استفاده از لارو مگس، زمينه درماني مشتركي بين پزشكي و حشره شناسي است كه تاكنون جان هزاران زخمي را در كشورهاي مختلف نجات داده است، بدون اين كه اين افراد نياز به بستري شدن در بيمارستان يا اعمال جراحي داشته باشند.

«لارو درماني» (Maggot Therapy) كه با استفاده از لارو نوعي حشره به نام «Lucilia Sericata» انجام مي شود، براي درمان زخم هاي ديابتي، زخم هاي بستر، سوختگي، عفونت استخوان (استئوميليت)، عفونت هاي بعد از عمل جراحي و Carbuncle كاربرد كاملا موثري دارد.

لاروهاي L.sericata كه گويي براي درمان زخم ها خلق شده اند، تنها از قسمت هاي نكروزه و عفوني زخم تغذيه مي كنند و هرگز به قسمت هاي زنده حمله نمي كنند.

تيمي از محققان كشورمان شامل يك پزشك ارتوپد، دو نفر حشره شناس و يك زيست شناس پس از سه سال مطالعه و تحقيق و بررسي اين تكنيك در حيوانات، مرحله باليني اين روش را از دي ماه 1383 در بيمارستان بقيه الله الاعظم (عج) تهران آغاز كردند و تا كنون دهها مورد «لارو درماني» با موفقيت كامل انجام داده اند.

دكتر عباس ميراب زاده، عضو هيئت علمي سازمان پژوهش هاي علمي و صنعتي ايران و متخصص حشره شناس اين تيم در تشريح اين روش درماني و مزيت هاي آن نسبت به ساير روش هاي درمان زخم هاي عفوني اظهار كرد: لارو درماني (Maggot Therapy) كه با استفاده از لارو گونه اي مگس به نام «Lucilia Sericata» انجام مي شود در درمان زخم پاي ديابتي، زخم بستر، سوختگي، عفونت استخوان (استئوميليت) و عفونت هاي بعد از عمل جراحي، زخم Meningomyelocell، زخم Venous Stasis Ulcers، قانقاريا، زخم Buerger،آبسه هاي عفوني پوستي، عفونت ناشي از زخم هاي سرطاني وساير زخم ها كاربرد دارد.

وي افزود: نكته ظريفي كه در اين روش وجود دارد اين است كه اين لاروها گويا تنها براي درمان چنين زخم هايي خلق شده اند؛ چرا كه فقط از قسمت هاي نكروزه و عفوني زخم تغذيه مي كنند و هرگز به قسمت هاي زنده حمله نمي كنند.

هزينه كمتر و درمان سريع تر زخم هاي عفوني از مزاياي لارو درماني است
دكتر ميراب زاده درخصوص مزاياي اين روش گفت: در اين روش نيازي به استفاده از آنتي بيوتيك، جراحي، بستري شدن در بيمارستان، بيهوشي و صرف هزينه هاي گزاف نبوده و تمام مراحل تحت نظر پزشك به راحتي در منزل قابل انجام است.

وي تصريح كرد: در اين روش، ابتدا تخم مگس ها به وسيله مواد ضدعفوني كننده، ضدعفوني شده و پس از ارزيابي كيفي جهت اطمينان از استريل بودن به روي زخم عفوني بيمار قرار زده مي شود.

عضو هيئت علمي سازمان پژوهش هاي علمي و صنعتي ايران ادامه داد: افرادي كه به زخم پاي ديابتي مبتلا مي شوند در بيمارستان بستريشده و تحت اعمال جراحي مختلف جهت پاك سازي زخم ها از عفونت و آلودگي، قرار مي گيرند و لذا هزينه زيادي را چه از لحاظ بستري شدن و چه اتاق عمل، متحمل مي شوند و در بعضي موارد جراح به علت عدم بهبودي زخم مجبور به قطع پا از زير زانو مي شود؛ در حالي كه با استفاده از اين روش درمان، بيماران ديابتي طي يك ماه تا حداكثر چهار ماه و در بيماران غيرديابتي از سه روز تا حداكثر 20 روز، زخم مزمن بطور قطعي درمان مي شود.

ميرآب زاده درباره خصوصيات اين لاروها كه باعث درمان سريع زخم هاي مزمن مي شوند گفت: در بزاق لاروها آنتي بيوتيك Allantoin وجود دارد كه روي طيف وسيعي از باكتري ها مؤثر است. لاروها همچنين آمونياك و بيكربنات كلسيم ترشح ميكنند كه خاصيت ميكروب كشي بالايي دارند و ضمناً pH زخم را به حدود 8 تا 8.5 مي رسانند كه در اين pH كلونيزه شدن باكتري ها به حداقل مي رسد.

پژوهشگر اين طرح افزود: در قسمت سر لاروها نيز موهاي نوك تيز و فراواني وجود دارد كه برخورد فيزيكي آنها با ميكروب ها سبب نابودي قسمت قابل توجهي از آنها مي شود، لاروها موادي شبيه به اينترلوكين 6 و10 ترشح مي كنند كه سبب تسريع در بهبودي زخم و بوجود آوردن فيبروبلاست ها مي شوند.

وي در تشريح عمكلرد اين مگس هاي درمانگر گفت: فعاليت لاروها سبب بالا رفتن حرارت در زخم و موجب تسريع خون رساني به زخم مي شود، همچنين لاروها جنب و جوش و حركات فراواني در محل زخم دارند كه سبب ماساژ زخم و خون رساني بيشتر به زخم مي شوند.

ميراب زاده تصريح كرد: لاروها با قلاب هاي دهاني، قسمت هاي نكروزه زخم را خراش داده و با ترشح آنزيم Proteolytic بافت هاي مرده را به حالت نيمه مايع درآورده و سپس آن را مي مكند و به اين ترتيب سبب پاكسازي و از بين رفتن قسمت هاي مرده زخم مي شوند.

عضو هيات علمي سازمان پژوهشهاي علمي و صنعتي ايران ادامه داد: ترشح مداوم و زياد بزاق لاروها از يك سو سبب شست وشوي زخم شده و از سوي ديگر قسمت اعظم باكتري هايي كه مورد تغذيه لارو قرار گرفته، در قسمت اسيدي دستگاه گوارش لارو (3=pH) از بين مي رود.

ميراب زاده با بيان اين كه بسياري از پزشكان و كادر درماني كشور از وجود اين روش درماني بي اطلاع هستند، گفت: در صورت حمايت مؤسسات مسؤول به راحتي مي توان با هزينه اي بسيار كم، لاروي مورد نياز براي درمان بيماران در سراسر كشور را توليد كرد.

وي با ا شاره به برخي از افرادي كه اين روش بر روي آنها اجرا شده است گفت: دو تن از جانبازان جنگ تحميلي يكي با زخم 27 ساله و كانديداي قطع پا از زير زانو و ديگري با زخمي 22 ساله و كانديداي قطع پا از مچ با استفاده از لارو درماني طي 17 روز به طور قطعي درمان شدند.

ميراب زاده با اشاره به قدمت استفاده از لارو درماني در بهبود زخم هاي عفوني رواج اين روش از قر ن ها قبل در برخي قبايل استراليا، برمه و قوم مايا در آمريكاي مركزي خاطرنشان كرد: از قرن 16 ميلادي به بعد تاثير لارومگس ها در درمان زخم هاي مجروحان در جبهه هاي جنگ گزارش شده و اولين بار در سال 1556، Pare Ambroiso پزشك مخصوص هنري سوم در فرانسه اهميت و اعجاز لارو مگس ها در درمان زخم را در جريان جنگ Saint Quentin گزارش كرد.

وي به ايسنا گفت: در سال 1920 در جريان جنگ جهاني اول، زخم هاي دو سرباز كه به صورت بيهوش به مدت يك هفته در پشت جبهه بودند، نظر دكتر بائر، افسر پزشك ارتش آمريكا كه براي مداواي زخمي هاي جنگ به جبهه هاي فرانسه اعزام شده بود را جلب كرد. وي در زخم هاي اين سربازان تعداد زيادي لاروي مگس مشاهده كرد و ديد كه در بدن آنها اثري از تب و زخم هاي عفوني نيست.

نتايج مطالعات اين پزشك آمريكايي پس از مرگش منتشر و بيش از 900 پزشك و جراح در 300 بيمارستان و مركز درماني از اين روش براي معالجه 7500 زخم استفاده كردند.

تاييديه FDA، پشتوانه جهاني لارودرماني

دكتر ميراب زاده ادامه داد: در سال 1989، دكتر شرمن، كارشناس حشره شناسي و پزشك با دو تخصص طب گرمسيري و بيماري هاي عفوني، اين روش درماني را در آمريكا مجدداً احيا و در سال 2004 ميلادي سازمان غذا و داروي آمريكا (FDA) اين روش را تائيد كرد. نظر به اين كه استفاده از اين روش، يقينا از قطع عضو و مرگ بيماراني كه دچار زخم هاي مزمن هستند، جلوگيري مي كند اميد است كه در آينده نزديك، شاهد ترويج و تفهيم اين موضوع در مجامع پزشكي كشور باشيم.

گفتني است، در طرح لارو درماني، دكتر مرتضي جان نثاري لاداني، به عنوان پزشك ارتوپد، دكتر عباس ميراب زاده به عنوان حشره شناس، مهندس شهرام شريفي بروجردي به عنوان زيست شناس و مهندس مجيد مشايخي به عنوان كارشناس ارشد حشره شناسي همكاري داشتند.

طرح لارو درماني از طرح هاي مصوب صندوق حمايت از پژوهشگران كشور است.

از سال 1383 پرورش و استريل كردن لاروها در سازمان پژوهش هاي علمي و صنعتي ايران انجام و از همان سال درمان بيماران با اين روش درماني در بيمارستان بقيه الله الاعظم «عج» تهران انجام شده است.