خانه تکانی منزل همراه با خانه تکانی دل
یکی از برنامه‌های عید نوروز، خانه تکانی و نظافت محیط زندگی و نیز پوشیدن لباس تمیز است. اسلام سفارش بسیاری درباره نظافت و دوری از آلودگیهای ظاهری بدن و محل زندگی کرده است و این مخصوص به عید نوروز نیست.
امام باقر علیه السلام می‌فرماید: کَنْسُ البیوت یُنْفیِ الفَقْر؛ [1] پاکیزه کردن خانه ها، فقر و بیچارگی را از بین می‌برد. »

و امام علی علیه السلام می‌فرماید: «نَظَّفوا بیوتکم مِن حَوک العنکبوت فاِنّ ترکه فِی البیت یورِثُ الفَقْر؛ [2] خانه‌های خود را از تار عنکبوت خالی و تمیز کنید، زیرا تار عنکبوت (در محل زندگی) باعث فقر و تهیدستی می‌گردد. »
امام صادق علیه السلام نیز درباره عید نوروز می‌فرماید:
«اذا کان یوم النیروز فَاغْتَسِل وَ البَسْ اَنظَفَ ثیابک؛ [3] در زمانی که نوروز شد غسل کن و پاکیزه ترین لباست را بپوش. »
توجه به این مطلب ضروری است. همان گونه که محیط زندگی انسان آلوده و کثیف شده و نیاز به نظافت دارد، دل و قلب انسان نیز به غبار معصیت آلوده گشته و موجب می‌شود تا صاحب خود را از مسیر هدایت دور سازد، یکی از ره آوردهای مکتب نبوت و امامت این است که گناه سم است و تدریجاً انسان گنه کار به آن مسموم می‌شود، چنانکه علی علیه السلام فرمود:
«فَاِنّما مَثَلُ الدُنیا مَثلِ الحَیَّة لینٌ مَسُّها قاتل سمّها؛ [4] دنیا با زرق و برق فریبایی که دارد مانند ماری است که ظاهری خوش خط و خال دارد و درونش سم است. »
اگرچه شستن و تمیز کردن باعث محو آلودگی‌های ظاهری می‌شود و وضو و غسل، طهارت باطنی از حَدَث و خَبَث ایجاد می‌کند، ولی آلودگی گناه با شستن و تمیز کردن و با وضو و غسل برطرف نشده و فقط با توبه واقعی و کفّاره تطهیر می‌گردد. پس پاکیزه کردن دل از سموم و آفات اخلاقی، به همان اندازه زندگی را لذت بخش و زیبا می‌کند که بر طرف کردن کثافات و سموماز جسم و منزل.
چنانکه حضرت علی علیه السلام می‌فرماید: «تَعَطَّروا بالاستغفار لاتَفْضَحَنّکم روائحَ الذُّنوب؛ [5] خودتان را با استغفار و توبه معطر کنید تا بوی گناه شما را رسوا نکند. »
قرآن کریم راه دور شدن از آلودگی‌های باطنی را این گونه معرفی می‌کند:
«انّ الحسنات یُذهبنَ السیئات؛ [6] کارهای خیر، بدیها را از بین می‌برد. »
و در جایی دیگر ایمان و اعتقاد را طهارت دانسته و شرک را آلودگی می‌داند:
«کذلک یَجْعلُ اللّه الرجس علی الّذین لایؤمنون؛ [7] آن کس را که خدا بخواهد هدایت کند، سینه اش را برای (پذیرش) اسلام گشاده می‌سازد، و آن کس را که (بخاطر اعمال خلافش) بخواهد گمراه سازد، سینه اش را آنچنان تنگ می‌کند که گویا می‌خواهد به آسمان بالا برود، این گونه خداوند پلیدی را بر افرادی که ایمان نمی آورند قرار می‌دهد. »

پی نوشت ها:
[1]:وسائل الشیعه، ج ۵، ص ۳۱۷.

[2]:همان، ص ۳۲۲.
[3]:همان، ج ۸، ص ۱۷۲

[4]: بحارالانوار، ج ۳۳، ص ۴۸۴.

[5]:  وسایل الشیعه، ج ۱۶، ص۷۰.
[6]: هود / ۱۱۴

[7]: انعام / ۱۲۵

منبع:فرصت‌های طلایی نوروز/ محمدمهدی فجری./ص21