گلابي ميوه اي است سبز يا زرد رنگ ، آبدار و مخروطي شكل كه داراي طعمي خوش و معطر است. گلابي را شاه ميوه يا آمرود هم مي نامند و به ميوه پيوندي و شاداب آن شاه آمرود گويند. گياه گلابي بومي آسياي غربي و اروپاي شرقي مخصوصاً نواحي شمال غربي ايران و كوههاي قفقاز مي باشد. گلابي بعد از سيب مهم ترين ميوه دانه دار دنيا و ايران به شمار مي آيد. گلابي را در زبان عربي سَفرجَل يا عَرمُوط و در زبان انگليسي PEAR مي گويند.
گونه هاي مختلف گلابي طعم هاي گوناگون از ترش تا شيرين دارند . اين ميوه حاوي ويتامين هاي E و C ، كلسيم ، آهن، منيزيم و روي است. چون گلابي ميوه اي آبدار و حاوي ويتامين C مي باشد ، در زيبايي پوست شما بسيار مؤثر است. يكي از خواص گلابي ملين بودن آن است . همچنين دانه هاي ريزي كه در موقع خوردن گلابي زير دندان احساس مي كنيد، براي دفع مواد زائد بدن بسيار مؤثر است.
گياه گلابي و انواع آن
درخت گلابي در برابر سرما از سيب حساس تر است. گل هاي گلابي در بهار كمي زودتر از سيب باز مي شوند ، به همين دليل بيشتر در معرض خطر سرماي بهاره قرار مي گيرند . در تابستان، گياه گلابي گرما را بيشتر از سيب تحمل مي كند. گل و ميوه گلابي در انتهاي شاخه ها و سيخك هاي دو ساله بوجود مي آيد ، بنابراين هنگام هرس درختان بارور ، بايد در حفظ سيخك ها دقت كرد. ميزان محصول در باغ هاي معمولي به 45 تن در هكتار مي رسد. تعداد ارقام گلابي موجود در ايران حدود 120 نوع است. مهمترين ارقام بومي عبارتند از :
شاه ميوه كرج ، شاه ميوه خراسان ، شاه ميوه اصفهان ، گلابي نطنز كاشان ، محمدعلي مشهد ، سه فصله كرج ، سيبري ، گلابي پيغمبري .
از گلابي هاي خارجي نيز كه كم و بيش در ايران كشت مي شوند مي توان : آنژو، وينترنليس، بارتلت، دوشس، ژاندارك، باسه، كولمار، بوره ژيفار و دوينه دوكوميس را نام برد. بارتلت كه در اروپا بنام ويليامز مشهور است، مهم ترين و پر كشت ترين گلابي در دنيا به شمار مي رود.
يك نوع گلابي جنگلي كه در كهكيلويه مي رويد و تخم آن زياد است را انجوجك مي نامند. ميوه آن قابل استفاده نيست، ولي زماني كه ميوه روي خاك مي افتد و مي پوسد، تخم آن را جمع آوري مي كنند كه استفاده درماني زيادي دارد.

خواص درماني گلابي
قسمت هايي از درخت گلابي كه مورد استفاده غذايي و درماني قرار مي گيرد: 1- ميوه 2- برگ 3- پوست درخت آن است. گلابي را مي توان بصورت خام يا پخته ( مربا و كمپوت) مصرف كرد.
• گلابي ميوه اي عالي و گوارا و پرآب است كه خاصيت لينت دهندگي دارد. افرادي كه يبوست دارند سعي كنند 1 تا 2 عدد گلابي در روز بخورند و بلافاصله 1 ليوان آب ولرم بنوشند كه خاصيت ملين آن قوي تر شود.
• گلابي ميوه اي است كه به آساني هضم و جذب بدن مي شود.
• گلابي داراي دانه هاي بسيار ريزي است كه خصوصاً نزديك هسته آن زياد است. اين دانه ها از جنس سلولزاست و در دستگاه گوارش هضم نمي شود. از اين رو با عبور از دستگاه گوارش ، معده و روده را پاك مي كند و كليه مواد زائد باقيمانده در شكم را دفع مي كند.
• پوست گلابي كه در معرض نور خورشيد قرار دارد ، از نظر ويتامين ها غني تر است. به علاوه قسمت عمده فيبر گلابي در پوست آن است ، لذا نبايد هنگام خوردن ، پوست آن را جدا كنيد.
• كساني كه مبتلا به فشار خون هستند ، اگر به طور مرتب گلابي بخورند خون آنها تصفيه خواهد شد .
• گلابي براي غدد داخلي بدن بسيار مفيد است . تانن و پتاسيم آن، اسيد اوريك را به هر اندازه كه باشد حل مي كند. به همين جهت افراد مبتلا به نقرس، آرتروز و رماتيسم مي توانند از آن بهره زيادي ببرند.
• گلابي براي معالجه امراض سينه يك ميوه عالي است و اين خاصيت مربوط به تانن آن است و اگر گلابي كمي گس باشد براي سينه بهتر است.
• گلابي به علت دارابودن ارسنيك رعشه را درمان مي كند.
• ماده مهم ديگري كه در گلابي موجود است عنصر بور( BORON ) است كه با افزايش جذب كلسيم ، از بروز پوكي استخوان به خصوص در زنان يائسه جلوگيري مي كند.
• موادي كه براي استخوان ها مفيدند، براي مغز نيز نافع اند. گلابي هم از اين قاعده مستثني نيست و از ميوه هايي است كه براي حافظه و تمركز حواس مفيد است.
• مواد موجود در گلابي براي تقويت بدن پس از بيماري هايي كه نيرو و توان انسان را تحليل مي برد، بسيار مفيد است. شايد به همين دليل است كه براي بيماران كمپوت گلابي مي بريم. در دوران نقاهت بيماري هايي چون سل، كم خوني و ضعف شديد خوردن مخلوط آب گلابي و به بسيار مفيد است.
• گلابي يكي از ميوه هاي ضدعفوني كننده يا ضد مسموميت است و اين خاصيت به دليل ادرارآور و ملين بودنش است.• گلابي موجب شادابي و طراوت بدن و پوست مي شود.
• گلابي براي بيماران ديابتي ميوه بسيار مناسبي است ، چون قسمت اعظم قند آن سلولز، سوربيتول و لوولوز است . شايد به همين دليل حكيم عاليقدر ايراني ابوعلي سينا، گلابي يا كمپوت آن را براي اكثر بيماران مجاز دانسته و آن را” شاه ميوه” خوانده است.
• گلابي ترشح بزاق را افزايش مي دهد ،در نتيجه هضم غذا را آسان مي كند . پس پوره آن براي سالمندان بسيار مفيد است.
• فيبر موجود در گلابي لينين(LININ) است كه غيرقابل حل بوده و براي كاهش كلسترول خون بسيار مؤثر است.
در مورد برگ آن؛
• جوشانده برگ گلابي براي كليه بسيار مفيد است ، چون ادرارآور ، ضدعفوني كننده و ميكروب كش مثانه است. از اين رو مبتلايان به عفونت ادراري حتماً بايد آن را مصرف كنند. سنگ مجراي ادرار را دفع مي كند ، براي اين منظور100 گرم برگ جوان درخت گلابي را در يك ليتر آب به مدت 20 دقيقه دم كنيد و آن را در سه وعده به ميزان 1 تا 2 استكان تناول كنيد.
• دم كرده برگ گلابي دارويي شفابخش براي بي خوابي است، اعصاب را آرام مي كند و سردردهاي ميگرني را درمان مي كند.
• انجوجك كه تخم گلابي جنگلي است ، دفع كننده كرم است و اعصاب متشنج را تسكين مي دهد و اگر آن را كوبيده و شيره آن را بگيرند ، براي بندآمدن خونريزي زياد در قاعدگي مفيد است.
تذكر :
* هضم پوست گلابي كمي مشكل است، از اين رو كساني كه معده ضعيفي دارند آن را با پوست نخورند يا آن را بصورت كمپوت مصرف كنند.
* بهتر است گلابي كاملاً رسيده را مصرف كنيد تا خواص آن بيشتر و هضم آن راحت تر باشد.
* بهتر است پس از خوردن گلابي آب سرد ننوشيد ، زيرا در افراد حساس ايجاد نفخ مي كند.

احاديث و نظرات بزرگان
در مورد نظر ابوعلي سينا در مورد گلابي صحبت كرديم . ولي جالب است بدانيد كه احاديث زيادي در مورد گلابي وجود دارد مثلا در حديثي آمده:
” هر كس ناشتا گلابي بخورد ، آب نطفه او پاك و فرزندش نيكو خواهد شد.”
امام صادق عليه السلام فرمودند :
” گلابي معده را پاك و آن را تقويت مي كند” و باز فرموده اند: ” خوردن گلابي در حال سيري سودمندتر از خوردن آن در حال گرسنگي است. كسي كه دلش گرفته و اندوهناك است ، بايد گلابي را بعد از غذا بخورد.”