آزادگی
از مهمترين درسهاى نهضت كربلا و از الفباى نخستين فرهنگ عاشورا، آزادگى و حريّت و تن به ظلم ندادن و اسير ذلّت نشدن است . حسين بن على عليهما السّلام فرموده است : «مَوتٌ فى عِزٍّ خَيرٌ مِن حَياةٍ فى ذُلٍّ:(1)
مرگ با عزت بهتر از زندگى با ذلّت است .»

نيز در مقابل تسليم و بيعت ، فرمود : «لاوَاللّهِ، لا اُعطيهِم بِيَدِى إ عْطاءَ الذَّلِيلِ وَلا اُقِرُّ اِقرارَ العَبيد: دست ذلت به شما نمى دهم و چون بردگان تسليم شما نمى شوم .»

بهترین پیام سبک زندگی عاشورایی،عزت و آزادگی جهان اسلام و مؤمنین است که به دست امام حسین(ع) رقم خورد و اگر ما پیام عاشورا را خوب درک کرده باشیم عزتمندانه زندگی می‌کنیم،ما نمی توانیم ادعا کنیم که شیعه امام حسین(ع)هستیم،اما در مقابل سلطه مستکبران و زورگویان جهان اسلام سر تعظیم فرو بیاوریم.
در كربلا وقتى آن حضرت را ميان جنگ يا بيعت مخيّر كردند، فرمود :
«اَلا وَإ نَّ الدَّعِىَّ بنَ الدَّعِىِّ قَد رَكَزَنى بَينَ اثنَتَينِ، بَينَ السِّلَّةِ وَالذِّلَّةِ، هَيهَاتَ مِنَّا الذِّلَة …(2) ناپاكِ ناپاكزاده مرا بين دو چيز، شمشير و ذلت مخير قرار داده است ، ذلت از ما بسيار دور است .»

بر ما گمان بندگىِ زور برده اند
اى مرگ همّتى كه نخواهيم اين قيود
از آستان همّت ما ذلت است دور
واندر كُنامِ غيرت ما نيستش ورود

در نبرد عاشورا نيز در حمله هايى كه به صفوف دشمن مى كرد، رَجَز مى خواند و مى فرمود:
«المَوتُ اَولى مِن رُكُوبِ العارِ
وَالعارُ اَولى مِن دُخُولِ النّارِ:(3)
مرگ ، بهتر از ننگ است و ننگ ، بهتر از دوزخ !»

 وقتى كه مجروح بر زمين افتاده بود، شنيد كه سپاه دشمن قصد حمله به حرم و خيمه گاه او را دارد، بر سرشان فرياد كشيد: «ياشيعَةَ آلِ اءبى سُفيان ! اِن لَمْ يَكنْ لَكُمْ دينٌ وَ كُنتُم لا تَخافُونَ المَعادَ فَكُونُوا اَحرارا فى دُنياكُم …:(4) ؛ اى پيروان آل ابوسفيان ! اگر دين نداريد و از قيامت نمى ترسيد، پس در دنيايتان آزاده باشيد.»

گرشما را به جهان دينى و آيينى نيست
لااقل مردم آزاده به دنيا باشيد

نهضت عاشورا، به همه مظلومان ، درس مبارزه و به همه مبارزان ، الهام مقاومت و روحيّه آزادگى داده است . گاندى ، مصلح بزرگ هند گفته است :
«من براى مردم هند، چيز تازه اى نياوردم . فقط نتيجه اى را كه از مطالعات وتحقيقاتم درباره تاريخ زندگى قهرمانان كربلا به دست آورده بودم ، ارمغان ملّت هند كردم . اگر بخواهيم هند رانجات دهيم ، واجب است همان راهى رابپيماييم كه حسين بن على عليهما السّلام پيمود.(5)»

درس آزادى به دنيا داد رفتار حسين
بذر همت در جهان افشاند افكار حسين
با قيام خويش بر اهل جهان معلوم كرد
تابع اهل ستم گشتن بود عار حسين
مرگ با عزّت ، زعيش در مذلت بهتر است
نغمه اى مى باشد از لعل دُرَربار حسين (6)

منابع:

1- مناقب ، ابن شهر آشوب ، ج 4 ص 68 .
2- لهوف ، ص 57 .
3- كشف الغمّه ، ج 2 ص 32 .
4- بحار الانوار ، ج 45 ص 51 ، مقتل خوارزمى ، ج 2 ص 32 .
5- حسين ، پيشواى انسانها ، ص 30 .
6- طوفان .