سروش ایزد

اهداف نهضت عاشورا
مقصود از (هدف ) امام حسين عليه السّلام در حادثه كربلا، چيزى است كه آن حضرت براى دست يافتن به آنها يا تحقّق آنها هرچند در زمانهاى بعد، دست به آن قيام زد و در
اين راه ، شهيد شد.

 فهرستى از اين اهداف مقدس به اين صورت است :

1-زنده كردن اسلام
2 -آگاه ساختن مسلمانان و افشاى ماهيّت واقعى امويان
3- احياى سنّت نبوى و سيره علوى
4-اصلاح جامعه و به حركت در آوردن امّت
5- از بين بردن سلطه استبدادى بنى اميّه بر جهان اسلام
6-آزادسازى اراده ملّت از محكوميّت سلطه و زور
7- حاكم ساختن حق و نيرو بخشيدن به حق پرستان
8-تاءمين قسط و عدل اجتماعى و اجراى قانون شرع
9-از بين بردن بدعتها و كج رويها
10-تاسيس يك مكتب عالى تربيتى و شخصيّت بخشيدن به جامعه
اين هدفها، هم در انديشه و عمل سيدالشهدا، جلوه گر بود، هم در ياران و سربازانش . از جمله سخنان امام حسين عليه السّلام كه گوياى اهداف اوست ، عبارت است از:
(… اِنّما خَرَجْتُ لِطَلَبِ الا صلاحِ فى اُمَّةِ جَدّى ، اُريدُ اَنْ آمُرَ بِالمَعرُوفِ وَ اَنهى عَنِ المُنكَرِ وَ اَسيرَ بِسيرَةِ جَدّى وَ اءبى عَلِىِّبنِ اءبى طالِب ).(1) (اصلاح در امّت پيامبر، امر به معروف و نهى از منكر و عمل به سيره پيامبر و على )
و در نامه خود به بزرگان بصره نوشت : (… اءنَا اَدْعُوكُمْ اِلى كِتابِ اللّهِ وَ سُنَّةِ نَبِيِّهِ، فَإ نَّ السُّنَّةَ قَد اُميتَتْ وَ البِدعَةَ قَد اُحْيِيَتْ فَاِنْ تَسمَعُوا قَولى اَهْدِكُم سَبيلَ الرَّشادِ).(2) (دعوت به كتاب خدا و سنت پيامبر)
و در نامه اى كه همراه مسلم بن عقيل به كوفيان نوشت ، رسالت امامت را اينگونه ترسيم فرمود: (… فَلَعَمْرى مَا الا مامُ إ لاّ العامِلُ بِالكِتابِ وَ الاخِذُ بِالقِسطِ وَالدّائِنُ بِالحَقِّ وَالحابِسُ نَفسَهُ عَلى ذاتِ اللّهِ، وَالسَّلام ).(3) (رسالت عمل به قرآن و اجراى عدالت و حق )
و در كربلا به ياران خويش فرمود: (اَلاتَرَوْنَ اِلىَ الحَقِّ لايُعْمَلُ بِهِ وَالِىَ الباطِلِ لايُتَناهى عَنْه ، لِيَرغَبِ المُؤ مِنُ فى لِقاءِ اللّهِ، فَإ نّى لا اَرَى المَوتَ إ لاّ سَعادَةً وَالحَياةَ مَعَ الظّالِمينَ إ لاّ بَرَما).(4) (ضرورت قيام شهادت طلبانه در روزگار غربت حق و رواج باطل )

منابع:

1- حياة الا مام الحسين بن على ، ج 2 ، ص 264 .
2- همان ، ص 322 .
3- همان ، ص 340 .
4- حياة الا مام الحسين بن على ، ج 3 ، ص 98 .

آثار و نتايج نهضت عاشورا
شهادت مظلومانه سيدالشهدا و يارانش در كربلا، تاءثير بيدارگر و حركت آفرين داشت و خونى تازه در رگهاى جامعه اسلامى دواند و جوّ نامطلوب را شكست و امتدادهاى آن حماسه ، در طول تاريخ ، جاودانه ماند. حتى در همان سفر اسارت اهل بيت نيز تاثيرات سياسى اين حادثه در انديشه هاى مردم آشكار شد. گروهى از اسرا را كه به شام مى بردند، چون به تكريت رسيدند، مسيحيان آنجا در كليساها جمع شدند و به نشان اندوه بر كشته شدن حسين عليه السّلام ، ناقوس نواختند و نگذاشتند آن سربازان وارد آنجا شوند. به شهر (لينا) نيز رسيدند. مردم آنجا همگى گرد آمدند و
بر حسين و دودمانش سلام و درود فرستادند و امويان را لعن كردند و سربازان را از آنجا بيرون كردند. چون خبر يافتند كه مردم (جُهينه ) هم جمع شدند تا با سربازان بجنگند وارد آن نشدند. به قلعه (كفر طاب ) رفتند، به آنجا نيز راهشان ندادند. به حمس كه وارد شدند، مردم تظاهرات كردند و شعار دادند: (اَكُفْرا بَعدَ ايمانٍ وَ ضَلالا بَعدَ هُدىً؟) (آيا كفر پس از ايمان و گمراهى بعد از هدايت ؟) و با آنان درگير شدند و تعدادى را كشتند.(1) برخى از تاثيرات حماسه عاشورا از اين قرار است :
1- قطع نفوذ دينى بنى اميّه بر افكار مردم
2- احساس گناه وشرمسارى درجامعه ، بخاطريارى نكردن حق وكوتاهى در اداى تكليف
3- فروريختن ترسها و رعبها از اقدام و قيام بر ضدّ ستم
4-رسوايى يزيديان و حزب حاكم اموى
5- بيدارى روح مبارزه در مردم
6- تقويت و رشد انگيزه هاى مبارزاتى انقلابيّون
7- پديد آمدن مكتب جديد اخلاقى و انسانى (ارزشهاى نوين عاشورايى و حسينى )
8- پديد آمدن انقلابهاى متعدّد با الهام از حماسه كربلا
9- الهام بخشى عاشورا به همه نهضتهاى رهايى بخش و حركتهاى انقلابى تاريخ
10- تبديل شدن (كربلا) به دانشگاه عشق و ايمان و جهاد و شهادت ، براى نسلهاى انقلابى شيعه
11- به وجود آمدن پايگاه نيرومند و عميق و گسترده تبليغى و سازندگى در طول تاريخ ، بر محور شخصيّت و شهادت سيدالشهدا عليه السّلام
از نهضتهاى شيعى پس از عاشورا، مى توان (انقلاب توابين )، (انقلاب مدينه )، (قيام مختار)، (قيام زيد)، و … حركتهاى ديگر را نام برد. براى توضيح بيشتر، به مدخل خاص هر يك از اين نهضتها در همين مجموعه مراجعه شود. تاءثير حماسه عاشورا را در انقلابهاى بزرگى كه در طول تاريخ ، بر ضدّ ستم انجام گرفته ، چه در عراق و ايران و چه در كشورهاى ديگر، نبايد از ياد برد. (فرهنگ شهادت ) و انگيزه جهاد و جانبازى كه در انقلاب اسلامى ايران و هشت سال دفاع مقدس در جبهه ها جلوه گر بود، گوشه اى از اين تاءثير پذيرى است . شعار (نهضت ما حسينيه ، رهبر ما خمينيه ) كه درمبارزات ملّت مسلمان ايران بر ضدّ طاغوت طنين افكن بود و نيز شور حسينى جبهه هاى رزم ايران ، گواه روشن تاثير گذارى كربلا در قرنها پس از آن حماسه مقدّس است . يكىاز نويسندگان محقّق ، نتايج نهضت كربلا را عبارت مى داند از:
1- پيروزى مساله اسلام و حفظ آن از نابودى
2- هزيمت امويان از عرصه فكرى مسلمين
3- شناخت اهل بيت بعنوان نمونه هاى پيشوايى امّت
4- تمركز شيعه از بُعد اعتقادى بر محور امامت
5- وحدت صفوف شيعه در جبهه مبارزه
6 -ايجاد حسّ اجتماعى در مردم
7- شكوفايى موهبتهاى ادبى و پديد آمدن ادبيات عاشورايى
8- منابر وعظ و ارشاد، به عنوان وسيله آگاهانيدن مردم
9- تداوم انقلاب بصورت زمينه سازى نهضتهاى پس از عاشورا(2)
حادثه كربلا، گشاينده جبهه اعتراض عليه حكومت امويان و سپس عباسيان شد، چه به صورت فردى كه روحهاى بزرگ را به عصيان و افشاگرى واداشت ، و چه به شكل مبارزه هاى گروهى و قيامهاى عمومى در شهرى خاصّ يا منطقه اى وسيع .(3)

منابع:

1- عاشورا فى الا دب العاملى المعاصر ، ص 54 به نقل از منتخب طريحى و مقتل ابى مخنف .
2- براى تفصيل آن ر . ك‍ : (حياة الا مام الحسين ) ، باقر شريف القرشى ، ج 3 ، ص 436 ، (معطيات الثورة ) .
3- در اين زمينه ها ر . ك‍ : (الا نتفاضات الشيعيّه ) ، هاشم معروف الحسنى ؛ (امامان وجنبشهاى مكتبى )، محمدتقى مدرّسى .

شبهه: در کتاب تاریخ طبری یکی از دلایل جنگ، دعوای عشقی میان حسین و یزید بر سر دختری زیبارو به نام ارینب دختر اسحاق آورده شده است؟ آیا این مطلب به نقل از تاریخ طبری صحیح است؟
در کتاب تاریخ طبری چنین مطلبی وجود ندارد و کذب محض است. این کتاب را می توانید از اینترنت دانلود و مطالعه فرمایید.
متن کامل این شبهه بدین صورت است:
سالهاست مردم ما برای حسین بر سر و سینه می زنند در حالی که نمی دانند او را برای چه کشتند: یکی از سرداران یزید زنی زیبا به نام اورینب داشت و یزید عاشق وی شد و شعرهای فراوان در مدح او خواند. از سویی با نامه های کوفیان، حسین مصمم می شود که به کوفه برود. در دمشق یزید با راهنمایی معاویه سردار را به سفر می فرستد و وقتی سردار برمی گردد شهر را از این شایعه پر می کنند که اورینب در غیاب شوهر زنا کرده است. شوهر هم فوراً زن را طلاق می دهد و حسین فوراً زن را ربوده، عقد می کند. یزید به حسین پیغام داد که اگر سرت را می خواهی زن را طلاق بده. حسین زن را پس نفرستاد و بخاطر نامه هانی به سوی کوفه رفت و در کربلا کشته شد.

پاسخ به شبهه:
این داستان در سایت های مختلف و توسط افراد گوناگون بیان می شود ولی متأسفانه معمولا به طور کامل نقل نمی شود و مدرکی نیز برای آن بیان نمی گردد. نکته ی جالب این است که این داستان در هیچ یک از کتب مهم تاریخی و یا روائی شیعه نقل نگشته است و جالب آنکه حتی کتب طراز اول اهل سنت در تاریخ و حدیث نیز کوچکترین اشاره ای به آن نمی کنند. با کمی جستجوی بیشتر، مشخص شد که اصل این قضیه را برای اولین بار، ابن قتیبه در کتاب «الإمامة و السیاسة» [1] نقل می کند و پس از او، کتب «سرح العیون فی شرح قصیده ابن بدرون» [2]، «ثمرات الأوراق» [3]، «نهایة الإرب» [4]، « قصص العرب» [5] نیز این قضیه را بازگو نموده اند. اگر متنی را که این کتب نقل کرده اند مورد بررسی قرار دهیم، از روی اختصاری که در نقل داستان دارند و با توجه به اینکه ابن قتیبه در کتاب خویش این قضیه را با شرح بیشتری نسبت به سایرین نقل نموده است و همچنین با در نظر گرفتن تقدم زمانی ابن قتیبه از بقیه، در می یابیم که سایر کتب نیز آن را از کتاب «الإمامة و السیاسة» نقل نموده اند. شگفت انگیز است که هرگز در بین نام این کتب، کتب معروف تاریخی و روائی اهل سنت نظیر تاریخ طبری، تاریخ ذهبی، صحاح شش گانه و… به چشم نمی خورد.
اما بجاست تا اصل داستان را آن گونه که ابن قتیبه در کتاب خویش آنرا نقل می کند، به صورت مختصر به همراه هم بررسی کنیم:
ارینب بنت اسحاق، همسر عبدالله بن سلام، والی عراق بود. او در زیبائی و کمال و شرافت و مال و دارائی، در میان اهل زمان خود، زبانزد بود. یزید به شدت به او دل می بندد و جریان را با معاویه در میان می گذارد و به او می گوید زیبائی و کمال ادب ارینب در میان مردم زبانزد و شایع است و من به او دل بسته بودم. اما عشق خود را پنهان نمودم تا اینکه او شوهر نمود. ولی آنچه در سینه ام بود روز
به روز توسعه یافت تا اینکه دیگر صبرم تمام شده است. هر چه معاویه او را به صبر و شکیبائی فرا می خواند، سودی نمی بخشد. سرانجام معاویه حیله ای می اندیشد تا یزید را به خواسته خود برساند.
نامه ای به عبدالله بن سلام می نویسد و او را از عراق به شام فرا می خواند. پس از ورود عبدالله به شام، او را در منزلی نیکو، جای می دهد. در این هنگام، ابوهریره و ابوالدرداء که دو تن از صحابه رسول خدا بودند و در نزد معاویه بسر می بردند، را احضار می کند و می گوید: «من قصد دارم در زمان حیات خویش، دخترم را شوهری نیکو دهم و برای این کار عبدالله را که مردی با فضیلت است، پسندیده ام. به پیش او روید و مطلب را با او در میان گذارید» آنان نیز همین گونه کردند. به این ترتیب عبدالله به خواستگاری دختر معاویه آمد. معاویه به او گفت که اختیار دخترم در دست اوست و او باید خود با این وصلت موافق باشد.
از طرف دیگر، معاویه جریان را با دختر خویش در میان گذارد و به او گفت که اگر عبدالله برای خواستگاری به نزد تو آمد، به او بگو که تو زن داری و اگر خواهان ازدواج با من هستی، شرط من آن است که همسر خویش را طلاق دهی. هنگامی که عبدالله به نزد دختر معاویه رفت و از شرط او آگاه شد، همسر خویش را طلاق داد و آن دو صحابی را نیز شاهد بر این کار گرفت. در این هنگام بود که متوجه شد معاویه او را فریب داده است، چرا که هرگز نتوانست به وصال دختر او برسد.
پس از این، معاویه، ابوالدرداء و ابو هریره را برای خواستگاری ارینب به سوی عراق فرستاد. هنگامی که به عراق رسیدند؛ ابوالدرداء به جهت احترامی که برای امام حسین علیه السلام قائل بود؛ پیش از هر چیز، ابتدا به نزد آن حضرت رفت تا آن حضرت را ببیند و قضیه را نیز با او در میان بگذارد. امام حسین علیه السلام هنگامی که آگاه شد ابوالدرداء قصد خواستگاری ارینب برای یزید را دارد، به او گفت که از جانب آن حضرت نیز از ارینب خواستگاری کند تا او به انتخاب خویش یکی را برگزیند.
ابوالدرداء به خواستگاری ارینب رفت و از سوی یزید و امام حسین علیه السلام هر دو، خواستگاری کرد، ارینب به او گفت: «اگر من می خواستم با کسی مشورت کنم، همانا با تو مشورت می کردم، تو اگر به جای من بودی، کدام را برمی گزیدی ؟»، بعد از اینکه به او اصرار کرد، ابوالدرداء به او گفت: «من اگر به جای تو بودم، حسین را بر می گزیدم، خودم دیدم که رسول خدا صلّی الله علیه و آله لبان خود را بر لبان او می گذارد، تو نیز لبان خود را بر جائی قرار ده که پیامبر لبان خویش را قرار می داده است». به این ترتیب ارینب امام حسین را برگزید و به عقد سید الشهداء علیه السلام در آمد. هنگامی که معاویه از قضایا آگاه گشت، به شدت ابوالدرداء را مورد نکوهش قرار داد.
از سوی دیگر، عبدالله بن سلام که مورد بی مهری معاویه قرار گرفته بود و از حکومت عراق نیز عزل شده بود، روزگار را به سختی می گذراند و در فقر به سر می برد. به یاد آورد که در نزد ارینب کیسه ای از جواهرات به امانت گذارده است. از شام به عراق بازگشت و نزد سیدالشهدا علیه السلام رفت.
ماجرا را با او در میان گذارد و از حضرت خواست تا کیسه را از ارینب گرفته و به او بدهد. حضرت به او گفت که خود به نزد ارینب برو و کیسه را از او بگیر. او به اطاق مجاور رفت و کیسه را از ارینب مطالبه کرد. ارینب کیسه جواهرات را بدون اینکه آنرا باز نموده باشد، در جلوی او گذارد. او کیسه را گشود و مشتی از جواهرات آنرا به ارینب داد و هر دو به یاد دوران گذشته به گریه افتادند. در این لحظه امام حسین علیه السلام به اطاق وارد شد و با مشاهده این وضعیت فرمود: «اشهد الله أنی طالقها ثلاثا اللهم إنک تعلم أنی لم أستنکحها رغبه فی مالها و لا جمالها و لکنی اردت إحلالها لبعلها و ثوابک علی ما عاجلته فی أمرها؛ خدا را شاهد می گیرم که من او را 3 طلاقه کردم. خدایا تو می دانی که من به خاطر مال و زیبائی او با او ازدواج ننمودم، بلکه می خواستم او بدین واسطه به شوهرش (بعد از آنکه او را طلاق داد) حلال شود، و به ثواب تو برسم». در این هنگام عبدالله و ارینب دوباره با هم ازدواج نمودند و تا آخر عمر با هم در کمال محبت زندگی کردند.
نقد:
این داستان هم به لحاظ سند هم به لحاظ محتوا با مشکلات فراوانی روبرو است که به اختصار به برخی از آنها اشاره می کنیم:
اشکال سندی:
روایت فوق مرسل است و هیچ گونه سندی برای آن ذکر نشده تا بتوان آن را مورد بررسی قرار داد. چون ابن قتیبه، نویسنده کتاب الامامة و السیاسة داستان را این چنین آغاز می کند: «ما حاول معاویه من تزویج یزید قال: وذکروا أن یزید بن معاویه سهر لیله من اللیالی، وعنده وصیف لمعاویه یقال له رفیق،…»
او که خود هم عصر این ماجرا نبوده است نمیگوید این ماجرا را از چه کسی شنیده است تا ما بتوانیم سلسلۀ راویان را بررسی کنیم. چه بسا فرد دروغگویی این ماجرا را به او گفته باشد.
از سوی دیگر ابودرداء که در این داستان می بنیم بنا به نظر معروف در زمان حکومت عثمان مرده است. برخی هم مرگ او را 39 یا 38 هجری درگذشته است. [6] پس او چگونه می تواند در این ماجرا که در اواخر حکمرانی معاویه و زمان ولایتعهدی یزید روی داده است حضور داشته باشد؟ پس این داستان دارد از شخصیتی در ماجرا نام می برد که در آن زمان سال ها از مرگش گذشته بوده است!!!
از سوی دیگر از این داستان در اسناد دسته اول و مشهور هیچ خبری نیست. مشهورترین کتابی که این داستان را ذکر کرده است کتاب الامامة و السیاسة است که برخی در این که نویسنده آن ابن قتیبه باشد شک دارند. [7] از این گذشته اسناد معدودی هم که این ماجرا را نقل می کنند آن قدر آشفته هستند که در برخی از آنان این ماجرا را به فرد دیگری نسبت می دهند ولی روایت آنها در مورد ازدواج آن فرد با اورینب نیز قابل قبول نیست و تضاد کامل با عقل دارد ولی به علت عدم ارتباط با بحث از آوردنش خودداری می کنیم.
اشکالات محتوائی
1 - اگر از لحاظ تاریخی بررسی کنیم، تاریخ نام تمامی امراء عراق در زمان معاویه را نقل نموده است، در زمان معاویه، ابتدا «مغیرة بن شعبه»، والی عراق بود. پس از او ولایت عراق، از جانب معاویه به «زیاد بن ابیه» واگذار شد. سپس «عبیدالله بن زیاد» والی بصره (بخشی از عراق) شد و حکومت بخش دیگر عراق، یعنی کوفه به «نعمان بن بشیر» واگذار گشت. هر چه صفحات تاریخ را جستجو کنیم، به هیچ وجه با شخصی به نام عبدالله بن سلام در میان والیان عراق در زمان معاویه مواجه نمی شویم، چه برسد به این که پس از مدتی فرمانروائی، معاویه او را عزل نموده باشد.
2 - از طرف دیگر، تناقض بسیار روشنی دیگر نیز در این داستان وجود دارد. سیدالشهدا علیه السلام در شهر مدینه به دنیا آمدند و تمام مدت عمر خویش را در مدینه بودند. تنها در زمان حکومت امیرالمؤمنین علیه السلام که آن حضرت به کوفه آمدند، امام حسین علیه السلام نیز به همراه پدر به کوفه وارد شدند. پس از شهادت امیرالمؤمنین علیه السلام که در 21 رمضان سال 40 هجری اتفاق افتاد، امام حسین علیه السلام تنها 5 ماه یا 6 ماه در کوفه ماندند و بنابر نقل تاریخ، در 15 ربیع الثانی و یا 15 جمادی الأول (یعنی 5 ماه یا 6 ماه بعد) به همراه برادر خویش، امام مجتبی علیه السلام به مدینه بازگشتند و تا آخر عمر و هنگامی که به سمت عراق حرکت نمودند، در مدینه بودند. از جانب دیگر، معاویه در سال 41 پس از صلح با امام مجتبی علیه السلام و قضایائی که روی داد، به حکومت رسید و در این سال بود که اهل عراق نیز از او اطاعت نمودند و خلافت او را پذیرفتند و زودترین هنگامی که می توانسته است تا شخصی را به عنوان والی عراق تعیین کند، سال 41 و پس از 5 و یا 6 ماهی بوده است که امام حسین علیه السلام در عراق بودند، چرا که تا قبل از آن هنوز عراق از معاویه تبعیت نمی کرد که او بتواند برای آن حاکمی بفرستد. لذا این داستان در شرایطی اتفاق افتاده است که بر طبق نقل آن، معاویه عبدالله بن سلام را به حکومت عراق منصوب نموده بود و لذا در این زمان امام حسین علیه السلام در مدینه بودند. بنابراین حتی اگر بپذیریم که شخصی به نام عبدالله بن سلام وجود داشته است و معاویه ابتدا او را به حکومت عراق منصوب کرد و سپس او را برکنار نمود، داستان تصریح می کند که او به عراق آمد و به پیش سیدالشهدا علیه السلام رفت، و یا بر طبق این افسانه، ابوالدرداء، هنگامی که برای خواستگاری ارینب به عراق آمد، با امام حسین علیه السلام مواجه شد، در حالیکه در آن زمان اصلا امام حسین علیه السلام در عراق نبودند.
3 - سومین تضاد آشکاری که در این ماجرا وجود دارد، آن است که اگر کسی مختصری با فقه اهل بیت و آیات قرآن کریم آشنائی داشته باشد، می داند که بر خلاف اهل سنت، اهل بیت به صریح آیات قرآن، بیان می کنند که اگر شخصی خواست تا همسر خویش را طلاق بدهد، با گفتن اینکه من تو را 3 طلاقه کردم، همسر او 3 طلاقه نمی شود، بلکه باید او را 3 بار طلاق بدهد و پس از هر طلاق دوباره او را عقد کند تا پس از طلاق سوم، او 3 طلاقه محسوب گردد. پس چگونه ممکن است که امام حسین علیه السلام این گونه عمل کرده باشند ؟ آیا عقل سلیم در درستی این ماجرا دچار تردید نمی شود؟
4 - آیا می توان پذیرفت جوانی 16 ساله همانند یزید که در شام به دنیا آمده و تا آخر نیز در آنجا بوده است، تنها به صرف شنیدن حرف مردم، عاشق زنی گردد که در عراق زندگی می کند و بدون آنکه حتی او را دیده باشد، عشق او تا بدان جا پیش رود که صبر را از کفش برباید؟
5 - یکی از شرایط طلاق در فقه امامیه حضور 2 شاهد عادل عاقل است که در اینجا از شاهد نیز خبری نیست.
«وَ أَشْهِدُوا ذَوَیْ عَدْلٍ مِنْکُمْ وَ أَقیمُوا الشَّهادَهَ لِلَّهِ؛ و دو تن [مرد] عادل را از میان خود گواه گیرید، و گواهى را براى خدا به پا دارید» [8]
6 - در داستان فوق امام حسین علیه السلام به عبدالله سلام می فرماید: «بل أدخله علیک حتى تبرئی إلیه منه کما دفعه إلیک؛ تو داخل منزل من شده و با ارینب ملاقات کن و با تحویل اموال خود ذمه او را بری کن.» و این نیز با سیره اهل بیت علیهم السلام و غیرت مردانگی عرب سازگاری ندارد که یک مرد اجنبی و نامحرم را به اندرون خویش راهنمایی کنند. گذشته از این که بری شدن ذمه نیازی به خلوت با نامحرم ندارد.
7 - ابن قتیبه به عنوان اولین کسی که این ماجرا را نقل می کند و در حالی که که تا زمان حیات امام حسین علیه السلام حدود 200 سال نیز فاصله دارد، اما هیچ سندی برای این داستان نقل نمی نماید و به هیچ وجه نمی گوید که این مطلب را از چه کسی نقل می کنند.
اضافه بر آنچه که ذکر شد، این داستان و یا بهتر بگوئیم این افسانه، با تمام صفحات تاریخ اسلام که مورد اتفاق شیعه و سنی است، دارای تناقض است. همه نقل کرده اند که معاویه در سال 56 هجری قمری جهت گرفتن بیعت برای خلافت یزید، به حج رفت؛ ولی عده ای با او بیعت ننمودند و از جمله امام حسین علیه السلام به هیچ وجه حاضر به بیعت با یزید نگشتند. پس از آنکه معاویه از دنیا رفت، یزید
نامه ای به والی مدینه که پسر عموی او بود و «ولید بن عتبه بن ابی سفیان» نام داشت، نوشت و به او گفت که از حسین بن علی بیعت بگیر، اگر بیعت کرد، محترم و مکرم باشد و اگر از بیعت سرباز زد، گردن او را بزن. اگر این داستان حقیقی بوده و یزید به دنبال تصفیه حساب شخصی باشد، دیگر نباید به والی مدینه بگوید که در صورت بیعت کردن، حسین را تکریم کن و به او احترام گذار. به علاوه پس از واقعه کربلا که امام حسین علیه السلام به شهادت رسیدند و اهل بیت آن حضرت به اسارت یزید برآمدند، هنگامی که او اهل بیت را مورد شماتت های بسیار و آزارهای گوناگون قرار داد، حتی یکجا نیز مشاهده نمی کنید که قضایای ارینب را مطرح نموده باشد و امام حسین را مورد شماتت قرار داده باشد. حتی هنگامی که یزید به امام سجاد علیه السلام اشکال می نمود، گفت که پدرت فراموش کرده بود که خدا ملک و پادشاهی را به هر کس بخواهد می دهد، اگر او بیعت می نمود، در نهایت عزت زندگی می نمود.
اگر از جانب امام حسین علیه السلام نیز به این قضیه بنگریم و حتی اگر آنرا صحیح نیز بدانیم، قطعا حضرت بر طبق این داستان به هدف خویش رسیده بود و ارینب را به عقد خویش در آورده بود، پس دیگر چه دلیلی دارد که پس از گذشت 20 سال، بخواهد برای انتقام جوئی قیام کند؟ و در طول مسیر هنگامی که انگیزه قیام حضرت را مکررا از او می پرسند، تنها یک جواب دهد که هدف او احیای اسلام و امر به معروف و نهی از منکر است؟
مجموع این شواهد کاملا برای ما مشخص می کند که این داستان افسانه ای بیش نیست و شبیه هزاران داستان عاشقانه ایست که تخیل عرب در ساختن و پرداختن آنها، تبحری کامل دارد و کتبی نظیر قصص العرب که خود از ناقلان این افسانه است، در صفحات دیگر خود افسانه های عاشقانه دیگری را نیز نقل می کند که همگان بر تخیلی بودن آنها اعتراف دارند. هرچند که انگیزه سازندگان آن قصه، بیان سیادت و بزرگواری امام حسین علیه السلام، خدعه و نیزنگ بازی معاویه و بی پروائی یزید در عشقبازی بوده است، اما اصل این قضیه، مجعول و ساخته و پرداخته تخیل آنهاست. و حتی اگر نیز بپذیریم که این داستان واقعیت دارد، باز نیز ارتباط آن با کربلا و قیام سیدالشهدا علیه السلام، وصله ناچسبی است که تنها اگر منطق و عقل را کنار گذاریم می توانیم آنرا بپذیریم.

پی نوشت:
1. جلد 1، صص 202 - 193
2. صص 80 - 172
3. صص 36 - 229
4. ج 6، صص 5 - 180
5. ج 4، صص 8 - 291
6. ابن اثیر الکامل، ج 3، ص 129؛ ابن عبدالبرّ، الاستیعاب، ج 3، ص 1229 ـ 1230؛ ابن حجر عسقلانی، الاصابه فی تمییز الصحابه، ج 4، ص 622.
7. دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج 4، ص 459
8. طلاق:2
معاونت فرهنگی و اجتماعی سازمان اوقاف و امور خیریه

​روزشمار واقعه عاشورا

سال ۶۰ قمری
۱۵ رجب مرگ معاویه
۲۸ رجب خروج امام حسین (ع) از مدینه.
۳ شعبان ورود امام(ع) به مکه.
۱۰ رمضان رسیدن نخستین نامه‌های کوفیان به امام(ع).
۱۲ رمضان رسیدن ۱۵۰ نامه از کوفیان به امام(ع) توسط قیس بن مُسْهِر، عبدالرحمان ارحبی و عُمارَة سَلُولی.
۱۴‌رمضان وصول نامه سران و اهالی کوفه به امام(ع) توسط هانی بن هانی سبیعی و سعید بن عبدالله حنفی.
۱۵ رمضان خروج مسلم از مکه به سوی کوفه.
۵ شوال ورود مسلم بن عقیل به کوفه.
۱۱ ذی‌القعده نامه مسلم‌بن عقیل به امام حسین و دعوت از ایشان برای آمدن به کوفه
۸ ذیحجه خروج امام حسین(ع) از مکه.
۸ ذیحجه قیام مسلم بن عقیل در کوفه.
۹ ذیحجه شهادت مسلم بن عقیل در کوفه.
سال ۶۱ قمری
۱ محرم یاری خواستن امام از عبیدالله بن حر جعفی و عمرو بن قیس در قصر بنی مقاتل
۲ محرم ورود کاروان امام(ع) به کربلا
۳ محرم ورود عمر سعد به کربلا با سپاه چهار هزار نفری.
۶ محرم یاری خواستن حبیب بن مظاهر از بنی اسد برای یاری امام حسین(ع) و ناکامی او در این مأموریت
۷ محرم بستن آب بر روی امام حسین(ع) و یارانش.
۷ محرم پیوستن مسلم بن عوسجه به امام حسین(ع) و یارانش.
۹ محرم ورود شمر بن ذی الجوشن به کربلا.
۹ محرم امان‌نامه شمر به فرزندان ام‌البنین.
۹ محرم اعلام جنگ لشکر عمر سعد به امام(ع) و مهلت خواستن حضرت از عمر سعد.
۱۰ محرم واقعه عاشورا و شهادت امام حسین(ع)، اهل بیت(ع) و یارانش.
۱۱ محرم محرم حرکت اسرا به سوی کوفه
۱۱ محرم دفن شهدا توسط بنی اسد (از اهل غاضریه)
۱۲ محرم دفن شهدا بنابر نقلی دیگر
۱۲ محرم ورود کاروان اسرای کربلا به کوفه.
۱۹ محرم حرکت کاروان اسیران از کوفه به شام.
۱ صفر ورود اهل بیت(ع) و سر مطهّر امام حسین(ع) به شام.
۲۰ صفر اربعین حسینی
۲۰ صفر ورود اهل بیت امام(ع) به کربلا
۲۰ صفر بازگشت اهل بیت امام(ع) از شام به مدینه بنا بر برخی اقوال.

​

امام جعفر صادق(ع) در ضمن حدیثی در توصیف این روز فرمودند:

تاسوعا یَومٌ حوصِرَ فیهِ الحُسَینُ(ع) وَ اَصحابُهُ بِکربلاء وَ اجْتَمَعَ عَلَیهِ خَیلُ اَهلِ الشّامِ وَ اَناخوا عَلَیهِ وَ فَرِحَ ابنُ مَرجانَةَ و عُمَرُ بنُ سَعدٍ بِتَواتُرِ الخَیلِ وَ کَثرَتِها وَ استَضعَفوا فیهِ الحُسَینَ(ع) وَ اَصحابَهُ وَ اَیقَنوا اَنَّهُ لایَأتی الحُسینَ(ع) ناصِرٌ و لایَمُدُّهُ أهلُ العِراقِ؛[۱] (ترجمه: تاسوعا روزی است که حسین(ع) و اصحابش در کربلا محاصره شدند و سپاه شامی بر ضد آنان گرد هم آمدند. ابن زیاد و عمر بن سعد نیز از فراهم آمدن آن همه نیرو خوشحال شدند و آن روز حسین(ع) و یارانش را ناتوان شمردند و یقین کردند که دیگر برای او کمکی نخواهد رسید و عراقیان نیز او را پشتیبانی نخواهند کرد.)

منبع:

1- کلینی؛ الکافی، ج۴، ص۱۴۷؛ مجلسی، محمد باقر؛ بحار الانوار الجامعة لدرر اخبار الائمة الاطهار، ج۴۵، ص۹۵ و عاملی، شیخ حر؛ وسائل الشیعه، ج۱۰، ص۴۶۰.