احکام روزه افراد بیمار

1. روزه‌دار باید مریضی نباشد که روزه برایش ضرر دارد وگرنه روزه بر او واجب نیست. (1)

2. برخی از مردم فکر می‌کنند که بر هر بیماری روزه واجب نیست؛ در حالی که طبق فتوای مراجع تقلید یکی از ملاکهای نگرفتن روزه ضرر داشتن روزه است نه بیمار بودن. بنابراین در صورتی که شخص، سالم و تندرست باشد، چنانچه روزه بگیرد و روزه برای او ضرر داشته باشد، نباید روزه بگیرد. از سوی دیگر اگر شخصی بیمار باشد، ولی روزه گرفتن برای او ضرر نداشته باشد، باید روزه بگیرد. (2)

3. کسی که می‌داند روزه برای او ضرر ندارد، اگر چه دکتر بگوید ضرر دارد، باید روزه بگیرد. (3)

4. اگر روزه‌دار خوف ضرر ندارد، باید روزه بگیرد(4)

5. اگر خوف ضرر عقلایی باشد، روزه واجب نیست و ملاک ضرر داشتن تشخیص خود مکلف است که گاهی از اطمینان به قول متخصص به دست می‌آید و گاهی از تجربه بیمارهای مشابه و گاهی از تجربه خود شخص. (5)

سؤال: هنگامی که روزه می‌گیرم به شدّت بدنم سست می‌شود و نمی‌توانم درس بخوانم، وظیفه‌ام چیست؟

جواب: ضعف و سستی تقریبا لازمه روزه است و نمی‌توانید به‌خاطر آن روزه را بخورید. می‌توانید سحر از غذای مقوی استفاده کنید(6)

سؤال: دختری که به حدّ بلوغ رسیده است و به واسطه ضعف بنیه نمی‌تواند در ماه رمضان روزه بگیرد و بعد از ماه رمضان هم نمی‌تواند تا سال دیگر قضا کند، حکمش چیست؟

جواب: قضای روزه‌ها بر عهده او هست. هر وقت توانست بگیرد و برای تأخیر هر روزه تا رمضان بعد باید یک مدّ طعام که تقریبا ده سیر (750 گرم) است به فقیر بدهد، مگر آنکه در تأخیر معذور باشد. (7)

5 . انسان نمی‌تواند برای ضعف روزه را بخورد، ولی اگر ضعف او به قدری است که معمولاً نمی‌شود آن را تحمل کرد، خوردن روزه اشکال ندارد. (8)

سؤال: آیا خوردن قرص فشار خون در حال روزه جایز است یا خیر؟

جواب: اگر خوردن آن در ماه رمضان برای درمان فشار خون ضروری باشد اشکال ندارد، ولی با خوردن آن روزه باطل می‌شود. (9)

سؤال: داروهای مخصوصی برای معالجه بعضی از بیماریهای زنان وجود دارد (شیافهای روغنی) که در داخل بدن گذاشته می‌شود. آیا استفاده از آن موجب بطلان روزه می‌شود؟

جواب: استفاده از آن داروها به روزه ضرر نمی‌رساند. (10)

سؤال: آیا تزریق خون به بدن روزه‌دار موجب ابطال روزه می‌شود؟

جواب: احتیاط در اتمام آن روزه و قضای آن است.(11)

سؤال: آیا شستشوی معده از طریق سوند معده، باعث ابطال روزه بیمار می‌شود؟

جواب: جایز نیست، مگر در حال ضرورت و در این صورت باید روزه را قضا کند. (12)

سؤال: شخصی می‌داند که اگر سحر غذا نخورد، روزه گرفتن برای او ضرر دارد. اگر سهوا سحر بیدار نشد و سحری نخورد، آیا گرفتن روزه بر او واجب است؟

جواب: گرفتن روزه واجب است، ولی در اثناء روزه اگر خوف مرض پیش آمد و یا آنکه ادامه روزه حرجی شد، افطار بنماید. (13)

7. زنی که وضع حمل‌اش نزدیک است و روزه برای حملش ضرر دارد، روزه بر او واجب نیست و باید برای هر روز یک مد طعام یعنی 10 سیر گندم به فقیر بدهد.

و نیز اگر روزه برای خودش ضرر دارد، روزه بر او واجب نیست و بنابر احتیاط واجب باید برای هر روز یک مدّ طعام به فقیر بدهد.(14)

8. کسی که عقیده‌اش این است که روزه برای او ضرر ندارد، اگر روزه بگیرد و بعد از مغرب بفهمد روزه برایش ضرر داشته، باید قضای آن را بجا آورد. (15)

9. اگر پیش از اذان صبح نیت کند و بی‌هوش شود و در بین روز به هوش آید، بنابر احتیاط واجب باید روزه آن روز را تمام نماید و اگر تمام نکرد قضای آن را بجا آورد. (16)

آیت اللّه بهجت: کسی که در سراسر روز بی‌هوش بوده، در صورتی که روزه واجب معین باشد روزه بر او واجب نیست، ولی اگر قبل از ظهر به هوش آید، بنابر احتیاط واجب باید روزه آن روز را تمام کرده و قضای آن را نیز بگیرد. (17)

آیت اللّه مکارم: احتیاط واجب آن است که روزه آن روز را تمام کند و قضای آن را هم بجا آورد. (18)

 پی نوشت ها:

1- . توضیح المسائل مراجع، ج1، م 1728.

2- . تحریر الوسیله، ج1، ص293، م 1.

3- . توضیح المسائل مراجع، م 1743.

4- . آیة الله خامنه ای، اجوبة الاستفتائات، ص157، س 748 و 754.

5- . پرسشها و پاسخها،نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری، س 138، ص373.

6- . پرسشها و پاسخها،نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری، س 138، ص139.

7- . استفتائات امام، ج1، ص333، س88.

8- . توضیح المسائل مراجع، ج1، ص930، م1583.

9- . اجوبة الاستفتائات، آیت اللّه خامنه ای، ص160، س768.

10- . همان، ص160، س766.

11- . استفتائات، آیة الله مکارم، ج2، ص148، س424.

12- . استفتائات، آیة الله مکارم، ج2، ص148، س423.

13- . استفتائات امام، ج1، ص320، س50.

14- . توضیح المسائل مراجع، م 1728.

 15- . توضیح المسائل مراجع، م 417؛ استفتائات امام، ج1، س 417.

16- . توضیح المسائل مراجع، ج1، ص918، م 1558.

17- . توضیح المسائل مراجع، ج1، ص918، م 1558.

18- . توضیح المسائل مراجع، ج1، ص918، م 1558.

منبع: تبلیغ در رمضان - جمعی از نویسندگان مجله مبلّغان-ص1324-1328