرمة : بزگوار وگرامی ۱۸ ـ صفیّة : برگزیده ۱۹ ـ عالمة : دانشمند ۲۰ ـ علیمة : دانا ۲۱ ـ معصومة : نگهداشته شده،بی گناه ۲۲ ـ مغضوبة : ربوده شده،کسی که حقش غصب شده ۲۳ ـ مظلومة : ستمدیده ۲۴ ـ بتول:کسی که هرگز عادت ماهیانه نمیشود ۲۵ ـ منصورة : یاری شده ، خداوند او را یاری کرده است ۲۶ ـ محتشمة : با حشمت و احترام ۲۷ ـ جمیلة : زیبا ۲۸ ـ جلیلة : بزرگ ۲۹ ـ معظّمة : احترام گذاشته شده ، گرامی ۳۰ ـ حاملة البلوی بغیر شکوی : بلا کش نستوه بی شکوه و شکایت ۳۱ ـ حلیفة العبادة و التقوی : قسم خورده ی پرستش و پرهیزکاری ۳۲ ـ حبیبة الله : محبوب خدا ۳۳ ـ بنت الصّفوة : دخترِ برگزیده ۳۴ ـ رکن الهدی : پایه ی هدایت ۳۵ ـ آیة النّبوّة : نشان نبوّت ۳۶ ـ شفیعة العصاة : شفاعت کننده ی گناهکاران ۳۷ ـ اُمّ الخیرة : مادر نیکوکاران ۳۸ ـ تفّاحة الجنّة : سیب بهشتی ۳۹ ـ مطهرة : پاکیزه شدن ۴۰ ـ سیدةالنساء : بزرگبانویزنان ۴۱ ـ بنت المصطفی : دختر حضرت مصطفی(ص) ۴۲ ـ صفوة الرّبّها : برگزیده ی پروردگار ۴۳ ـ موطن الهدی : جایگاه هدایت ۴۴ ـ قرّة العین المصطفی : نور چشم پیامبر اکرم(ص) ۴۵ ـ بضعة المصطفی : پاره ی تن پیامبر(ص) ۴۶ ـ مهجة المصطفی : خون زندگی قلب مصطفی(ص) ، آخرین قطرات خون در قلب که موجب ادامه ی حیات است ۴۷ـ بقیّة المصطفی : بازمانده ی حضرت رسول(ص) ۴۸ ـ حکیمة : با حکمت و دارای فهم و ادراک حکیمانه ۴۹ ـ فهیمة : با فهم ۵۰ ـ عقیلة : خردمند ۵۱ ـ محزونة : غمگین ۵۲ ـ مکروبة : دل شکسته ۵۳ ـ علیلة : بیمار و مریض ۵۴ ـ عابدة : پرستنده ۵۵ ـ زاهدة : پارسا ۵۶ ـ قوّامة : شب زنده دار ۵۷ ـ باکیة : گریه کننده ۵۸ ـ بقیّة النّبوّة : باز مانده ی پیامبری ۵۹ ـ صوّامة : بسیار روزه گیر ۶۰ ـ عطوفة : با عاطفه و محبّت ۶۱ ـ رئوفة : دلسوز و مهربان ۶۲ ـ حنّانة : غمخوار و با محبّت ۶۳ ـ بِرّة : نیکوکار ۶۴ ـ شفیقة : دلسوز و مهربان ۶۵ ـ إنانة : دردمند ۶۶ ـ والدة الصّبتین : مادر دو نواده ی پیامبر ۶۷ ـ دوحة النّبی : شاخسار پیامبر ۶۸ ـ نور سماوی : نور آسمانی ۶۹ ـ زوجة الوصیّ : همسر جانشین پیامبر ۷۰ ـ بدر تمام : ماه شب چهارده ۷۱ ـ غرّة غراء : سپید رویِ نورانی ۷۲ ـ درّة بیضاء : گوهر تابناک ۷۳ ـ روح أبیها : روان پدر بزرگوارش حضرت رسول(ص) ۷۴ ـ واسطة قلّادة الوجود : حلقه ی اتصال زنجیر هستی ۷۵ ـ درّة البحر الشّرف و الجود : در دریای شرافت و سخاوت ۷۶ ـ ولیّة الله : دوست خدا و کسی که خدا او را ولی قرار داده ۷۷ ـ سرّ الله : راز نهانی خدا ۷۸ ـ امینة الوحی : امین وحی الهی ۷۹ ـ عین الله : دیده ی خدایی ۸۰ ـ مکینة فی عالم السّماء : دارنده ی جایگاه در عالم آسمان ۸۱ ـ جمال الآباء : موجب زیبایی پدران ۸۲ ـ شرف الأبناء : افتخار برای فرزندان ۸۳ ـ درّة البحر العلم و الکمال : درّ دریای دانش و کمال ۸۴ ـ جوهرة العزّ و الجلال : گوهر تابناک عزّت و بزرگوار ۸۶ ـ مجموعة الماصر العلّیّة : گرد آورنده ی یادگارهای برین ۸۷ ـ مشکوة نور الله : چراغدان نور الهی ۸۸ ـ زجاجة : شیشه وچرغدان نور الهی ۸۹ ـ کعبة الآمال لأهل الحاجة : کعبه آرزوهای نیازمندان ۹۰ ـ لیلة القدر : شب قدر:مقصود از “لیلةالقدر” در قرآن فاطمه(س)است ۹۱ ـ لیلة مبارکة : شب با برکت ۹۲ ـ ابنة من صلّت به الملائکة : دختر آن کس که فرشتگان به او اقتدا کرده و نماز خواندند ۹۳ ـ قرار قلب امّها المعظّمة : آسایش بخش دل مادر بزگوارش ۹۴ ـ عالیة المحلّ : بلند جایگاه ۹۵ ـ سرّ العظمة : راز بزگی وبزگواری ۹۶ ـ مسکورة الظلع : پهلو شکسته ۹۷ ـ رضیض الصّدر : سینه شکسته ۹۸ ـ مغضوبة الحق : کسی که حقش غصب شده است ۹۹ ـ خفی القبر : کسی که قبرش پنهان است ۱۰۰ ـ مجهولة القدر : قدر ناشناخته ۱۰۱ـ ممتحنة : آزمایش شده ۱۰۲-طاهره:پیراسته از هرگونه پلیدی و آلودگی ۱۰۳ ـ المقتول ولدها : فرزند کشته شده ۱۰۴ ـ کوثر : صاحب خیر فراوان ،عطای بسیار(2)
منابع:
1-زندگانی وسیره حضرت زهرا(س) مؤلفسید منذر حکیم 2-سایتwww.yjc.ir
متن زیارت حضرت زهرا(س)
شنبه 95/12/21
زیارت ویژه ی حضرت فاطمه ی زهرا سلام الله علیها در روز میلاد ایشان(بیستم جُمادی الاخری)
مرحوم سیّد بن طاووس در اقبال الاعمال مینویسد: زیارت حضرت زهرا سلام الله علیه در روز بیستم جمادی الثانی مستحبّ است.[1] مرحوم سیّد بن طاووس ، زیارت ذیل را به عنوان زیارت حضرت فاطمه علیهاالسّلام برای روز میلاد حضرت زهرا علیهاالسّلام نقل میکند: السَّلَامُ عَلَيْكِ يَا بِنْتَ رَسُولِ اللهِ، السَّلَامُ عَلَيْكِ يَا بِنْتَ نَبِيِّ اللهِ ، السَّلَامُ عَلَيْكِ يَا بِنْتَ حَبِيبِ اللهِ ، السَّلَامُ عَلَيْكِ يَا بِنْتَ خَلِيلِ اللهِ ، السَّلَامُ عَلَيْكِ يَا بِنْتَ صَفِيِّ اللهِ ، السَّلَامُ عَلَيْكِ يَا بِنْتَ أَمِينِ اللهِ ، السَّلَامُ عَلَيْكِ يَا بِنْتَ خَيْرِ خَلْقِ اللهِ ، السَّلَامُ عَلَيْكِ يَا بِنْتَ أَفْضَلِ أَنْبِيَاءِ اللهِ ، السَّلَامُ عَلَيْكِ يَا بِنْتَ خَيْرِ الْبَرِيَّةِ ، السَّلَامُ عَلَيْكِ يَا سَيِّدَةَ نِسَاءِ الْعَالَمِينَ مِنَ الْأَوَّلِينَ وَ الْآخِرِينَ ، السَّلَامُ عَلَيْكِ يَا زَوْجَةَ وَلِيِّ اللهِ ، وَ خَيْرِ خَلْقِهِ بَعْدَ رَسُولِ اللهِ ، السَّلَامُ عَلَيْكِ يَا أُمَّ الْحَسَنِ وَ الْحُسَيْنِ سَيِّدَيْ شَبَابِ أَهْلِ الْجَنَّةِ ، السَّلَامُ عَلَيْكِ يَا أُمَّ الْمُؤْمِنِينَ ، السَّلَامُ عَلَيْكِ أَيَّتُهَا الصِّدِّيقَةُ الشَّهِيدَةُ ، السَّلَامُ عَلَيْكِ أَيَّتُهَا الرَّضِيَّةُ الْمَرْضِيَّةُ ، السَّلَامُ عَلَيْكِ أَيَّتُهَا الصَّادِقَةُ الرَّشِيدَةُ ، السَّلَامُ عَلَيْكِ أَيَّتُهَا الْفَاضِلَةُ الزَّكِيَّةُ ، السَّلَامُ عَلَيْكِ أَيَّتُهَا الْحَوْرَاءُ الْإِنْسِيَّةُ ، السَّلَامُ عَلَيْكِ أَيَّتُهَا التَّقِيَّةُ النَّقِيَّةُ ، السَّلَامُ عَلَيْكِ أَيَّتُهَا الْمُحَدَّثَةُ الْعَلِيمَةُ ، السَّلَامُ عَلَيْكِ أَيَّتُهَا الْمَعْصُومَةُ الْمَظْلُومَةُ ، السَّلَامُ عَلَيْكِ أَيَّتُهَا الطَّاهِرَةُ الْمُطَهَّرَةُ ، السَّلَامُ عَلَيْكِ أَيَّتُهَا الْمُضْطَهَدَةُ الْمَغْصُوبَةُ ، السَّلَامُ عَلَيْكِ أَيَّتُهَا الْغَرَّاءُ الزَّهْرَاءُ ، السَّلَامُ عَلَيْكِ يَا فَاطِمَةُ بِنْتَ مُحَمَّدٍ رَسُولِ اللهِ وَ رَحْمَةُ اللهِ وَ بَرَكَاتُهُ. صَلَّى اللهُ عَلَيْكِ يَا مَوْلَاتِي وَ بِنْتَ مَوْلَايَ وَ عَلَى رُوحِكِ وَ بَدَنِكِ ، أَشْهَدُ أَنَّكِ مَضَيْتِ عَلَى بَيِّنَةٍ مِنْ رَبِّكِ ، وَ أَنَّ مَنْ سَرَّكِ فَقَدْ سَرَّ اللهَ ، وَ مَنْ جَفَاكِ فَقَدْ جَفَا رَسُولَ اللهِ صلّی الله علیه وآله ، وَ مَنْ آذَاكِ فَقَدْ آذَى رَسُولَ اللهِ ، وَ مَنْ وَصَلَكِ فَقَدْ وَصَلَ رَسُولَ اللهِ ، وَ مَنْ قَطَعَكِ فَقَدْ قَطَعَ رَسُولَ اللهِ ، لِأَنَّكِ بَضْعَةٌ مِنْهُ وَ رُوحُهُ الَّتِي بَيْنَ جَنْبَيْهِ ، كَمَا قَالَ عَلَيْهِ أَفْضَلُ الصَّلَاةِ وَ أَكْمَلُ السَّلَامِ. أُشْهِدُ اللهَ وَ مَلَائِكَتَهُ أَنِّي وَلِيٌّ لِمَنْ وَالَاكِ ، وَ عَدُوٌّ لِمَنْ عَادَاكِ ، وَ حَرْبٌ لِمَنْ حَارَبَكِ ، أَنَا يَا مَوْلَاتِي بِكِ وَ بِأَبِيكِ وَ بَعْلِكِ وَ الْأَئِمَّةِ مِنْ وُلْدِكِ مُوقِنٌ ، وَ بِوَلَايَتِهِمْ مُؤْمِنٌ ، وَ لِطَاعَتِهِمْ مُلْتَزِمٌ ، أَشْهَدُ أَنَّ الدِّينَ دِينُهُمْ ، الْحُكْمَ حُكْمُهُمْ ، وَ هُمْ قَدْ بَلَّغُوا عَنِ اللهِ عَزَّ وَ جَلَّ ، وَ دَعَوْا إِلَى سَبِيلِ اللهِ بِالْحِكْمَةِ وَ الْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ ، لَا تَأْخُذُهُمْ فِي اللهِ لَوْمَةُ لَائِمٍ ، وَ صَلَوَاتُ اللهِ عَلَيْكِ وَ عَلَى أَبِيكِ وَ بَعْلِكِ وَ ذُرِّيَّتِكِ الْأَئِمَّةِ الطَّاهِرِينَ. اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ أَهْلِ بَيْتِهِ ، وَ صَلِّ عَلَى الْبَتُولِ الطَّاهِرَةِ الصِّدِّيقَةِ الْمَعْصُومَةِ ، التَّقِيَّةِ النَّقِيَّةِ ، الرَّضِيَّةِ الْمَرْضِيَّةِ ، الزَّكِيَّةِ الرَّشِيدَةِ ، الْمَظْلُومَةِ الْمَقْهُورَةِ ، الْمَغْصُوبَةِ حَقُّهَا ، الْمَمْنُوعَةِ إِرْثُهَا ، الْمَكْسُورِ ضِلْعُهَا ، الْمَظْلُومِ بَعْلُهَا ، الْمَقْتُولِ وَلَدُهَا ، فَاطِمَةَ بِنْتِ رَسُولِ اللهِ ، وَ بَضْعَةِ لَحْمِهِ ، وَ صَمِيمِ قَلْبِهِ ، وَ فِلْذَةِ كَبِدِهِ ، وَ النُّخْبَةِ مِنْكَ لَهُ ، وَ التُّحْفَةِ خَصَصْتَ بِهَا وَصِيَّهُ وَ حَبِيبَةِ الْمُصْطَفَى ، وَ قَرِينَةِ الْمُرْتَضَى ، وَ سَيِّدَةِ النِّسَاءِ ، وَ مُبَشَّرَةِ الْأَوْلِيَاءِ ، حَلِيفَةِ الْوَرَعِ وَ الزُّهْدِ ،وَ تُفَّاحَةِ الْفِرْدَوْسِ وَ الْخُلْدِ ، الَّتِي شَرَّفْتَ مَوْلِدَهَا بِنِسَاءِ الْجَنَّةِ ، وَ سَلَلْتَ مِنْهَا أَنْوَارَ الْأَئِمَّةِ ، وَ أَرْخَيْتَ دُونَهَا حِجَابَ النُّبُوَّةِ. اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَيْهَا صَلَاةً تَزِيدُ فِي مَحَلِّهَا عِنْدَكَ ، وَ شَرَفِهَا لَدَيْكَ ، وَ مَنْزِلَتِهَا مِنْ رِضَاكَ ، وَ بَلِّغْهَا مِنَّا تَحِيَّةً وَ سَلَاماً ، وَ آتِنَا مِنْ لَدُنْكَ فِي حُبِّهَا فَضْلاً وَ إِحْسَاناً وَ رَحْمَةً وَ غُفْرَاناً ، إِنَّكَ ذُو الْعَفْوِ الْكَرِيمِ. بعد از زیارت، دو رکعت نماز زیارت (در رکعت اوّل یکبار سورهی حمد و یک بار سورهی توحید ، و در رکعت دوم یک بار سوره ی حمد و یک بار سورهی کافرون) ، یا نماز حضرت زهرا سلام الله علیها(دو رکعت نماز، در هر رکعت یک حمد و شصت بار سوره توحید) خوانده شود ، و به دنبال آن ، تسبیحات حضرت زهرا سلام الله علیها گفته شود. سپس دعای زیر خوانده شود: اللَّهُمَّ إِنِّي أَتَوَجَّهُ إِلَيْكَ بِنَبِيِّنَا مُحَمَّدٍ وَ بِأَهْلِ بَيْتِهِ صَلَوَاتُكَ عَلَيْهِمْ ، وَ أَسْأَلُكَ بِحَقِّكَ الْعَظِيمِ عَلَيْهِمْ الَّذِي لَا يَعْلَمُ كُنْهَهُ سِوَاكَ ، وَ أَسْأَلُكَ بِحَقِّ مَنْ حَقُّهُ عِنْدَكَ عَظِيمٌ ، وَ بِأَسْمَائِكَ الْحُسْنَى الَّتِي أَمَرْتَنِي أَنْ أَدْعُوَكَ بِهَا ، وَ أَسْأَلُكَ بِاسْمِكَ الْأَعْظَمِ الَّذِي أَمَرْتَ بِهِ إِبْرَاهِيمَ أَنْ يَدْعُوَ بِهِ الطَّيْرَ فَأَجَابَتْهُ ، وَ بِاسْمِكَ الْعَظِيمِ الَّذِي قُلْتَ لِلنَّارِ كُونِي بَرْداً وَ سَلاماً عَلى إِبْراهِيمَ فَكَانَتْ بَرْداً ، وَ بِأَحَبِّ الْأَسْمَاءِ إِلَيْكَ ، وَ أَشْرَفِهَا وَ أَعْظَمِهَا لَدَيْكَ ، وَ أَسْرَعِهَا إِجَابَةً ، وَ أَنْجَحِهَا طَلِبَةً ، وَ بِمَا أَنْتَ أَهْلُهُ وَ مُسْتَحِقُّهُ وَ مُسْتَوْجِبُهُ ، وَ أَتَوَسَّلُ إِلَيْكَ ، وَ أَرْغَبُ إِلَيْكَ ، وَ أَتَضَرَّعُ وَ أُلِحُّ عَلَيْكَ ، وَ أَسْأَلُكَ بِكُتُبِكَ الَّتِي أَنْزَلْتَهَا عَلَى أَنْبِيَائِكَ وَ رُسُلِكَ صَلَوَاتُكَ عَلَيْهِمْ مِنَ التَّوْرَاةِ وَ الْإِنْجِيلِ وَ الزَّبُورِ وَ الْقُرْآنِ الْعَظِيمِ ، فَإِنَّ فِيهَا اسْمَكَ الْأَعْظَمَ ، وَ بِمَا فِيهَا مِنْ أَسْمَائِكَ الْعُظْمَى، أَنْ تُصَلِّيَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ ، وَ أَنْ تُفَرِّجَ عَنْ آلِ مُحَمَّدٍ وَ شِيعَتِهِمْ وَ مُحِبِّيهِمْ وَ عَنِّي ، وَ تُفَتِّحَ أَبْوَابَ السَّمَاءِ لِدُعَائِي ، وَ تَرْفَعَهُ فِي عِلِّيِّينَ ، وَ تَأْذَنَ فِي هَذَا الْيَوْمِ وَ فِي هَذِهِ السَّاعَةِ بِفَرَجِي وَ إِعْطَاءِ أَمَلِي وَ سُؤْلِي فِي الدُّنْيَا وَ الْآخِرَةِ ، يَا مَنْ لَا يَعْلَمُ أَحَدٌ كَيْفَ هُوَ ، وَ قُدْرَتُهُ إِلَّا هُوَ ، يَا مَنْ سَدَّ الْهَوَاءَ بِالسَّمَاءِ ، وَ كَبَسَ الْأَرْضَ عَلَى الْمَاءِ ، وَ اخْتَارَ لِنَفْسِهِ أَحْسَنَ الْأَسْمَاءِ ، يَا مَنْ سَمَّى نَفْسَهُ بِالِاسْمِ الَّذِي يُقْضَى بِهِ حَاجَةُ مَنْ يَدْعُوهُ ، أَسْأَلُكَ بِحَقِّ ذَلِكَ الِاسْمِ فَلَا شَفِيعَ أَقْوَى لِي مِنْهُ ، أَنْ تُصَلِّيَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ ، وَ أَنْ تَقْضِيَ فِي حَوَائِجِي ، وَ تَسْمَعَ بِمُحَمَّدٍ وَ عَلِيٍّ وَ فَاطِمَةَ وَ الْحَسَنِ وَ الْحُسَيْنِ ، وَ عَلِيِّ بْنِ الْحُسَيْنِ ، وَ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِيٍّ ، وَ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ ، وَ مُوسَى بْنِ جَعْفَرٍ ، وَ عَلِيِّ بْنِ مُوسَى ، وَ مُحَمَّدِ بْنِ عَلِيٍّ ، وَ عَلِيِّ بْنِ مُحَمَّدٍ ، وَ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيٍّ ، وَ الْحُجَّةِ الْمُنْتَظَرِ لِإِذْنِكَ ، صَلَوَاتُكَ وَ سَلَامُكَ وَ رَحْمَتُكَ وَ بَرَكَاتُكَ عَلَيْهِمْ صَوْتِي لِيَشْفَعُوا لِي إِلَيْكَ ، وَ تُشَفِّعَهُمْ فِيَّ ، وَ لَا تَرُدَّنِي خَائِباً ، بِحَقِّ لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ. سپس حاجات خود را از خداوند درخواست نموده که انشاء الله برآورده خواهدشد.[2]
آقای امین اوحدی؛ کتاب همراه با ربیع و جمادی [1] - بحارالأنوار، ج98 ،ص375به نقل از اقبال الاعمال. [2]- بحارالأنوار، ج100 ،ص199- 201 به نقل از اقبال الاعمال/ اقبال الاعمال، ص111-114
اهمیت طبیعت دراسلام
یکشنبه 95/12/15
دليل اهميت طبيعت در اسلام موارد ذيل از اهم دلائل اين موضوع میباشد: ۱ـ سوگند ياد کردن به مظاهر طبيعت: خداوند متعال در قرآن کريم به عناصر طبيعت سوگند ياد کرده است. مانند: «وَ التِّين» (تين/۱) قسم به انجير! «وَالزَّيْتُونِ» (تين/۱) قسم به زيتون! زيتون ميوه است. «وَ طُورِ سينينَ»(تين/۲) «سينين» نام كوه است. قسم به كوه خورده است.
۲ـ «آيه» و نشانه دانستن طبيعت: از مظاهر طبيعت به عنوان «آيه» و نشانه شده است. اساساً جهان هستی، آينهدار خداست و جمال پروردگارش را به تماشا گذاشته است. در آيه ۱۶۴ سوره بقره آمده است: «إِنَّ فِي خَلْقِ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ وَاخْتِلاَفِ اللَّيلِ وَالنَّهَارِ وَالْفُلْکِ الَّتِي تَجْرِي فِي الْبَحْرِ بِمَا ينفَعُ النَّاسَ وَ مَا أَنزَلَ اللّهُ مِنَ السَّمَاءِ مِن مَّاء فَأَحْيا بِهِ الأرْضَ بَعْدَ مَوْتِهَا وَبَثَّ فِيهَا مِن کُلِّ دَآبَّةٍ وَتَصْرِيفِ الرِّياحِ وَالسَّحَابِ الْمُسَخِّرِ بَينَ السَّمَاء وَالأَرْضِ لآياتٍ لِّقَوْمٍ يعْقِلُونَ»؛ در آفرينش آسمانها و زمين، و آمد و شد شب و روز، و کشتیهايی که در دريا به سود مردم در حرکتند، و آبی که خداوند از آسمان نازل کرده، و با آن زمين را پس از مرگ زنده نموده و انواع جنبندگان را در آن گسترده و همچنين در تغيير مسير بادها و ابرهايی که در ميان زمين و آسمان معلقند، نشانههايی است از ذات پاک خدا و يگانگی او براي مردمی که عقل دارند و میانديشند.
به تعبير زيباي حافظ
مراد دل ز تماشاي باغ عالم چيست؟ به دست مردم چشم، از رخ تو گل چيدن
۳ـ استفاده در نامگذاری سور قرآن: از عناصر طبيعت، براي نامگذاری سورههای قرآن استفاده شده است. مانند: سور شريفه بقره، رعد، نحل، نور، عنکبوت، فجر، شمس، حديد، ليل، قمر، تين، مائده، انعام، انفال که شامل كوير و جنگل و دريا و درياچه است. كهف به معني غار است. نور هم يك عنصر طبيعي است. سوره نمل يعني مورچه. دخان به معني دود است. كوه طور طبيعت است. نجم به معني ستاره است. غاشيه، فجر و ليل از زمانهاي طبيعت هستند.
تقديری درباره مصاديق طبيعت و جلوههای آن در قرآن افزود: قرآن كريم از آسمان، زمين، خورشيد، ماه، ستارگان، از ابرهاي بارانزا و ابرهاي غير بارانزا، ريزش فراوان آب از آسمان، رويش گياهان، زيبايیهاي نور، جلوههای گوناگون رنگ و وزش باد بهعنوان طبيعت ياد میکند. منابع طبيعي همانند جنگل و درخت از مصاديق بارز طبيعت میباشند.
درسها و آموزههای نگاه به طبيعت براي انسان در قرآن
تقديری در ادامه بيان کرد: سه درس براي نگاه به طبيعت میتوان بر شمرد: ۱ـ ثبات صانع و مدبر در پس اين پرده و ايجاد خدا باوری: قرآن در ورای ذکر طبيعت و جلوههای آن قصد بيان اين نکته را دارد که اين طبيعت، صانعی دارد که آنرا تدبير میكند و اين نعمتها را در جهت آسايش و رفاه انسان بهكار آورده است. در قرآن كريم در آيات بسياري از «تسخير طبيعت» و«رام کردن طبيعت» براي انسان توسط خدا خبر میدهد که در اين زمينه میتوان به آيات ۳۲ و ۳۳ سوره ابراهيم، آيههای ۱۲ و ۱۴ سوره نحل، آيات ۲۰ و ۲۹ سوره لقمان، آيه ۶۵ سوره حج و آيه ۱۲ سوره جاثيه اشاره کرد. به همين دليل، در برخي آيات قرآن آمده است كه سفر كنيد و در زمين بگرديد و بنگريد چگونه خداوند آفرينش را آغاز كرده؛ سپس باز او جهان ديگری را پديد میآورد. خداست كه بر هرچيز تواناست. (عنكبوت/۲۰) همچنين از مظاهر طبيعت به عنوان «آيه» ونشانههايی که راهنما و دليل به سوي اوست ياد کرده است.
وي گفت: رسول اکرم(ص) تلاش داشتند تا مسلمانان را از طبيعت به سمت خالق آن سوق دهند. در اين زمينه احاديث و روايات زيادی از پيامبر (ص) وجود دارد. ايشان فرمودهاند: کسي که نخلی را بکارد، چاهی حفر کند و آبی را جاری سازد، دارای صدقه جاريه است. ۲ـ شکرگزاری: با شناخت اينکه همه اين نعمتها نشانه خدا و با تدبير خدا هستند و هدفی براي آفرينش آنها وجود دارد بايستی ما انسانها آن يکي از شايستگیهای اخلاقي يعنی تشکر از نعمت طبيعت و قدردانی از زيبايیهای آن را تحقق بخشيم و به ستم از آن استفاده ننماييم. ۳ـ معاد باوری: يكي از نمايشهای خدا در جهان، حيات دوباره طبيعت است، طبيعتی كه در فصل زمستان میميرد و سبزي و شادابی خود را از دست میدهد، اما در فصل بهار دوباره زنده شده و جان ديگر میگيرد. قرآن اين رحمت الهي را با ريزش باران توصيف میكند (اعراف/۵۷) يا در جای ديگر میگويد: خداوند بادها را میفرستد كه ابرها را برانگيزند، آنگاه آن را به سوي سرزمين مرده میرانيم تا زمين را پس از مرگش دوباره زنده كنيم. هدف از اين توصيف مشهود، نشان دادن طبيعي حيات انسان پس از مرگ است واينکه چگونه پس از آنكه تمام جسم او پوسيد و متلاشی شد، دوباره زنده میشود، همانگونه كه طبيعت زمين پس از پژمردگی و خزان و مرگ، دوباره حيات پيدا میكند. «يخْرِجُ الْحَي مِنَ الْمَيتِ وَيخْرِجُ الْمَيتَ مِنَ الْحَي وَيحْيي الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِهَا وَكَذَلِكَ تُخْرَجُونَ»؛ زنده را از مرده بيرون میآورد و مرده را از زنده بيرون میآورد و زمين را بعد از مرگش زنده میسازد و بدينگونه [از گورها] بيرون آورده میشويد. (روم/ ۱۹)
توصيههايی پيرامون حفظ طبيعت
رعايت محيط زيست و حفظ طبيعت پسين بحثي بود که در اين گفتوگو به آن پرداخته شد. در اين راستا، معاونت فرهنگي و پژوهشی آستان عبدالعظيم حسنيی(ع) بيان کردند: دوستي با طبيعت همواره در قاموس ايرانيان جايگاه ويژهای داشته است. تأمل در كمال و جمال الهی، اصلیترين نتيجه و ثمره انس با طبيعت است؛ طبيعتي كه ذات انسان و قوه عاقله او را در راه شناخت معبود يكتا هدايت میكند.
هرساله در سيزدهم فروردين، ايرانيان در دامان پرمهر طبيعت گرد هم میآيند تا روز طبيعت را در سايه مهربانیها و نيكیها بگذرانند. روز طبيعت اين فرصت را براي ما فراهم میسازد تا براي يك روز و حتی ساعاتی محدود، به طبيعت پناه ببريم و از لذايذ روحانی و مشاهده زيبايیهايش بهرهمند شويم.
وي افزود: طبيعت، آينه تمام قدی است كه در آن میتوان «خود» را يافت. بنابراين حفظ آن به معناي حفظ خودمان است.
تقديری در پايان تصريح کرد: بسياری از روانپزشكان تأكيد كردهاند كه ارتباط آدمي با طبيعت، نتايج و آثار بسيار مفيدی براي او خواهد داشت و قطع ارتباط با طبيعت، انسان را از بسياري خوشیها محروم میسازد. بالارفتن ميزان آمار و ارقام افسردگی در شهرهای بزرگ، ارتباط مستقيمی با دور بودن انسان از طبيعت دارد.
جفا در حقِ طبيعت و آلوده كردن آن، مترادف با جفای انسانها به حقوق خودشان است؛ جفايی كه بيشترين سرزنشها بر آن مترتب است. همانگونه كه انسانها در قبال يكديگر حق و حقوقی دارند كه اگر از آنها سرپيچی كنند، به عنوان خاطي و مجرم در دادگاه بازخواست ميشوند، ظلم به طبيعت نيز جرمی سخت و نابخشودنی محسوب میشود. هر چند ممكن است انسان به دليل اين خطا ظاهراً بازخواست نگردد، گناه اين جرم پيوسته بر گردن او باقي است.
دستورهای اسلام و توصيههای حضرت رسول اکرم (ص)، مسلمانان را بر آن میدارد تا با تقدس و احترام به طبيعت و عوامل زيستمحيطی نگريسته، با رعايت حقوق آنها، در عمل رشد و تعالی خويش را رقم بزنند.