​

یکي از مهم ترين تمهيدات دين اسلام در راستاي دور انديشي و تامين آينده مسلمين و فرزندان ايشان پايه ريزي سنت حسنه وقف است،چنان که وقتي به قرآن کريم و روايات اهل بيت (عليهم السلام) و سنت عملي ايشان رجوع مي کنيم، اهميت دو چندان اين سنت زيبا را در مي يابيم. گر چه در قرآن کريم آيه اي به صراحت دال بر وقف وجود ندارد اما از آيات متعددي مي توان وقف را به عنوان يکي از مصاديق بارز اعمال صالحه يا باقيات صالحات يا…. معرفي نمود.

پيامبر اکرم (صلي الله عليه و آله و سلم) و اهل بيت مکرم ايشان نيز در زمان حيات گهربار خويش نه تنها در پي احسان و نيکي به اطرافيان و مسلمانان بودند بلکه به جهت آينده نگري و تامين منافع و مصالح مسلمين به طور عملي به ديگران سنت نيکوي وقف را آموزش مي دادند. تاريخ اسلام آکنده است از موقوفات وصدقات گرانسنگ اين عزيزان است که مطالعه آنها ضرورت و اهميت طرح بحث درباره وقف را نمايان مي سازد. ابوشکور بلخي در بيان اهميت وقف مي گويد:
«توانگر بَرَد آفرين سال و ماه
و درويش نفرين بَرَد بي گناه»
اگر اين سنت جميل مورد تبليغ وترويج قرار گرفته و همگان به آن هدايت و تشويق شوند، نه تنها آثار مثبت و ماندگار دنيوي بلکه ثمرات اخروي فراواني نصيب واقف خواهد شد. اينک در دو بخش وقف در قرآن کريم و سيره معصومين (عليه السلام) مورد بحث و بررسي قرار مي گيرد و از منابع ارزشمندي نيز بهره برده شده که وجود اين منابع متعدد مبين اهميت وقف نيز مي تواند باشد.

وقف

وقف در زبان فارسي به معناي ايستادن، توقف، حبس کردن،منحصر کردن چيزي به کسي است درماده 55 قانون مدني آمده: وقف عبارت است از اين که عين مال حبس و منافع آن تسليم شود. منظور از حبس نمودن عين مال نگاه داشتن عين مال از نقل و انتقال و هم چنين از تصرفاتي است که موجب تلف عين گردد، زيرا مقصود ازوقف،انتفاع هميشگي موقوف عليهم، از مال موقوفه است و بدين جهت هم آن را وقف گفته اند. منظور از سبيل منافع، واگذاري منافع در راه خداوند، و امور خيريه و اجتماعي است. از نظر فقها نيز حبس عين ملک و بخشيدن منفعت آن (حبس العين – تسبيل المنفعه) وقف است.

موقوف عليهم

به فرد يا افرادي اطلاق مي شود که اموال موقوفه را در راستاي تامين منافع ايشان وقف مي شود.

واقف

کسي است که عمل وقف را انجام مي دهد.