سروش ایزد

استحباب آرایش و زینت برای همسر

در اسلام، به طور کلی نسبت به مسأله نظافت سفارش زیادی شده است. و اساسا رهبران دین ما نظافت را مقتضای دیانت دانسته اند. در مورد زن و شوهر نیز سفارش شده است که آنان خود را برای یکدیگر بیارایند و تنظیف کنند تا مرد به زن‌های دیگر و زن به مردهای دیگر توجه نکند و کانون ازدواج و خانواده با گرمی و محبت برقرار بماند.در کتاب وسایل الشیعه، از کافی، از حسن بن جهم نقل شده که گوید: من حضرت موسی بن جعفر علیهماالسلام را دیدم که خضاب نموده بود. گفتم: فدای شما شوم! خضاب نموده اید؟ فرمود: «این عمل بر عفّت زن‌ها می‌افزاید، همانا عده ای از زن‌ها برای این که مردها این عمل [یعنی زینت و آرایش] را رعایت نمی کنند از عفت و نجابت خارج گردیدند و فاسد شدند. سپس فرمود: «آیا تو دوست می‌داری که همسر تو همانند تو آلوده و غبارآلود باشد؟ » گفتم: خیر. فرمود: «او هم چنین است. »

آن گاه فرمود: «نظافت و عطر و آرایش مو و زناشویی فراوان از اخلاق پیامبران علیهم السلام است. »

منبع:آیین همسرداری و اداب زندگی در اسلام - سید محمد حسینی - صفحه۶۸

غیرت مرد و غیرت زن

غیرت و مردانگی، به معنای عام، دفاع از حریم دین خدا و حرمت اولیا و پیامبران و بندگان اوست و به معنای خاص آن، دفاع از حریم خانواده خود و خویشان و آشنایان از مؤمنین می‌باشد. غیرت، نشانه ایمان و صلاح مؤمن است و آدم بی غیرت منکوس القلب است، یعنی قلب و عقل او وارونه است.
 در مسأله زناشویی؛ غیرت مرد این است که هرگز راضی نشود کسی به همسر او خیانت و تجاوز نماید ولو به اندازه نگاه آلوده باشد و این دلیل ایمان اوست، و غیرت زن این است که راضی نشود همسر او با زن دیگری ازدواج کند و این دلیل حسد و کفر او محسوب می‌شود، و خداوند کریم تر از آن است که زن‌ها را مبتلا به غیرت کند و [به همین منظور] به مرد اجازه ازدواج با چهار زن را داده است. خداوند خود غیور است و هر صاحب غیرتی را دوست می‌دارد و از غیرت اوست که اعمال خلاف و تجاوز به حریم دیگران را در ظاهر و باطن حرام نموده است.
در کتاب وسایل، از کافی، از امام صادق صلی الله علیه و آله نقل شده که فرمود: «غیرت در باره مردها [که راضی نشوند کسی به حریم آنان تجاوز کند] صحیح [و نشانه دیانت آنان] است و اما برای زن‌ها [که راضی نشوند همسرانشان با زن دیگری ازدواج کنند] حسد خواهد بود؛ چرا که خداوند برای زن‌ها جز یک شوهر را مجاز نفرموده ولی به مردها اجازه داده است چهار همسر دایم اختیار کنند [با این قانون] خداوند کریم تر از آن است که زن‌ها را مبتلا و مکلف به غیرت نماید و از سویی اجازه دهد که مرد چهار همسر اختیار کند. »

 در همان کتاب، از رسول خدا صلی الله علیه و آله نقل شده که فرمود: «بوی بهشت از فاصله
پانصد سال راه به اهل آن می‌رسد لکن به عاق والدین و آدم بی غیرت و دیوّث نمی رسد. » گفته شد: یا رسول اللّه! دیوّث کیست؟ فرمود: «کسی که بداند همسرش زنا می‌دهد [و سکوت کند]. »
در همان کتاب، از امام باقر علیه السلام نقل شده که فرمود: «غیرت زن‌ها حسد محسوب می‌شود و حسد ریشه کفر است و زن‌هایی که مقیّد به اسلام و دیانت نیستند چون غیرت و حسد ورزند خشم می‌کنند و چون خشم کنند کافر می‌شوند. »
 در همان کتاب، از سیّدرضی، در نهج البلاغة نقل شده که امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود: «غیرت زن کفر است و غیرد مرد ایمان است. »

منبع:آیین همسرداری و اداب زندگی در اسلام - سید محمد حسینی- صفحه۱۱۳

پاداش کمک به همسر در اصلاح زندگی و خانواده

 علامه مجلسی، در کتاب بحار، از کتاب جامع الأخبار، از امیرالمؤمنین علیه السلام نقل نموده که فرمود: «روزی رسول خدا صلی الله علیه و آله به خانه ما آمد و چون دید فاطمه علیهاالسلام کنار دیگ غذا نشسته و من مشغول تمیز کردن عدس هستم، فرمود: یا ابالحسن! گفتم: لبیک یا رسول اللّه! فرمود: به سخن من گوش کن و بدان که آنچه می‌گویم از ناحیه خداوند است. »
سپس فرمود: «هیچ مردی در خانه به همسر خود کمک نمی کند، جز آن که خداوند به اندازه هر مویی که در بدن اوست برای او عبادت یک سال را می‌نویسد که روزهای آن را روزه و شب‌های آن را به عبادت مشغول باشد و همانند پاداشی که به صابران، - مانند حضرت داود و یعقوب و عیسی علیهم السلام - می‌دهد به او نیز خواهد داد.

یا علی! هرکس در خانه با میل و رغبت به همسر خود کمک کند خداوند نام او را در دیوان شهیدان ثبت می‌فرماید و برای هر روز و شبی پاداش هزار شهید به او عطا می‌فرماید و برای هر قدمی که بر می‌دارد پاداش حج و عمره به او می‌دهد و به اندازه هر رگی که در بدن اوست شهری در بهشت به او مرحمت می‌کند.

 یا علی! یک ساعت خدمت در خانه بهتر از هزار سال عبادت و هزار حج و هزار عمره و آزاد کردن هزار بنده در راه خدا و شرکت در هزار جنگ و غزوه و عیادت هزار مریض و شرکت در هزار نمازجمعه و تشییع هزار جنازه و سیرکردن هزار گرسنه و پوشاندن هزار برهنه و فرستادن هزار اسب (برای جهاد) در راه خدا و انفاق هزار دینار به فقرا می‌باشد، بلکه بهتر از خواندن تورات و انجیل و زبور و قرآن و آزاد کردن هزار اسیر و انفاق هزار شتر به مساکین می‌باشد و کسی که در خانه به همسر خود کمک کند از دنیا نمی رود تا جایگاه خود را در بهشت ببیند.
یا علی! کسی که از خدمت به همسر خود دریغ نکند و با میل و رغبت در خانه به همسر خود کمک کند کفاره گناهان کبیره او خواهد بود و خشم پروردگار از او برطرف می‌شود و چنین خدمتی برای او مهریه حورالعین بهشتی می‌شود و حسنات و درجات او را افزایش می‌دهد.
یا علی! کسی [توفیق] خدمت به همسر خود را در خانه پیدا نمی کند جز صدّیق یا شهید و یا مردی که خداوند خیر دنیا و آخرت را برای او خواسته باشد. »
منبع:آیین همسرداری و آداب زندگی در اسلام - سیدمحمد حسینی- صفحه۱۰۷

انتخاب همسر شایسته

انتخاب همسر مسأله بزرگ و حساس زندگی است و هرگز انسان عاقل، سرنوشت یک عمر دیانت و اسرار و آسایش زندگی و… خود را به دست کسی که از دیانت و اخلاق و عادات و کمالات او آگاهی ندارد نمی دهد. و بیش از همه چیز در انتخاب شریک زندگی اش دقت می‌کند. این وظیفه برای پدران و مادران نیز وجود دارد.
اسلام با آن همه تشویق و ترغیب به ازدواج و توصیه به این که جوانان پسر و دختر را هرچه زودتر به ازدواج درآورید، در مسأله انتخاب همسر، سفارش اکید نموده که باید پدر و مادر وارسی کنند و همسری که دارای دیانت و اخلاق زندگی باشد برای فرزندان خود انتخاب نمایند وگرنه فرزندان خود را تباه کرده اند.
اینک به بخشی از روایات این موضوع توجه فرمایید:
در بعضی از روایات آمده است که امام علیه السلام می‌فرماید: «اذاجاءکم من ترضون خلقه و دینه فزوّجوه والاّ تکن فی الأرض فتنةٌ و فساد کبیر»؛ (کافی ج ۵/۳۴۷) یعنی اگر کسی که از دیانت و اخلاق او راضی هستید به خواستگاری فرزند شما بیاید دختر خود را به او تزویج کنید وگرنه فتنه و فساد بزرگی رخ خواهد داد [و علت ایجاد چنین فتنه ای شما خواهید بود، زیرا با بهانه‌های واهی خواستگار را رد نموده اید و یا بدون بررسی از اخلاق و دیانت طرف دختر خود را به او تزویج نموده اید. ]
[۱] خداوند در سوره فرقان ضمن بیان صفات بندگان صالح خود می‌فرماید: «آنان می‌گویند: پروردگارا، به ما همسران و فرزندانی عطا کن که سبب روشنی چشم ما باشند. »
[۲] و درسوره تحریم، خطاب به زنان رسول خدا صلی الله علیه و آله که گاهی آن حضرت را آزار می‌داده اند می‌فرماید: «امید می‌رود اگر رسول خدا صلی الله علیه و آله شما را طلاق دهد، خداوند به جای شما همسران بهتری برای او قرار دهد که آنان مسلمان و مؤمن و تائب و عابد و… باشند. »
اینک به برخی از سخنان معصومین علیهم السلام نیز توجه می‌کنیم.

۱- علامه مجلسی، درکتاب بحار، از امالی مفید، از حضرت رضا، از پدرانش، از امیرالمؤمنین علیه السلام نقل نموده که فرمود: «بهترین زن‌های شما دارای پنج خصلت هستند. » گفته شد: آن پنج خصلت چیست؟ فرمود: «آنها دارای برخورد شیرین و لیّن هستند، و از شوهران خود اطاعت می‌کنند، و اگر شوهرانشان نسبت به آنان خشم کنند می‌کوشند تا آنان را راضی نمایند، و در نبودن همسران خود امانت دار آنان هسند، و حق آنان را ضایع نمی کنند [یعنی مال شوهر خود را حفظ می‌کنند و خود را نیز که امانت او هستند از مردان نامحرم حفظ می‌نمایند]. »
سپس فرمود: چنین زن‌هایی کار پردازان الهی هستند که خسران ندارند. »

 ۲- و در همان کتاب، از معانی الأخبار، از امام صادق علیه السلام، از پدرانش، از رسول خدا صلی الله علیه و آله نقل شده که فرمود: «ای مردم! از سبزی‌هایی که در محل‌های آلوده روییده است دوری کنید. » گفته شد: مقصود شما چیست؟ فرمود: «مقصود من زن زیبایی است که در خانواده فاسد رشد نموده باشد. »

 ۳- در همان کتاب، از ابراهیم کرخی نقل شده که گوید: به امام صادق علیه السلام گفتم: همسر موافق و خوبی داشتم از دنیا رفت و تصمیم دارم باز همسری انتخاب کنم. امام صادق علیه السلام فرمود: «بنگر با که می‌خواهی زندگی کنی و چه کسی را می‌خواهی شریک مال خود و مطلع از دین و اسرار و امانت‌های خود بگردانی؟ پس اگر تو را چاره ای از ازدواج نیست با زن باکره معروف به خیر و از خانواده ای خوشنام و دارای اخلاق نیک ازدواج کن و بدان که زن ها، چنان که شاعر در شعر خود بیان کرده. سه قسم هستند:

 ۱- زنی که فرزندآور و اهل محبت است و در امور دنیا و آخرت به شوهر خود کمک می‌کند و در سختی‌ها صابر و باوفا می‌باشد.

۲- زنی که عقیم و نازا است و از جمال ظاهری و اخلاق خوب بی بهره است و در هیچ کار خیری به شوهر خود کمک نمی کند.

۳- زنی که فراوان شیون می‌کند و در خانه آرام نمی گیرد و زیاد عیب جویی می‌کند و احسان فراوان همسر خود را ناچیز می‌داند و احسان ناچیز او را نمی پذیرد. »

۴- در همان کتاب، از معانی الأخبار، از بعضی از اصحاب امام صادق علیه السلام نقل شده که گویند: از امام صادق علیه السلام شنیدیم که فرمود: «زن برای انسان مانند قلاده ای است که به گردن می‌اندازند. پس دقت کن چه چیزی را می‌خواهی به گردن خود بیندازی؟ »
سپس فرمود: «برای زن خوب و زن بد نمی توان قیمتی تعیین نمود اما ارزش زن خوب هرگز [برابر] طلا و نقره نیست بلکه از طلا و نقره بالاتر است، و زن بد را با خاک [هم] نمی شود مقایسه نمود، چرا که از خاک پست تر است. »

 ۵- در همان کتاب، از مکارم الأخلاق، از حضرت کاظم علیه السلام نقل شده که
حسین بن بشار گوید: نامه ای به آن حضرت نوشتم که یکی از خویشان من از دخترم خواستگاری نموده اما اخلاق او خوب نیست. امام علیه السلام در پاسخ فرمود: «اگر بد خلق است، دخترت رابه او تزویج مکن. »

 ۶- در همان کتاب، از رسول خدا صلی الله علیه و آله نقل شده که فرمود: «کسی که فقط برای زیبایی یک زن با او ازدواج کند، هرگز از جمال و زیبایی آن زن استفاده نخواهد نمود؛ و کسی که برای ثروت یک زن با او ازدواج کند، خداوند او را به خودش واگذار خواهد کرد. پس بر شما باد که با زن‌های با دیانت ازدواج کنید. »

 ۷- در همان کتاب، از امیرالمؤمنین علیه السلام نقل شده که فرمود: «رسول خدا صلی الله علیه و آله به اصحاب خود فرمود: [می دانید] بهترین عمل زن‌ها چیست؟ [کسی پاسخ نداد]. پس فاطمه علیهاالسلام فرمود: بهترین عمل زن‌ها این است که مردهای نامحرم را نبینند و مردهای نامحرم نیز آنان را نبینند. رسول خدا صلی الله علیه و آله از این پاسخ فاطمه تعجب نمود و فرمود: فاطمه پاره تن من است. »

۸- در همان کتاب، از کتاب غایات نقل شده که رسول خدا صلی الله علیه و آله به اصحاب
خود فرمود: «به شما بگویم که بهترین زنان شما کیانند؟ » اصحاب گفتند: آری، رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: «بهترین زنان شما زنی است که عقیم نباشد و مهربان و پوشیده و عفیف باشد؛ بین اهل و خویشان خود عزیز و برای شوهر خود ذلیل باشد؛ خود را از غیر شوهر مصون دارد و مطیع شوهر خود باشد و چون با او خلوت نماید آنچه او می‌خواهد در اختیار او گذارد. »

۹- و فرمود: «به شما بگویم که بدترین زنان شما کیانند؟ » اصحاب گفتند: آری، رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: «بدترین زنان شما زن نازا و عقیمی است که از هیچ عمل زشتی پرهیز نمی کند و چون شوهر او غایب باشد زینت‌های خود را بر دیگران آشکار می‌سازد ولی نسبت به شوهر خود امتناع می‌ورزد و به حرف او گوش نمی دهد و دستور او را اطاعت نمی کند و چون با او خلوت می‌کند مانند حیوان چموش از او امتناع می‌ورزد و عذر او را نمی پذیرد و از خطایش نمی گذرد. »

۱۰- و فرمود: «بدترین چیزها و سخت ترین دشمن مؤمنین زن‌های ناشایسته هستند. »

 ۱۱- و فرمود: «بدترین زن‌های شما زن بی حیای عبوس و فحاش و سخن چین است. »
منبع:آیین همسرداری و اداب زندگی در اسلام - سید محمد حسینی- صفحه۲۲

 واژة اربعین در قرآن و معنای آن

واژه اربعین به معنای چهل از بین اعداد از اهمیّت خاصی بر خوردار و اسراری در آن نهفته است. این واژه در چهار آیه قرآن کریم آمده است، که عبارتند از:

۱ {وَ إِذْ واعَدْنا مُوسی أَرْبَعینَ لَیْلَةً} [۱] «و (به یاد آرید) زمانی که چهل شب با موسی وعده نهادیم».

۲ {قالَ فَإِنَّها مُحَرَّمَةٌ عَلَیْهِمْ أَرْبَعینَ سَنَةً یَتیهُونَ فِی الْأَرْضِ فَلا تَأْسَ عَلَی الْقَوْمِ الْفاسِقینَ} [۲] «خدا گفت: این سرزمین چهل سال بر آنها (به سزای گناهانشان) حرام شد، (در این مدت) همواره در روی زمین (بیابان سینا) سرگردان خواهند ماند. پس بر این گروه نافرمان اندوه مخور».

۳ {وَ واعَدْنا مُوسی ثَلاثینَ لَیْلَةً وَ أَتْمَمْناها بِعَشْرٍ فَتَمَّ میقاتُ رَبِّهِ أَرْبَعینَ لَیْلَةً} [۳] «و با موسی سی شب وعده گذاشتیم (سی شبانه روز که جهت آماده شدن برای دریافت تورات عبادت کند) و آن را با ده شب دیگر کامل کردیم، پس قرار وعده پروردگارش به چهل شب پایان یافت».

۴ {وَ وَصَّیْنَا الْإِنْسانَ بِوالِدَیْهِ إِحْساناً حَمَلَتْهُ أُمُّهُ کُرْهاً وَ وَضَعَتْهُ کُرْهاً وَ حَمْلُهُ وَ فِصالُهُ ثَلاثُونَ شَهْراً حَتَّی إِذا بَلَغَ أَشُدَّهُ وَ بَلَغَ أَرْبَعینَ سَنَةً قالَ رَبِّ أَوْزِعْنی أَنْ أَشْکُرَ نِعْمَتَکَ الَّتی أَنْعَمْتَ عَلَیَّ وَ عَلی والِدَیَّ وَ أَنْ أَعْمَلَ صالِحاً تَرْضاهُ وَ أَصْلِحْ لی فی ذُرِّیَّتی إِنِّی تُبْتُ إِلَیْکَ وَ إِنِّی مِنَ الْمُسْلِمینَ} [۴] «و ما انسان را سفارش کردیم که به پدر و مادرش خوشی کند، (خاصه مادر) زیرا مادرش (بار وجود) او را به سختی حمل کرده و به سختی فرو نهاده و (دوران) بارداری و (شیرخواری تا) از شیر گرفتن او سی ماه است (که مجموع کمترین مدت زمان حمل شش ماه، و بیشترین مدت زمان شیر دادن دو سال است، یا بیشترین زمان حمل یک سال، و کمترین زمان شیر دادن هجده ماه). تا آن گاه که به کمال نیروی (جسمی و عقلی) خود و به چهل سالگی رسید گفت: پروردگارا، مرا الهام کن و توفیق ده تا نعمتی را که بر من و بر پدر و مادرم ارزانی داشته ای (نعمت ظاهری مادی و نعمت معنوی عقل و ایمان) سپاس گزارم و عمل صالحی که تو از آن خشنود شوی به جا آورم، و فرزندانم را برای من صالح گردان، که من به سوی تو بازگشتم و بی تردید از تسلیم شدگانم».

پی نوشتها:

[۱]: . بقره، ۵۱.
[۲]: . مائده، ۲۶.

[۳]: . اعراف، ۱۴۲.

[۴]: . احقاف، ۱۵.