سروش ایزد

​

اعمال مشترکه ماه رمضان: قسم چهارم در اعمال روزهای ماه رمضان است؛ اول بخواند هر روز اين دعا را كه شيخ و سيد نقل كرده ‏اند

اَللَّهُمَّ هَذَا شَهْرُ رَمَضَانَ الَّذِي أَنْزَلْتَ فِيهِ الْقُرْآنَ هُدًى لِلنَّاسِ وَ بَيِّنَاتٍ مِنَ الْهُدَى وَ الْفُرْقَانِ‏

 اى خدا اين است ماه رمضانى كه در آن قرآن را براى هدايت مردم نازل فرمودى و براى ادله هدايت و امتياز حق از باطل فرستادى

وَ هَذَا شَهْرُ الصِّيَامِ وَ هَذَا شَهْرُ الْقِيَامِ وَ هَذَا شَهْرُ الْإِنَابَةِ وَ هَذَا شَهْرُ التَّوْبَةِ

 و اين ماه روزه‏ دارى و ماه قيام به عبادت و ماه توبه و انابه

وَ هَذَا شَهْرُ الْمَغْفِرَةِ وَ الرَّحْمَةِ وَ هَذَا شَهْرُ الْعِتْقِ مِنَ النَّارِ وَ الْفَوْزِ بِالْجَنَّةِ

 و ماه مغفرت و رحمت است اين ماه آزادى از دوزخ و ماه فيروزى به بهشت ابد است

وَ هَذَا شَهْرٌ فِيهِ لَيْلَةُ الْقَدْرِ الَّتِي هِيَ خَيْرٌ مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ

 و ماهى است كه شب قدر بهتر از هزار ماه در اين ماه است

اللَّهُمَّ فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ

 اى خدا پس درود فرست بر محمد (ص) و آل محمد (ع)

وَ أَعِنِّي عَلَى صِيَامِهِ وَ قِيَامِهِ وَ سَلِّمْهُ لِي وَ سَلِّمْنِي فِيهِ‏

 و مرا به روزه و نماز اين ماه موفق ساز و اين ماه را بر من و مرا بر اين ماه خوش و سالم گردان

وَ أَعِنِّي عَلَيْهِ بِأَفْضَلِ عَوْنِكَ وَ وَفِّقْنِي فِيهِ لِطَاعَتِكَ وَ طَاعَةِ رَسُولِكَ وَ أَوْلِيَائِكَ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِمْ‏

 و با بهترين ياريت بر طاعت خود و طاعت رسول (ص) و اولياء خويش كه درود خدا بر آنان باد مرا مدد فرما

وَ فَرِّغْنِي فِيهِ لِعِبَادَتِكَ وَ دُعَائِكَ وَ تِلاَوَةِ كِتَابِكَ وَ أَعْظِمْ (عَظِّمْ) لِي فِيهِ الْبَرَكَةَ

 و فراغتم ده تا همه را به عبادت و دعا و تلاوت قرآن تو پردازم و در اين ماه بركت كامل

(وَ أَحْرِزْ لِي فِيهِ التَّوْبَةَ) وَ أَحْسِنْ لِي فِيهِ الْعَافِيَةَ (الْعَاقِبَةَ)

 و عافيت نيكو

وَ أَصِحَّ فِيهِ بَدَنِي وَ أَوْسِعْ (لِي) فِيهِ رِزْقِي وَ اكْفِنِي فِيهِ مَا أَهَمَّنِي وَ اسْتَجِبْ فِيهِ دُعَائِي وَ بَلِّغْنِي فِيهِ رَجَائِي‏

 و صحت بدن و وسعت رزقم عطا كن و مهمات امور مرا در آن كفايت فرما و دعايم را در آن مستجاب گردان و به اميد و آرزويم برسان

اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ

 خدايا درود فرست بر محمد (ص) و آل محمد (ع)

وَ أَذْهِبْ عَنِّي فِيهِ النُّعَاسَ وَ الْكَسَلَ وَ السَّأْمَةَ وَ الْفَتْرَةَ وَ الْقَسْوَةَ وَ الْغَفْلَةَ وَ الْغِرَّةَ

 و در اين ماه بى‏ حالى و كسالت و خستگى و سستى و قساوت قلب و غفلت و غرور را از من دور ساز

وَ جَنِّبْنِي فِيهِ الْعِلَلَ وَ الْأَسْقَامَ وَ الْهُمُومَ وَ الْأَحْزَانَ وَ الْأَعْرَاضَ وَ الْأَمْرَاضَ وَ الْخَطَايَا وَ الذُّنُوبَ‏

 و تمام ‏آلام و اسقام و غم و اندوه‏ ها و حوادث ناگوار و بيمارى و خطا و گناهان را از من برطرف گردان

وَ اصْرِفْ عَنِّي فِيهِ السُّوءَ (الْأَسْوَاءَ) وَ الْفَحْشَاءَ وَ الْجَهْدَ وَ الْبَلاَءَ وَ التَّعَبَ وَ الْعَنَاءَ

 و مرا از هر عمل بد و زشت و كار پر مشقت و از هر بلا و زحمت باز دار

إِنَّكَ سَمِيعُ الدُّعَاءِ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ

 كه تويى اجابت كننده دعاى خلق اى خدا درود فرست بر محمد (ص) و آل محمد (ع)

وَ أَعِذْنِي فِيهِ مِنَ الشَّيْطَانِ الرَّجِيمِ وَ هَمْزِهِ وَ لَمْزِهِ‏

 و مرا از شر شيطان مردود و عيب‏ جويى و بدگويى

وَ نَفْثِهِ وَ نَفْخِهِ وَ وَسْوَسَتِهِ وَ تَثْبِيطِهِ (وَ بَطْشِهِ) وَ كَيْدِهِ وَ مَكْرِهِ‏

 و القاء افكار پليد و وسوسه او به بطالت و كسالت انداختن او و كيد و مكر او

وَ حَبَائِلِهِ وَ خُدَعِهِ وَ أَمَانِيِّهِ وَ غُرُورِهِ وَ فِتْنَتِهِ وَ شَرَكِهِ وَ أَحْزَابِهِ‏

 و دام ها و خدعه و فريب او و مغرور ساختن و فتنه ‏انگيزى او و حزب هاى او

وَ أَتْبَاعِهِ وَ أَشْيَاعِهِ وَ أَوْلِيَائِهِ وَ شُرَكَائِهِ وَ جَمِيعِ مَكَايِدِهِ‏

 و پيروان و شيعيان و دوستان و همكاران و همه مكرهاى او در پناه خود محفوظ دار

اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ ارْزُقْنَا قِيَامَهُ وَ صِيَامَهُ وَ بُلُوغَ الْأَمَلِ فِيهِ وَ فِي قِيَامِهِ‏

 اى خدا درود فرست بر محمد (ص) و آل محمد (ع) و مرا به نماز و روزه و آرزوهاى خود در اين ماه موفق گردان و در قيام به طاعت

وَ اسْتِكْمَالَ مَا يُرْضِيكَ عَنِّي صَبْراً وَ احْتِسَاباً وَ إِيمَاناً وَ يَقِيناً

 و استكمال روح به هر چه تو را از من خشنود سازد با صبر و با اخلاص و ايمان و يقين بدار

ثُمَّ تَقَبَّلْ ذَلِكَ مِنِّي بِالْأَضْعَافِ الْكَثِيرَةِ وَ الْأَجْرِ الْعَظِيمِ يَا رَبَّ الْعَالَمِينَ‏

 آنگاه عملم را با افزايش بسيار و اجر عظيم به كرمت قبول فرما اى پروردگار عالم

اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ ارْزُقْنِي (وَ ارْزُقْنَا) الْحَجَّ وَ الْعُمْرَةَ

 اى خدا درود فرست بر محمد و آل محمد و حج و عمره مقبول روزيم گردان

(وَ الْجِدَّ) وَ الاِجْتِهَادَ وَ الْقُوَّةَ وَ النَّشَاطَ وَ الْإِنَابَةَ وَ التَّوْبَةَ

 و در راه طاعتت كوشش و توانايى بخش و نشاط و حال و توبه و انابه

(وَ التَّوْفِيقَ) وَ الْقُرْبَةَ وَ الْخَيْرَ (وَ) الْمَقْبُولَ وَ الرَّغْبَةَ وَ الرَّهْبَةَ وَ التَّضَرُّعَ وَ الْخُشُوعَ وَ الرِّقَّةَ

 و مقام تقرب و عمل نيك مقبول روزى كن با شوق و رغبت و با خوف و تضرع و فروتنى و رقت قلب

وَ النِّيَّةَ الصَّادِقَةَ وَ صِدْقَ اللِّسَانِ وَ الْوَجَلَ مِنْكَ وَ الرَّجَاءَ لَكَ وَ التَّوَكُّلَ عَلَيْكَ وَ الثِّقَةَ بِكَ وَ الْوَرَعَ عَنْ مَحَارِمِكَ‏

 و نيت پاك و زبان صدق و حقيقت و با بيم از تو و اميد به تو و توكل بر تو و اعتماد به حضرتت و پرهيزكارى از هر چه نزد تو حرام است

مَعَ صَالِحِ الْقَوْلِ وَ مَقْبُولِ السَّعْيِ وَ مَرْفُوعِ الْعَمَلِ وَ مُسْتَجَابِ الدَّعْوَةِ

 و هم گفتار با مصلحت و سعى و كوشش ‏مقبول و عمل بالا رونده و دعاى مستجاب همه را عطا فرما

وَ لاَ تَحُلْ بَيْنِي وَ بَيْنَ شَيْ‏ءٍ مِنْ ذَلِكَ بِعَرَضٍ وَ لاَ مَرَضٍ وَ لاَ هَمٍّ وَ لاَ غَمٍ‏

 و ميان من و آنهايى كه از تو درخواست كردم هيچ حايل و مانع از پيش آمدها و درد و غم

وَ لاَ سُقْمٍ وَ لاَ غَفْلَةٍ وَ لاَ نِسْيَانٍ بَلْ بِالتَّعَاهُدِ وَ التَّحَفُّظِ لَكَ وَ فِيكَ‏

 و اندوه و بيمارى و غفلت و فراموشى قرار مده بلكه كاملا هر عملم با توجه بامر تو و با خوددارى و تحفظ براى تو و در راه رضاى تو

وَ الرِّعَايَةِ لِحَقِّكَ وَ الْوَفَاءِ بِعَهْدِكَ وَ وَعْدِكَ بِرَحْمَتِكَ يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ‏

 و مراعات حق تو وفاى بعهد و پيمان تو و يقين بوعده تو انجام يابد اى مهربان ترين مهربانان عالم

اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اقْسِمْ لِي فِيهِ أَفْضَلَ مَا تَقْسِمُهُ لِعِبَادِكَ الصَّالِحِينَ‏

 اى خدا درود فرست بر محمد (ص) و آل محمد (ع) و قسمت مرا بهترين قسمت بندگان شايسته ‏ات قرار ده

وَ أَعْطِنِي فِيهِ أَفْضَلَ مَا تُعْطِي أَوْلِيَاءَكَ الْمُقَرَّبِينَ مِنَ الرَّحْمَةِ وَ الْمَغْفِرَةِ وَ التَّحَنُّنِ وَ الْإِجَابَةِ

 و مرا نيكوتر از آنچه به دوستان مقربت عطا كرده ‏اى از رحمت و مغفرت و لطف اجابت دعا

وَ الْعَفْوِ وَ الْمَغْفِرَةِ الدَّائِمَةِ وَ الْعَافِيَةِ وَ الْمُعَافَاةِ

 و عفو گناه و آمرزش ابدى خطا و سلامت و آسايش

وَ الْعِتْقِ مِنَ النَّارِ وَ الْفَوْزِ بِالْجَنَّةِ وَ خَيْرِ الدُّنْيَا وَ الْآخِرَةِ

 و آزادى از آتش دوزخ و فيروزى بهشت ابد و خير دنيا و آخرت عطا كن

اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اجْعَلْ دُعَائِي فِيهِ إِلَيْكَ وَاصِلاً وَ رَحْمَتَكَ وَ خَيْرَكَ إِلَيَّ فِيهِ نَازِلاً

 اى خدا درود فرست بر محمد (ص) و آل محمد (ع) و دعاى مرا در اين ماه به حضرتت واصل گردان و رحمت و احسانت را بر من در اين ماه نازل فرما

وَ عَمَلِي فِيهِ مَقْبُولاً وَ سَعْيِي فِيهِ مَشْكُوراً وَ ذَنْبِي فِيهِ مَغْفُوراً

 و عملم را در آن مقبول و سعى و كوششم را در اين ماه بپذير و گناهم را ببخش

حَتَّى يَكُونَ نَصِيبِي فِيهِ الْأَكْثَرَ (الْأَكْبَرَ) وَ حَظِّي فِيهِ الْأَوْفَرَ

 تا آنكه نصيب من در اين ماه حد اكثر ثواب و حظ و بهره ‏ام كامل ترين بهره باشد

اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ

 اى خدا درود فرست بر محمد (ص) و آلش (ع)

وَ وَفِّقْنِي فِيهِ لِلَيْلَةِ الْقَدْرِ عَلَى أَفْضَلِ حَالٍ تُحِبُّ أَنْ يَكُونَ عَلَيْهَا أَحَدٌ مِنْ أَوْلِيَائِكَ‏

 و مرا در اين ماه بر احياى شب قدر با بهترين احوالى كه تو دوست دارى همه دوستانت بر آن حال باشند

وَ أَرْضَاهَا لَكَ ثُمَّ اجْعَلْهَا لِي خَيْراً مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ

 و نزد تو خوشتر است موفق گردان و پس از توفيق آن شب قدر را به از هزار ماه بر من قرار ده

وَ ارْزُقْنِي فِيهَا أَفْضَلَ مَا رَزَقْتَ أَحَداً مِمَّنْ بَلَّغْتَهُ إِيَّاهَا وَ أَكْرَمْتَهُ بِهَا

 و مرا بهتر از نصيب هر كس كه به فضيلت شب قدرش رسانيدى و بدان شب سرافرازش نمودى ‏روزى گردان

وَ اجْعَلْنِي فِيهَا مِنْ عُتَقَائِكَ مِنْ جَهَنَّمَ وَ طُلَقَائِكَ مِنَ النَّارِ وَ سُعَدَاءِ خَلْقِكَ بِمَغْفِرَتِكَ وَ رِضْوَانِكَ يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ‏

 و مرا در اين شب از آزاد گرديدگان از جهنم و آتش قهرت قرار ده و از سعادت يافتگان به آمرزش و رضاى خود مقرر دار اى مهربان ترين مهربانان عالم

اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ

 اى خدا درود فرست بر محمد (ص) و آل محمد (ع)

وَ ارْزُقْنَا فِي شَهْرِنَا هَذَا الْجِدَّ وَ الاِجْتِهَادَ وَ الْقُوَّةَ وَ النَّشَاطَ وَ مَا تُحِبُّ وَ تَرْضَى‏

 و ما را در اين ماه جهد و كوشش و قوت و نشاط به عبادت و آنچه تو دوست دارى و مورد رضاى توست نصيب فرما

اللَّهُمَّ رَبَّ الْفَجْرِ وَ لَيَالٍ عَشْرٍ (وَ اللَّيَالِي الْعَشْرِ) وَ الشَّفْعِ وَ الْوَتْرِ

 اى خدا اى آفريننده صبحگاه و ده شبانگاه و خداى شفع و وتر

وَ رَبَّ شَهْرِ رَمَضَانَ وَ مَا أَنْزَلْتَ فِيهِ مِنَ الْقُرْآنِ‏

 و اى خداى ماه رمضان و قرآنى كه در اين ماه نازل كردى

وَ رَبَّ جَبْرَئِيلَ وَ مِيكَائِيلَ وَ إِسْرَافِيلَ وَ عِزْرَائِيلَ وَ جَمِيعِ الْمَلاَئِكَةِ الْمُقَرَّبِينَ‏

 و اى پروردگار جبرئيل و ميكائيل و اسرافيل و عزرائيل (چهار ملك بزرگ) و جميع ملائكه مقرب

وَ رَبَّ إِبْرَاهِيمَ وَ إِسْمَاعِيلَ وَ إِسْحَاقَ وَ يَعْقُوبَ وَ رَبَّ مُوسَى وَ عِيسَى وَ جَمِيعِ النَّبِيِّينَ وَ الْمُرْسَلِينَ‏

 و پروردگار ابراهيم خليل و اسماعيل و اسحق و يعقوب و پروردگار موسى و عيسى و جميع پيغمبران مرسل

وَ رَبَّ مُحَمَّدٍ خَاتَمِ النَّبِيِّينَ صَلَوَاتُكَ عَلَيْهِ وَ عَلَيْهِمْ أَجْمَعِينَ‏

 و پروردگار محمد خاتم پيغمبران كه درود بر او و بر تمام آن پيمبران باد

وَ أَسْأَلُكَ بِحَقِّكَ عَلَيْهِمْ وَ بِحَقِّهِمْ عَلَيْكَ وَ بِحَقِّكَ الْعَظِيمِ لَمَّا صَلَّيْتَ عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَ عَلَيْهِمْ أَجْمَعِينَ‏

 و از تو اى خدا درخواست مى‏ كنم به حق تو بر آن رسولان و به حق آنها بر تو و به حق بزرگ تو بر او (ص) و بر آلش (ع) و بر جميع پيمبران كه رحمت كامل فرستادى

وَ نَظَرْتَ إِلَيَّ نَظْرَةً رَحِيمَةً تَرْضَى بِهَا عَنِّي رِضًى لاَ سَخَطَ (تَسْخَطُ) عَلَيَّ بَعْدَهُ أَبَداً

 و نظر لطف و مرحمتى بر من بفرما كه ديگر هميشه از من راضى و خشنود باشى و هرگز غضب نفرمايى

وَ أَعْطَيْتَنِي جَمِيعَ سُؤْلِي وَ رَغْبَتِي وَ أُمْنِيَّتِي وَ إِرَادَتِي‏

 و به تمام درخواست ها و شوق و آرزوها و مقاصد قلبيم برسانى

وَ صَرَفْتَ عَنِّي مَا أَكْرَهُ وَ أَحْذَرُ وَ أَخَافُ عَلَى نَفْسِي وَ مَا لاَ أَخَافُ‏

 و آنچه ناگوار است بر من و از آن بيم و هراس دارم يا ندارم از من

وَ عَنْ أَهْلِي وَ مَالِي وَ إِخْوَانِي وَ ذُرِّيَّتِي‏

 و اهل و مال و برادران و ذريه من بگردانى

اللَّهُمَّ إِلَيْكَ فَرَرْنَا مِنْ ذُنُوبِنَا فَآوِنَا تَائِبِينَ وَ تُبْ عَلَيْنَا مُسْتَغْفِرِينَ وَ اغْفِرْ لَنَا مُتَعَوِّذِينَ‏

 اى خدا بدرگاه تو از گناهان می گريزيم پس تو ما را كه از كرده‏ هاى زشت خود تائبيم در پناه خويش جاى ده و توبه ما را كه از حضرتت آمرزش می طلبيم بپذيرو از ما پناهندگان بدرگاهت درگذر

وَ أَعِذْنَا مُسْتَجِيرِينَ وَ أَجِرْنَا مُسْتَسْلِمِينَ وَ لاَ تَخْذُلْنَا رَاهِبِينَ‏

 و ما را كه رو بجوارت آورده‏ ايم پناه ده و بما كه تسليم امر توايم زينهار ده و ما را كه از قهرت ترسانيم رسوا و خوار مگردان

وَ آمِنَّا رَاغِبِينَ وَ شَفِّعْنَا سَائِلِينَ وَ أَعْطِنَا إِنَّكَ سَمِيعُ الدُّعَاءِ قَرِيبٌ مُجِيبٌ‏

 و ما مشتاقان ايمن ساز و بما سائلان و فقيران بشفاعت خود عطا فرما كه تو بما بندگان نزديكى و دعاى خلق را می شنوى و اجابت ميفرمايى

اللَّهُمَّ أَنْتَ رَبِّي وَ أَنَا عَبْدُكَ وَ أَحَقُّ مَنْ سَأَلَ الْعَبْدُ رَبَّهُ وَ لَمْ يَسْأَلِ الْعِبَادُ مِثْلَكَ كَرَماً وَ جُوداً

 اى خدا تو سيد و مولاى منى و من بنده توام و بنده سزاوارتر آنكه از مولاى خود حاجت طلبد آيا بندگان از چون تو مولاى با جود و كرمى حاجت نخواهند

يَا مَوْضِعَ شَكْوَى السَّائِلِينَ وَ يَا مُنْتَهَى حَاجَةِ الرَّاغِبِينَ وَ يَا غِيَاثَ الْمُسْتَغِيثِينَ وَ يَا مُجِيبَ دَعْوَةِ الْمُضْطَرِّينَ‏

 اى مرجع شكايت سائلان و فقيران اى منتهاى خواهش مشتاقان و اى پناه داد خواهان و اى اجابت كننده دعاى پريشان خاطران

وَ يَا مَلْجَأَ الْهَارِبِينَ وَ يَا صَرِيخَ الْمُسْتَصْرِخِينَ وَ يَا رَبَّ الْمُسْتَضْعَفِينَ‏

 و اى پناه بى‏ پناهان و اى فريادرس فرياد خواهان اى پروردگار ضعيفان

وَ يَا كَاشِفَ كَرْبِ الْمَكْرُوبِينَ وَ يَا فَارِجَ هَمِّ الْمَهْمُومِينَ وَ يَا كَاشِفَ الْكَرْبِ الْعَظِيمِ‏

 و اى برطرف كننده رنج و غم غمديدگان و اى نشاط بخش دل اندوهناكان و اى برطرف كن غصه ‏هاى بزرگ

يَا اللَّهُ يَا رَحْمَانُ يَا رَحِيمُ يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ‏

 اى خدا اى بخشنده مهربان اى مهربان ترين مهربانان عالم

صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اغْفِرْ لِي ذُنُوبِي وَ عُيُوبِي وَ إِسَاءَتِي وَ ظُلْمِي وَ جُرْمِي وَ إِسْرَافِي عَلَى نَفْسِي‏

 بر محمد (ص) و آلش (ع) رحمت فرست و از گناهان و اعمال ناپسند و زشتكارى من و ظلم و جور و اسرافم بر نفس خويش از همه به كرمت درگذر

وَ ارْزُقْنِي مِنْ فَضْلِكَ وَ رَحْمَتِكَ فَإِنَّهُ لاَ يَمْلِكُهَا (لاَ يَمْلِكُهُمَا) غَيْرُكَ‏

 و از فضل و رحمتت مرا روزى گردان كه غير تو كسى مالك آن نيست

وَ اعْفُ عَنِّي وَ اغْفِرْ لِي كُلَّ مَا سَلَفَ مِنْ ذُنُوبِي‏

 و از سر تقصيرم درگذر و همه گناهان گذشته‏ ام را ببخش

وَ اعْصِمْنِي فِيمَا بَقِيَ مِنْ عُمُرِي وَ اسْتُرْ عَلَيَّ وَ عَلَى وَالِدَيَّ وَ وَلَدِي وَ قَرَابَتِي وَ أَهْلِ حُزَانَتِي‏

 و در آتيه عمر از هر گناهم نگاه دار و زشتی هاى من و والدين و فرزندان و خويشان و بستگانم را مستور ساز

وَ (كُلِّ) مَنْ كَانَ مِنِّي بِسَبِيلٍ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ وَ الْمُؤْمِنَاتِ فِي الدُّنْيَا وَ الْآخِرَةِ

 و هر كه از من به راه اهل ايمان است از زن و مرد در دنيا و آخرت گناه همه را مستور گردان

فَإِنَّ ذَلِكَ كُلَّهُ بِيَدِكَ وَ أَنْتَ وَاسِعُ الْمَغْفِرَةِ

 كه بخشش همه‏ به دست توست و مغفرت و رحمتت بسيار وسيع است

فَلاَ تُخَيِّبْنِي يَا سَيِّدِي وَ لاَ تَرُدَّ دُعَائِي وَ لاَ يَدِي إِلَى نَحْرِي حَتَّى تَفْعَلَ ذَلِكَ بِي‏

 پس تو اى مولاى من مرا از آن رحمت بى‏ پايان محروم مگردان و دعايم را رد مكن و دستم را به گردنم مبند و تا اين حد بر من سخت مگير

وَ تَسْتَجِيبَ لِي جَمِيعَ مَا سَأَلْتُكَ وَ تَزِيدَنَي مِنْ فَضْلِكَ فَإِنَّكَ عَلَى كُلِّ شَيْ‏ءٍ قَدِيرٌ وَ نَحْنُ إِلَيْكَ رَاغِبُونَ‏

 و هر چه درخواست كردم همه را مستجاب كن و بيش از اين هم به فضل و كرمت عطا فرما كه تو بر هر چيز خواهى توانايى و ما به تو مشتاق و محتاجيم

اللَّهُمَّ لَكَ الْأَسْمَاءُ الْحُسْنَى (كُلُّهَا) وَ الْأَمْثَالُ الْعُلْيَا وَ الْكِبْرِيَاءُ وَ الْآلاَءُ

 اى خدا نام هاى نيكو و بزرگى خاص توست و مظاهر عالى و انواع نعمتها مخصوص توست

أَسْأَلُكَ بِاسْمِكَ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ إِنْ كُنْتَ قَضَيْتَ فِي هَذِهِ اللَّيْلَةِ تَنَزُّلَ الْمَلاَئِكَةِ وَ الرُّوحِ فِيهَا

 به حق نامت كه در بسم الله الرحمن الرحيم است هرگاه در اين شب نزول ملائكه و روح را مقدر فرموده‏ اى

أَنْ تُصَلِّيَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَنْ تَجْعَلَ اسْمِي فِي السُّعَدَاءِ وَ رُوحِي مَعَ الشُّهَدَاءِ

 پس بر محمد (ص) و آلش (ع) رحمت فرست و نام مرا در زمره سعداء قرار ده و روحم را با شهيدان محشور گردان

وَ إِحْسَانِي فِي عِلِّيِّينَ وَ إِسَاءَتِي مَغْفُورَةً

 و كار نيكم را در مقام عليين برسان و كار بدم را بيامرز

وَ أَنْ تَهَبَ لِي يَقِيناً تُبَاشِرُ بِهِ قَلْبِي وَ إِيمَاناً لاَ يَشُوبُهُ شَكٌّ وَ رِضًى بِمَا قَسَمْتَ لِي‏

 و نيز مرا يقينى عطا كن كه دائم در قلبم ثابت ماند و هرگز شك در آن راه نيابد و به هر چه در عالم قسمتم قرار دادى راضى و خشنود گردان

وَ آتِنِي (تُؤْتِيَنِي) فِي الدُّنْيَا حَسَنَةً وَ فِي الْآخِرَةِ حَسَنَةً وَ قِنِي عَذَابَ النَّارِ

 و در دنيا نيكويى و در آخرت هم نيكويى (بهشت ابد) عطا فرما و از آتش دوزخم محفوظ دار

وَ إِنْ لَمْ تَكُنْ قَضَيْتَ فِي هَذِهِ اللَّيْلَةِ تَنَزُّلَ الْمَلاَئِكَةِ وَ الرُّوحِ فِيهَا فَأَخِّرْنِي إِلَى ذَلِكَ‏

 و هرگاه در اين شب نزول ملائكه و روح را مقدر نكرده‏اى عمر مرا تا آن شب به تأخير انداز

وَ ارْزُقْنِي فِيهَا ذِكْرَكَ وَ شُكْرَكَ وَ طَاعَتَكَ وَ حُسْنَ عِبَادَتِكَ‏

 و در آن شب ذكر و شكر خود و طاعت و عبادتت با خلوص نصيبم فرما

وَ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ بِأَفْضَلِ صَلَوَاتِكَ يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ‏

 و بر محمد (ص) و آلش (ع) رحمت فرست بهترين رحمت ها اى مهربان ترين مهربانان عالم

يَا أَحَدُ يَا صَمَدُ يَا رَبَّ مُحَمَّدٍ اغْضَبِ الْيَوْمَ لِمُحَمَّدٍ وَ لِأَبْرَارِ عِتْرَتِهِ وَ اقْتُلْ أَعْدَاءَهُمْ بَدَداً

 اى خداى يكتاى غنى بالذات اى رب پيغمبرت محمد امروز براى انتقام از دشمنان محمد و آلش خشم فرما همه دشمنانشان را تماما به قتل و هلاكت رسان

وَ أَحْصِهِمْ عَدَداً وَ لاَ تَدَعْ عَلَى ظَهْرِ الْأَرْضِ مِنْهُمْ أَحَداً وَ لاَ تَغْفِرْ لَهُمْ أَبَداً

 و يك تن از آنها را روى زمين باقى مگذار و از گناهانشان هرگز مگذر

يَا حَسَنَ الصُّحْبَةِ يَا خَلِيفَةَ النَّبِيِّينَ أَنْتَ أَرْحَمُ الرَّاحِمِينَ الْبَدِي‏ءُ الْبَدِيعُ الَّذِي لَيْسَ كَمِثْلِكَ شَيْ‏ءٌ

 اى خداى رفيق نيكو و اى خليفه پيمبران تو مهربان ترين مهربانان عالمى آفريننده و از نو پديد آرنده ‏اى و هيچ مثل و مانندى ندارى

وَ الدَّائِمُ غَيْرُ الْغَافِلِ وَ الْحَيُّ الَّذِي لاَ يَمُوتُ أَنْتَ كُلَّ يَوْمٍ فِي شَأْنٍ أَنْتَ خَلِيفَةُ مُحَمَّدٍ

 و هرگز از هيچكس غفلت نخواهى كرد و زنده ابدى كه هرگز نميرد و هر روز فضل و شأن و مقامى دارى تو خليفه محمد

وَ نَاصِرُ مُحَمَّدٍ وَ مُفَضِّلُ مُحَمَّدٍ أَسْأَلُكَ أَنْ تَنْصُرَ وَصِيَّ مُحَمَّدٍ وَ خَلِيفَةَ مُحَمَّدٍ

 و ياور او و برترى بخش او بر ساير پيمبرانى از تو درخواست مى‏ كنم كه وصى و جانشين محمد (ص) را

وَ الْقَائِمَ بِالْقِسْطِ مِنْ أَوْصِيَاءِ مُحَمَّدٍ صَلَوَاتُكَ عَلَيْهِ وَ عَلَيْهِمْ اعْطِفْ عَلَيْهِمْ نَصْرَكَ‏

 و همه جانشينانش كه نگهبان عدل و دادند و درود خدا بر آنان باد همه را يارى فرمايى و نصرت خود را به آنها معطوف گردانى

يَا لاَ إِلَهَ إِلاَّ أَنْتَ بِحَقِّ لاَ إِلَهَ إِلاَّ أَنْتَ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ

 اى آنكه خدايى جز تو نيست به حق لا اله الا انت بر محمد و آل رحمت فرست

وَ اجْعَلْنِي مَعَهُمْ فِي الدُّنْيَا وَ الْآخِرَةِ وَ اجْعَلْ عَاقِبَةَ أَمْرِي إِلَى غُفْرَانِكَ وَ رَحْمَتِكَ يَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ‏

 و مرا در دنيا و آخرت با آنها قرار ده و عاقبت كارم مغفرت و رحمتت مقرر فرما اى مهربان ترين مهربانان عالم

وَ كَذَلِكَ نَسَبْتَ نَفْسَكَ يَا سَيِّدِي بِاللَّطِيفِ (بِاللُّطْفِ) بَلَى إِنَّكَ لَطِيفٌ‏

 و تو خود را بدين مهربانى منسوب كردى اى سيد و مولاى من به نام لطيف تو قسم كه آرى تو بسيار مهربانى

فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ الْطُفْ (بِي إِنَّكَ لَطِيفٌ) لِمَا تَشَاءُ

 پس بر محمد و آلش رحمت فرست و با من مهربان باش كه تو با هر كه خواهى بسى مهربان هستى

اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ ارْزُقْنِي الْحَجَّ وَ الْعُمْرَةَ فِي عَامِنَا هَذَا

 اى خدا بر محمد و آلش درود فرست و مرا در اين سال و همه سال ديگر حج و عمره نصيب فرما

وَ تَطَوَّلْ عَلَيَّ بِجَمِيعِ حَوَائِجِي لِلْآخِرَةِ وَ الدُّنْيَا

 و از لطف تمام حوايج دنيا و آخرتم را برآور

پس سه مرتبه بگويد

أَسْتَغْفِرُ اللَّهَ رَبِّي وَ أَتُوبُ إِلَيْهِ إِنَّ رَبِّي قَرِيبٌ مُجِيبٌ‏

 از خداى متعال پروردگارم آمرزش مى ‏طلبم كه به خلق نزديك و اجابت كننده دعا است

أَسْتَغْفِرُ اللَّهَ رَبِّي وَ أَتُوبُ إِلَيْهِ إِنَّ رَبِّي رَحِيمٌ وَدُودٌ

 از خدا آمرزش مى‏ طلبم كه بسيار رءوف و مهربان است

أَسْتَغْفِرُ اللَّهَ رَبِّي وَ أَتُوبُ إِلَيْهِ إِنَّهُ كَانَ غَفَّاراً (غَفُوراً) اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِي إِنَّكَ أَرْحَمُ الرَّاحِمِينَ‏

 از خداى متعال پروردگارم آمرزش مى‏ طلبم و به درگاهش ‏باز مى‏ گردم كه آمرزشش بسيار است اى خدا مرا بيامرز كه محققا تو مهربان ترين مهربانان عالمى

رَبِّ إِنِّي عَمِلْتُ سُوءاً وَ ظَلَمْتُ نَفْسِي فَاغْفِرْ لِي إِنَّهُ لاَ يَغْفِرُ الذُّنُوبَ إِلاَّ أَنْتَ‏

 اى پروردگار من بد كردم و ستم بر خويش نمودم تو مرا بيامرز كه جز تو كسى گناهان را نتواند آمرزيد

أَسْتَغْفِرُ اللَّهَ الَّذِي لاَ إِلَهَ إِلاَّ هُوَ الْحَيُّ الْقَيُّومُ الْحَلِيمُ الْعَظِيمُ الْكَرِيمُ‏

 از خدا آمرزش مى ‏طلبم اى خدايى كه جز او خدايى نيست و او زنده و پاينده و بردبار و بزرگوار و كريم

الْغَفَّارُ لِلذَّنْبِ الْعَظِيمِ وَ أَتُوبُ إِلَيْهِ أَسْتَغْفِرُ اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ كَانَ غَفُوراً رَحِيماً

 و آمرزنده گناه بزرگ است و از گناه خود به درگاه كرمش باز مى ‏گردم و از خدا آمرزش مى‏ طلبم كه البته او بسيار آمرزنده و مهربان است

دعای روز دوم ماه مبارک رمضان​: “اللّهُمَّ قَرِّبْنی فیهِ اِلی مَرْضاتِکَ وَ جَنِّبْنی فیهِ مَنْ سَخَطِکَ و نَقْماتِکَ وَ وَفِّقْنِی فِیهِ لِقِراءَةِ آیاتِکَ بِرحْمَتِکَ یا أَرْحَمَ الرَّاحِمین".

“خدایا مرا در این ماه به خشنودیت نزدیک کن و در آن از خشم و انتقامت برکنارم دار و مرا در آن برای خواندن آیات قرآن توفیق ده به رحمتت، ای مهربانترین مهربانان".

نخستین درخواست روزه دار رضایت خداوند است و بالاترین نعمت برای مؤمنان، رضایت خداوند است. اما روزه دار قبل از رسیدن به رضایت محبوبش، باید مؤمن باشد و مؤمن نیز خصلت هایی دارد از جمله؛ خشوع در نماز، دوری از سخن بیهوده، وفای به عهد، مواظبت بر نماز و ادای امانت.

راه دانستن رضای خدا

در دعای روز دوم ماه رمضان از پروردگار می‌خواهیم در این ماه کاری کند که به رضایتش نزدیک شویم. در روایت آمده اگر می‌خواهی بدانی خداوند از تو خشنود است، ببین که تو از خدا راضی هستی یا نه؟! پس اگر می‌خواهی بدانی خدا از تو راضی است به دلت مراجعه کن، ببین در زندگی از خدا راضی هستی؟ اگر راضی هستی بدان که خدا هم از تو راضی است و اگر در گوشه دلت از خدا ناراضی هستی؛ متوجه باش که خدا هم از تو خشنود نیست.

نماز شب سوم ماه رمضان

نمازهای مخصوصی برای هر شب ماه مبارک رمضان از حضرت علی (ع) روایت شده و ثوابهای زیادی برای هر شبی ذکر فرموده اند. این نمازهای مستحبی تماما دو رکعت دو رکعت خوانده می شود و خواندن آن در حالت نشسته هم جایز است، لکن ایستاده افضل است.

نماز شب سوم ماه رمضان بدین شرح است؛ دو رکعت، در هر رکعت، بعد از حمد 50 مرتبه سوره توحید. که حضرت امیر(ع) در مورد ثواب آن فرمود: هر کس این نماز را بخواند، ندا کرده می شود در قیامت به این که او آزاد شده ی خداست از آتش.

ماه رمضان، ماه مهمانی خدا، ماهی که اولیای الهی همواره در تمنای روئیت آن، روز شماری کرده و خود را مهیای آن می کنند. این استقبال عاشقانه برگرفته از معارف الهی است که باری تعالی به آنان ارزانی داشته است.

ماه رمضان، رمضان، میهمانی خدا
دست یابی به جایگاه و معرفت این ماه خدا به آسانی و برای هر انسانی قابل دست یابی نیست، به همین جهت نیاز است برای دست یابی به جایگاه و منزلت این ماه، خوشه چین خرمن معرفت و معارف انسان هایی شویم که در معرفت الهی ذوب شده اند، صحیفه سجادیه سفره ای است که فرصت آشنایی با این ماه را در اختیار همگان قرار می دهد، البته اگر به خوبی همراه و همنشین دعای استقبال ماه رمضان در صحیفه سجادیه شویم.

1-رمضان جاده بهشت و رضوان الهی
امام زین العابدین(علیه السلام) در فرازهای ابتدایی دعای 44 صحیفه سجادیه بعد از حمد و ستایش الهی و ابراز خضوع و خشوع در برابر باری تعالی رمضان را راهی به سوی رضوان الهی معرفی کرده و آن را ماه خدا و دری از درهای رحمت الهی معرفی می فرماید. حضرت در این خصوص می فرماید: «وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ‏ الَّذى حَبانا بِدینِهِ، وَاخْتَصَّنا بِمِلَّتِهِ، وَ سَبَّلَنا فى سُبُلِ اِحْسانِهِ، لِنَسْلُكَها بِمَنِّهِ اِلى‏ رِضْوانِهِ..؛ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ‏الَّذى جَعَلَ مِنْ تِلْكَ السُّبُلِ شَهْرَهُ شَهْرَ رَمَضانَ، شَهْرَ الصِّیامِ، وَ شَهْرَ الِاْسْلامِ، وَ شَهْرَ الطَّهُورِ، وَ شَهْرَ التَّمْحیصِ، وَ شَهْرَ الْقِیامِ، الَّذى اَنْزَلَ فیهِ الْقُرْانَ،(الصحیفة السجادیة، ص186، نیایش 44) سپاس خداى را كه دینش را به ما عنایت فرمود، و ما را به آئین خود اختصاص داد،… و سپاس خداى را كه از جمله آن راه ها، ماه خود، ماه رمضان را قرار داد، ماه روزه، ماه اسلام، ماه طهارت، ماه آزمایش، ماه قیام، ماهى كه قرآن را در آن نازل كرد.»

2-رمضان فرودگاه فرشتگان الهی 
در فراز دیگر از این دعای ارزشمند به عبارتی برخورد می کنیم که گویای این است که ماه رمضان فرودگاه فرشتگان مقرب درگاه الهی است، عبارتی که پیش تر آن را در معارف قرآنی نیز مشاهده کرده ایم، نزول فرشتگانی که مصادف است با برترین روز و شب سال که از هزار ماه برتر و با فضیلت تر است: «لَیْلَةً واحِدَةً مِنْ لَیالیهِ عَلى‏ لَیالى اَلْفِ شَهْرٍ، وَ سَمّاها لَیْلَةَ، الْقَدْرِ، تَنَزَّلُ الْمَلائِكَةُ وَ الرُّوحُ فیها بِاِذْنِ رَبِّهِمْ مِنْ كُلِّ اَمْرٍ؛(الصحیفة السجادیة، ص186، نیایش 44) شبهایش را بر شبهاى هزار ماه فضیلت و برترى داد، و آن را شب قدر نامید، كه در آن شب فرشتگان و روح به فرمان پروردگارشان براى هر امرى نازل.»

 
3-رمضان بستر عفو عمومی 
یکی از نکات معرفتی و اسلامی که در این دعای ارزشمند به آن اشاره شده است، گستردگی و وسعت عفو الهی در این ماه است، خدای متعال به برکت ماه رمضان خیل کثیری از بندگان گنهکار را مورد عفو و بخشش خود قرار می دهد، حضرت این موضوع را این چنین متذکر شده است: «اَللَّهُمَّ صَلِّ عَلى‏  مُحَمَّدٍ وَ الِهِ، وَ اِذا كانَ لَكَ فى كُلِّ لَیْلَةٍ مِنْ لَیالى شَهْرِنا هذا رِقابٌ یُعْتِقُها عَفْوُكَ، اَوْیَهَبُها صَفْحُكَ، فَاجْعَلْ رِقابَنا مِنْ تِلْكَ‏الرِّقابِ، وَاجْعَلْنا لِشَهْرِنا مِنْ خَیْرِ اَهْلٍ وَ اَصْحابٍ(الصحیفة السجادیة، نیایش 44) بار خدایا بر محمد و آلش درود فرست، و چنانچه در هر شب از شب هاى این ماه مبارك برایت بندگانى است كه بخششت آنان را آزاد مى‏كند، یا گذشتت ایشان را مى‏بخشد، پس ما را از آن بندگان قرار ده، و ما را براى ماه رمضانمان از بهترین اهل و یاران محسوب كن.» 

بهترین و مهمترین دعای امام سجاد(علیه السلام)در ماه رمضان
مهمترین و خطرناکترین مانع جاده بهشت گناه و معصیت الهی است. از این رو امام سجاد(علیه السلام) به درگاه الهی این چنین دست به دعا بر می دارد: «وَ اَنْ نَتَقَرَّبَ اِلَیْكَ فیهِ مِنَ الْاَعْمالِ الزّاكِیَةِ بِما وَ اَنْ نَتَقَرَّبَ اِلَیْكَ فیهِ مِنَ الْاَعْمالِ الزّاكِیَةِ بِما؛ و ما را توفیق ده كه در آن به تو تقرب جوئیم در سایه اعمال  شایسته‏اى كه ما را به آن از آلودگى معاصى پاك نمایى.»، در روایتی نیز نقل شده است که امام علی(علیه السلام) از پیامبر اکرم(صلی الله و علیه وآله) در خصوص بهترین اعمال در ماه رمضان سؤال کردند و پیامبر اکرم در جواب فرمودند: «فَقَالَ یَا أَبَا الْحَسَنِ أَفْضَلُ الْأَعْمَالِ فِی هَذَا الشَّهْرِ الْوَرَعُ عَنْ مَحَارِمِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَل؛(الأمالی( للصدوق)، ص95) بهترین عمل در این ماه پارسایى و اجتناب از محرّمات خداست.» 

مهمترین عامل و عنصری که می تواند این مانع سخت را از سر راه ورود انسان به بهشت بردارد، تقوای الهی است. و خدا نیز روزه را به عنوان عاملی برای تقویت تقوا در اختیار انسان قرار داده است. «یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنوا کُتِبَ عَلَیکُمُ الصِّیامُ کَما کُتِبَ عَلَی الَّذینَ مِن قَبلِکُم لَعَلَّکُم تَتَّقونَ؛[بقره،آیه 183 ] ای افرادی که ایمان آورده‌اید! روزه بر شما نوشته شده، همان‌گونه که بر کسانی که قبل از شما بودند نوشته شد؛ تا پرهیزکار شوید.»، به راستی اگر انسان نتواند در این ماه خدا تقوای الهی را کسب کند و  بر هوای نفس غلبه کند و از ارتکاب محارم و ناپاکی ها اجتناب کند، نه تنها در جاده بهشت قدم نگذاشته است؛ بلکه از زیبایی ها و مناظر چشم نواز آن نیز بی بهره خواهد بود. 

در پایان:
همچون امام سجاد(علیه السلام) دست دعا به درگاه الهی بر می داریم و از خدای متعال کسب معرفت و نگه داشتن حرمت این ماه را از خدای منان طلب می کنیم: «وَ اَلْهِمْنا مَعْرِفَةَ فَضْلِهِ وَ اِجْلالَ حُرْمَتِهِ؛ مِمّا حَظَرْتَ فیهِ، وَ اَعِنّا عَلى‏ صِیامِهِ بِكَفِّ الْجَوارِحِ عَنْ مَعاصیكَ؛ و معرفت برترى این ماه و بزرگداشت احترامش، و خوددارى از محرمات در آن را به ما الهام كن.»

 منبع:tebyan.net 

وَلِكُلٍّ وِجْهَةٌ هُوَ مُوَلِّيهَا فَاسْتَبِقُوا الْخَيْرَاتِ أَيْنَ مَا تَكُونُوا يَأْتِ بِكُمُ اللَّهُ جَمِيعًا إِنَّ اللَّهَ عَلَىٰ كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ
ﺑﺮﺍﻯ ﻫﺮ ﮔﺮﻭﻫﻰ ﻗﺒﻠﻪ ﺍﻯ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺧﺪﺍ ﮔﺮﺩﺍﻧﻨﺪﻩ ﺭﻭﻯ ﺁﻥ ﮔﺮﻭﻩ ﺑﻪ ﺁﻥ ﻗﺒﻠﻪ ﺍﺳﺖ ؛ ﭘﺲ [ ﺩﺭﺑﺎﺭﻩ ﻗﺒﻠﻪ ، ﻧﺰﺍﻉ ﻭ ﻛﺸﻤﻜﺶ ﻧﻜﻨﻴﺪ ﻭ ﺑﻪ ﺟﺎﻯ ﺑﺤﺚ ﻭ ﮔﻔﺘﮕﻮ ] ﺑﻪ ﺟﺎﻧﺐ ﻧﻴﻜﻰ ﻫﺎ ﻭ ﻛﺎﺭﻫﺎﻯ ﺧﻴﺮ ﭘﻴﺸﻰ ﺟﻮﻳﻴﺪ . ﺧﺪﺍ ﻫﻤﻪ ﺷﻤﺎ ﺭﺍ ﻫﺮ ﺟﺎ ﻛﻪ ﺑﺎﺷﻴﺪ [ ﺑﻪ ﺻﺤﺮﺍﻯ ﻣﺤﺸﺮ ]ﻣﻰ ﺁﻭﺭﺩ ؛ ﻣﺴﻠﻤﺎ ﺧﺪﺍ ﺑﺮ ﻫﺮ ﻛﺎﺭﻯ ﺗﻮﺍﻧﺎﺳﺖ .(بقره،148)

توصیه قرآن کریم در انجام امور خیر و عمل صالح، ابتدا حرکت است و بعد سرعت است و سپس سبقت. 

حرکت ، همان عمل کردن به کارهای خیر است که تمام عبادت‌های مستحب و واجب را در بر می‌گیرد و متصف شدن به فضایل اخلاقی را شامل می‌شود.

سرعت در این امور هم به این است که هرگاه زمینه انجام آن فراهم شد، بدون فوت وقت آن کار عملی شود. امام باقر علیه‌السلام مرتب سفارش می‌کردند: «إِذَا هَمَمْتَ بِخَیْرٍ فَبَادِرْ فَإِنَّکَ لَا تَدْرِی مَا یَحْدُثُ» هنگامی که تصمیم به کار خیری گرفتی فوراً آن را انجام بده و آن را به بعد موکول نکن؛ چون نمی‌دانی بعد چه می‌شود.

سبقت که به معنای پیشی گرفتن است به دو صورت واقع می‌شود یکی در اصل انجام است که فرد از دیگرانی که آن‌ها نیز داوطلب آن کار خیر هستند پیشی گرفته و مثلاً زودتر از آن‌ها دست به جیب شده و مشکل نیازمندی را به میزان توان خودش برطرف می‌سازد. دیگری سبقت در کمیت آن کار خیر است؛ به این شکل که فرد از دیگرانی که آن‌ها هم عامل به کار خیر یا دارای فضیلت اخلاقی‌اند گوی سبقت را ربوده و از آن‌ها متواضع‌تر، صبورتر و مانند آن است.

قرآن کریم چنین مؤمنانی را به مقام قرب الهی بشارت می‌دهد و می‌فرماید: «السَّابِقُونَ السَّابِقُونَ*أُوْلَئکَ الْمُقَرَّبُونَ»

وَاسْتَعِينُوا بِالصَّبْرِ وَالصَّلَاةِ وَإِنَّهَا لَكَبِيرَةٌ إِلَّا عَلَى الْخَاشِعِينَ
ﺍﺯ ﺻﺒﺮ ﻭ ﻧﻤﺎﺯ [ ﺑﺮﺍﻯ ﺣﻞ ﻣﺸﻜﻠﺎﺕ ﺧﻮﺩ ﻭ ﭘﺎﻙ ﻣﺎﻧﺪﻥ ﺍﺯ ﺁﻟﻮﺩﮔﻰ ﻫﺎ ﻭ ﺭﺳﻴﺪﻥ ﺑﻪ ﺭﺣﻤﺖ ﺣﻖ ] ﻛﻤﻚ ﺑﺨﻮﺍﻫﻴﺪ ﻭ ﺑﻰ ﺗﺮﺩﻳﺪ ﺍﻳﻦ ﻛﺎﺭ ﺟﺰ ﺑﺮ ﻛﺴﺎﻧﻰ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺣﻖ ﻗﻠﺒﻰ ﻓﺮﻭﺗﻦ ﺩﺍﺭﻧﺪ ﺩﺷﻮﺍﺭ ﻭ ﮔﺮﺍﻥ ﺍﺳﺖ .(45)بقره

ویرایشاستعانت یعنى کمک خواستن و این وقتى است كه انسان به تنهایى نتواند مشکلی را كه پیش آمده بر وفق مصلحت خود برطرف سازد. خداوند متعال فرمود: اِسْتَعِینُواْ بِالصَّبرِْ وَ الصَّلَوةِ؛ در سختی ها و مشکلات خود از صبر و نماز كمك بگیرید که این دو، بهترین وسیله براى پیروزیند؛ چون صبر در هر بلا و حادثه عظیمى آن را كوچك و ناچیز ساخته و نماز هم كه توجه به خدا و پناه بردن به اوست، روح ایمان را زنده مى‏سازد و به آدمى مى‏فهماند كه به جایى تكیه زده كه ویران شدنی و از هم گسستنى نیست.

در برخی روایات، روزه به عنوان مصداقی برای صبر معرفی شده است که افراد می توانند برای پیروزی بر مشکلات خود از آن کمک بگیرند.