انتخاب همسر شایسته

انتخاب همسر مسأله بزرگ و حساس زندگی است و هرگز انسان عاقل، سرنوشت یک عمر دیانت و اسرار و آسایش زندگی و… خود را به دست کسی که از دیانت و اخلاق و عادات و کمالات او آگاهی ندارد نمی دهد. و بیش از همه چیز در انتخاب شریک زندگی اش دقت می‌کند. این وظیفه برای پدران و مادران نیز وجود دارد.
اسلام با آن همه تشویق و ترغیب به ازدواج و توصیه به این که جوانان پسر و دختر را هرچه زودتر به ازدواج درآورید، در مسأله انتخاب همسر، سفارش اکید نموده که باید پدر و مادر وارسی کنند و همسری که دارای دیانت و اخلاق زندگی باشد برای فرزندان خود انتخاب نمایند وگرنه فرزندان خود را تباه کرده اند.
اینک به بخشی از روایات این موضوع توجه فرمایید:
در بعضی از روایات آمده است که امام علیه السلام می‌فرماید: «اذاجاءکم من ترضون خلقه و دینه فزوّجوه والاّ تکن فی الأرض فتنةٌ و فساد کبیر»؛ (کافی ج ۵/۳۴۷) یعنی اگر کسی که از دیانت و اخلاق او راضی هستید به خواستگاری فرزند شما بیاید دختر خود را به او تزویج کنید وگرنه فتنه و فساد بزرگی رخ خواهد داد [و علت ایجاد چنین فتنه ای شما خواهید بود، زیرا با بهانه‌های واهی خواستگار را رد نموده اید و یا بدون بررسی از اخلاق و دیانت طرف دختر خود را به او تزویج نموده اید. ]
[۱] خداوند در سوره فرقان ضمن بیان صفات بندگان صالح خود می‌فرماید: «آنان می‌گویند: پروردگارا، به ما همسران و فرزندانی عطا کن که سبب روشنی چشم ما باشند. »
[۲] و درسوره تحریم، خطاب به زنان رسول خدا صلی الله علیه و آله که گاهی آن حضرت را آزار می‌داده اند می‌فرماید: «امید می‌رود اگر رسول خدا صلی الله علیه و آله شما را طلاق دهد، خداوند به جای شما همسران بهتری برای او قرار دهد که آنان مسلمان و مؤمن و تائب و عابد و… باشند. »
اینک به برخی از سخنان معصومین علیهم السلام نیز توجه می‌کنیم.

۱- علامه مجلسی، درکتاب بحار، از امالی مفید، از حضرت رضا، از پدرانش، از امیرالمؤمنین علیه السلام نقل نموده که فرمود: «بهترین زن‌های شما دارای پنج خصلت هستند. » گفته شد: آن پنج خصلت چیست؟ فرمود: «آنها دارای برخورد شیرین و لیّن هستند، و از شوهران خود اطاعت می‌کنند، و اگر شوهرانشان نسبت به آنان خشم کنند می‌کوشند تا آنان را راضی نمایند، و در نبودن همسران خود امانت دار آنان هسند، و حق آنان را ضایع نمی کنند [یعنی مال شوهر خود را حفظ می‌کنند و خود را نیز که امانت او هستند از مردان نامحرم حفظ می‌نمایند]. »
سپس فرمود: چنین زن‌هایی کار پردازان الهی هستند که خسران ندارند. »

 ۲- و در همان کتاب، از معانی الأخبار، از امام صادق علیه السلام، از پدرانش، از رسول خدا صلی الله علیه و آله نقل شده که فرمود: «ای مردم! از سبزی‌هایی که در محل‌های آلوده روییده است دوری کنید. » گفته شد: مقصود شما چیست؟ فرمود: «مقصود من زن زیبایی است که در خانواده فاسد رشد نموده باشد. »

 ۳- در همان کتاب، از ابراهیم کرخی نقل شده که گوید: به امام صادق علیه السلام گفتم: همسر موافق و خوبی داشتم از دنیا رفت و تصمیم دارم باز همسری انتخاب کنم. امام صادق علیه السلام فرمود: «بنگر با که می‌خواهی زندگی کنی و چه کسی را می‌خواهی شریک مال خود و مطلع از دین و اسرار و امانت‌های خود بگردانی؟ پس اگر تو را چاره ای از ازدواج نیست با زن باکره معروف به خیر و از خانواده ای خوشنام و دارای اخلاق نیک ازدواج کن و بدان که زن ها، چنان که شاعر در شعر خود بیان کرده. سه قسم هستند:

 ۱- زنی که فرزندآور و اهل محبت است و در امور دنیا و آخرت به شوهر خود کمک می‌کند و در سختی‌ها صابر و باوفا می‌باشد.

۲- زنی که عقیم و نازا است و از جمال ظاهری و اخلاق خوب بی بهره است و در هیچ کار خیری به شوهر خود کمک نمی کند.

۳- زنی که فراوان شیون می‌کند و در خانه آرام نمی گیرد و زیاد عیب جویی می‌کند و احسان فراوان همسر خود را ناچیز می‌داند و احسان ناچیز او را نمی پذیرد. »

۴- در همان کتاب، از معانی الأخبار، از بعضی از اصحاب امام صادق علیه السلام نقل شده که گویند: از امام صادق علیه السلام شنیدیم که فرمود: «زن برای انسان مانند قلاده ای است که به گردن می‌اندازند. پس دقت کن چه چیزی را می‌خواهی به گردن خود بیندازی؟ »
سپس فرمود: «برای زن خوب و زن بد نمی توان قیمتی تعیین نمود اما ارزش زن خوب هرگز [برابر] طلا و نقره نیست بلکه از طلا و نقره بالاتر است، و زن بد را با خاک [هم] نمی شود مقایسه نمود، چرا که از خاک پست تر است. »

 ۵- در همان کتاب، از مکارم الأخلاق، از حضرت کاظم علیه السلام نقل شده که
حسین بن بشار گوید: نامه ای به آن حضرت نوشتم که یکی از خویشان من از دخترم خواستگاری نموده اما اخلاق او خوب نیست. امام علیه السلام در پاسخ فرمود: «اگر بد خلق است، دخترت رابه او تزویج مکن. »

 ۶- در همان کتاب، از رسول خدا صلی الله علیه و آله نقل شده که فرمود: «کسی که فقط برای زیبایی یک زن با او ازدواج کند، هرگز از جمال و زیبایی آن زن استفاده نخواهد نمود؛ و کسی که برای ثروت یک زن با او ازدواج کند، خداوند او را به خودش واگذار خواهد کرد. پس بر شما باد که با زن‌های با دیانت ازدواج کنید. »

 ۷- در همان کتاب، از امیرالمؤمنین علیه السلام نقل شده که فرمود: «رسول خدا صلی الله علیه و آله به اصحاب خود فرمود: [می دانید] بهترین عمل زن‌ها چیست؟ [کسی پاسخ نداد]. پس فاطمه علیهاالسلام فرمود: بهترین عمل زن‌ها این است که مردهای نامحرم را نبینند و مردهای نامحرم نیز آنان را نبینند. رسول خدا صلی الله علیه و آله از این پاسخ فاطمه تعجب نمود و فرمود: فاطمه پاره تن من است. »

۸- در همان کتاب، از کتاب غایات نقل شده که رسول خدا صلی الله علیه و آله به اصحاب
خود فرمود: «به شما بگویم که بهترین زنان شما کیانند؟ » اصحاب گفتند: آری، رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: «بهترین زنان شما زنی است که عقیم نباشد و مهربان و پوشیده و عفیف باشد؛ بین اهل و خویشان خود عزیز و برای شوهر خود ذلیل باشد؛ خود را از غیر شوهر مصون دارد و مطیع شوهر خود باشد و چون با او خلوت نماید آنچه او می‌خواهد در اختیار او گذارد. »

۹- و فرمود: «به شما بگویم که بدترین زنان شما کیانند؟ » اصحاب گفتند: آری، رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: «بدترین زنان شما زن نازا و عقیمی است که از هیچ عمل زشتی پرهیز نمی کند و چون شوهر او غایب باشد زینت‌های خود را بر دیگران آشکار می‌سازد ولی نسبت به شوهر خود امتناع می‌ورزد و به حرف او گوش نمی دهد و دستور او را اطاعت نمی کند و چون با او خلوت می‌کند مانند حیوان چموش از او امتناع می‌ورزد و عذر او را نمی پذیرد و از خطایش نمی گذرد. »

۱۰- و فرمود: «بدترین چیزها و سخت ترین دشمن مؤمنین زن‌های ناشایسته هستند. »

 ۱۱- و فرمود: «بدترین زن‌های شما زن بی حیای عبوس و فحاش و سخن چین است. »
منبع:آیین همسرداری و اداب زندگی در اسلام - سید محمد حسینی- صفحه۲۲